Mam dosyć głupie pytanie, ale dla mnie ważne. :) Mianowicie kłócę sie z panią od polskiego od jakiegoś czasu o słowo krokodylów – ona twierdzi, że jest to forma przestarzała, a ja uważam, że jest to zwykła alternatywna forma, tyle że o wiele rzadziej używana. Jak jest naprawdę? Bardzo proszę o pomoc :)

Witam!
Czy mogliby Państwo polecić publikację, która w wyczerpujący sposób objaśnia zasady akcentowania słów w języku polskim, zwłaszcza zakończonych na -ika / -yka? Czy akcent w słowach takich jak judaistyka, katoliku, periodykach lub Kostaryce we wszystkich przykładach jest proparoksytoniczny?
Pozdrawiam,
Kamil

Szanowni Państwo,

jak należy odmieniać LaTeX? I jak wymawiać?

Z poważaniem
Anna K.

Chciałem uzupełnić poradę https://sjp.pwn.pl/szukaj/latex.html informacją, że autorzy tego programu – jak i wcześniejszego programu, a w zasadzie języka zapisu dokumentów, zwanego TEX (przy czym E zapisywane było w rejestrze dolnym), którego ten program jest modyfikacją – wyraźnie zaznaczali zawsze, że jedyną poprawną wymową jest [latech] (niepoprawna jest też wymowa [lejtech]), ale po polsku może to być TYLKO [latech], nie [lateks], bo lateks to coś zupełnie innego (zob. https://pl.wikipedia.org/wiki/LaTeX i https://pl.wikipedia.org/wiki/Lateks).

Podobnie mieliśmy wcześniej problem z programem ChiWriter, który polscy użytkownicy z uporem nazywali [czi-rajterem], pomimo że jego autor, notabene Niemiec, zawsze zaznaczał, że ma być czytane [kaj], bo takie jest jego imię (Kay Horstmann) i zarazem tak po angielsku czyta się grecką literę chi (X) – z tego ostatniego względu po polsku można by czytać [chi-rajter] ale nigdy [czi-rajter].

Poza tym nie wiem, dlaczego Pani uważa, że nazwy programów nie są nazwami własnymi. Czy dlatego, że każdy taki program może istnieć w setkach czy tysiącach egzemplarzy jak egzemplarze samochodów marki „ford”? Chyba byłaby to fałszywa analogia. Oprogramowanie jest wynikiem aktu twórczego, jak książka, więc jego nazwa jest czymś bardziej analogicznym do tytułu dzieła literackiego niż do marki samochodu itp. (Zresztą dowolne dzieło literackie, np. „Czarodziejka z jeziora”, jako książka też może istnieć i istnieje w tysiącach egzemplarzy).

Wszystkie nazwy programów, typu Word, WordPerfect, ChiWriter powinniśmy chyba zatem pisać wielką literą (ja to zresztą jest praktykowane, ale nie wiem, czy ze względu na wpływ angielskiego, czy na rzeczywistą refleksję językową typu przeprowadzonej przez mnie).

Pisownia, która „małe zawiera w środku i na końcu wielkie litery”, jest nietypowa nie tylko dla polszczyzny, ale w zasadzie dla wszystkich nowożytnych języków zachodnich (w tym i angielskiego) – oprócz klingońskiego.

Wydaje mi się także, że nie mówi się po polsku o wynalazcy oprogramowania, tylko o jego twórcy. Ale może się mylę?

Maciej St. Zięba

Jak brzmią słowa mech i len w celowniku?

Szanowni Państwo,
moje pytanie dotyczy formy nagłówka, jakiej należy użyć w nietypowej korespondencji prywatnej. Nadawcą ma być dwudziestoletnia kobieta, a adresatem – trzydziestoparoletni mężczyzna, którego nadawca nie zna osobiście, a jedynie z tekstów zamieszczonych w internecie (adresat jest dziennikarzem obywatelskim). Celem listu jest nawiązanie prywatnego kontaktu z adresatem, aczkolwiek nie chodzi o kontakt o zabarwieniu damsko-męskim.
Z wyrazami szacunku,
Helena E.

Ciekawi mnie, jak wygląda prawidłowy wołacz od mojego imienia. Przyzwyczaiłam się do formy Nadiu, zaliczając to imię do takich jak: Ania, Maja, Kaja. Ich wołacz kończy się na -u. Jednak jak to się ma do Leokadii czy Lidii, których wołacz przybiera zakończenie -o?
Zastanawiałam się, czy może jest tak, że Leokadia i Lidia mają i spółgłoskowe [tzn. j – J.G.], a w Nadii, tak jak w Ani, i jest tylko zmiękczeniem, przy czym Maja i Kaja mają j, dlatego że w polskim nie występuje aia.

W moim środowisku w kontekście parter – schody – piętro funkcjonują oboczne wyrażenia: (jestem) na górze, u góry, do góry, na dole, u dołu; (idę) na górę, do góry, na dół, w dół. Które wyrażenie jest poprawne, które jest regionalizmem (jakim), a które po prostu nieprawidłowe?
P.K.

Często w mowie potocznej Polacy używają formy na kierunku niedotyczącym kierunku studiów, np. sprawdziłem oferty wczasów na tym kierunku. Podobnie na stronach agentów turystycznych: sprawdź oferty na najpopularniejszych kierunkach czy zobacz oferty na kierunkach egzotycznych. Czy w takiej formie na kierunku jest użyte poprawnie? Szczerze mówiąc, dla mnie brzmi to zupełnie nie po polsku.

Proszę o ocenę poprawności użycia przymiotnika naprawczy w następujących zdaniach:
1) Zanim przystąpi się do wypełniania szczelin i ubytków, trzeba sprawdzić, jak gruba może być warstwa naprawcza.
2) Podobnie jak wszystkie materiały naprawcze, zaprawy montażowe mają bardzo krótki czas wiązania.
Czuję, że takie rozszerzenie znaczenia tego przymiotnika w stosunku do niebudzącego wątpliwości warsztatu naprawczego nie jest stosowne, ale… z drugiej strony pierwsze użycie wydaje się nieco lepsze niż drugie.