-
Dziś Andrzeja i andrzejki30.12.201030.12.2010Szanowni Państwo!
Tradycyjnie dzień imienin danej osoby określa się imieniem w dopełniaczu: Barbary, (zimnej) Zośki, Jana… Dlaczego zatem mówimy Andrzejki oraz Sylwester? Pierwsza forma nie budzi moich wątpliwości, ciekaw jestem jej pochodzenia. Druga zaś — być może niesłusznie — mnie razi.
Z serdecznymi podziękowaniami za odpowiedź i najlepszymi życzeniami radosnych świąt i hucznej nocy sylwestrowej
– Mateusz -
Eter i Ereb2.06.20172.06.2017Szanowni Państwo,
jaki rodzaj gramatyczny mają greckie bóstwa Eter i Ereb?
Z poważaniem
Czytelnik -
ę, ą przed spółgłoskami szczelinowymi i w wygłosie3.04.20023.04.2002Jak wymawiać słowo szczęście (a śćiślej jak wymawiać głoskę „ę” – jaka jest zasada wymowy ę przed s i ś)?
Jak należy poprawnie wymawiać nosówkę ą na końcu wyrazu, np. widzą, skaczą, z kobietą, z wiarą etc.?
Dziękuję
Życzę zdrowych i spokojnych świąt Wielkiej Nocy
-
jak jako synonim kiedy i jeśli
9.02.20239.02.2023Używanie przysłówka „jak” zamiast „gdy/'kiedy” lub „jeśli”" bardzo mnie irytuje. Ale czy słusznie? Nie jestem ekspertem językowym, więc dopuszczam ewentualność, że nie mam racji. Przykłady:
„Jak wrócimy z wycieczki, zjemy obiad"
„Jak byłem małym chłopcem...”
„Jak przeżyje tę noc, to będzie żył”.
Gdy ktoś mówi: „Jak przyjdę...” – nie wiem, co ma na myśli: „Gdy przyjdę...” czy „Jeśli przyjdę...”; a może zastanawia się „W jaki sposób przyjdę...”.
Czy słusznie się „czepiam”?
-
Janko muzykant czy Janko Muzykant?24.04.201924.04.2019Dlaczego słownik nakazuje pisać Janko Muzykant wielkimi literami? (zob. https://sjp.pwn.pl/szukaj/janko%20muzykant.html).
W wydaniu Gebethnera i Wolffa z 1884 r. jest Janko muzykant (zob. https://books.google.pl/books?id=wico_XJ2ryYC&pg=PA287&dq=janko+muzykant; tamże również w spisie treści na ostatniej stronie).
-
Kassim i Mardżana
4.12.20074.12.2007Do odpowiedzi https://sjp.pwn.pl/poradnia/haslo/odmiana-obcych-imion;8655.html warto dorzucić drugi – obok Robin Hooda – przykład: Ali Babę (https://sjp.pwn.pl/wso/szukaj/baba). Wspominam o tym przy okazji, bo chciałem zapytać o pisownię imion innych postaci z tej baśni, a mianowicie brata Alego – Kasima / Kassima / Cassima oraz służącej o imieniu Morgiana / Mardżana.
-
Katakliczny
15.06.202015.06.2020Zajmuję się zawodowo tłumaczeniami z języka angielskiego i trafiłem właśnie na słowo cataclysmic. Moim pierwszym skojarzeniem było katakliczny, ale chcąc się upewnić, że takie słowo w języku polskim w ogóle istnieje, przeprowadziłem poszukiwania, ale niestety znalazłem jedynie szczątkowe informacje. Są to skany ze starych publikacji, jak np. na stronie https://nfjp.pl/lemma/katakliczny czy w rozdziale „Śpiew końcowy” poematu K. Baczyńskiego „Wesele poety”. W słowniku PWN (ani w korpusie na stronie sjp.pwn) niestety nie udało mi się znaleźć żadnych odniesień, a bardzo zależałoby mi na pewności, że moje użycie w tłumaczeniu słowa katakliczny zamiast katastroficzny jest uzasadnione. Dodam, że tłumaczony przeze mnie tekst (instrukcja do gry bitewnej Warhammer 40,000) jest dosyć specyficzny i dobrze znosi archaizmy.
-
kisiel7.03.20037.03.2003Proszę wyjaśnić mi pochodzenie słowa kisiel. Czy ma ono związek ze słowackim i czeskim kyselina, co znaczy 'kwas'?
-
Kogom ja nie spotkał!16.02.201416.02.2014Szanowni Państwo,
proszę o pomoc dot. poniższego zdania: „Tą linią cała huta jeździ, kogom ja nie spotkał”. Chodzi mi o słowo kogom. Nie mogę odnaleźć źródła pochodzenia tej formy, wydaje mi się z dialektu śląskiego bądź gwary. Czy mogę was prosić o pomoc? Skąd to słowo się wzięło, dla jakiej gwary, dialektu jest to typowe? Bądź może ktokolwiek podałby mi źródło, autora, gdzie znajdę wyjaśnienie tego słowa.
Dziękuję i pozdrawiam -
koniądz
23.09.202323.09.2023Chciałabym dowiedzieć się, jakie jest pochodzenie wyrazu „koniądz”, obecnego w co starszych słownikach (i tekstach) i oznaczającego bodajże skandynawskiego wodza. Czytałam w niektórych miejscach, że ma to być jakieś starodawne zapożyczenie z języków germańskich, skąd pochodzić ma słowo ksiądz, ale np. "Poradnik Językowy" 2/1950 sugeruje, że jest to wytwór Stefana Żeromskiego. I faktycznie najstarszy utwór, gdzie ten wyraz udało mi się znaleźć, to „Powieść o udałym Walgierzu” Żeromskiego. Czy jest to faktycznie jego twór, a w tym czy innym przypadku na jaki wyraz możemy wskazać jako źródłosłów? Szwedzkie „konung”?