ojcowy
-
kościół ojców jezuitów8.06.20088.06.2008Czy takie zdanie jest napisane błędnie: „W każdą niedzielę chodziłem do kościoła ojców jezuitów”. Czy wyraz jezuitów musi być napisany wielką literą?
-
Dzierżawczość w języku polskim 22.03.201622.03.2016Drodzy sąsiedzi,
chciałbym zapytać o wyrażanie relacji dzierżawczych w języku polskim. W moim języku (czeskim) i w języku polskim są interesujące podobieństwa i różnice dotyczące posesywności.
- Dzierżawczość jest wyrażana zaimkiem – w czeskim jest tak samo jak w polskim.
Oba języki mają zaimki dzierżawcze: můj/mój, tvůj/twój, svůj/swój, náš/nasz, váš/wasz, čí/czyj .
Oba języki mają też dopełniacz dzierżawczy w 3. osobie: jeho/jego, její/jej, ich/ich.
- Dzierżawczość jest wyrażona odmienionym rzeczownikiem – w czeskim jest tak samo jak w polskim.
W obu językach jest tu dopełniacz: můj otec – dům mého otce, mój ojciec – dom mojego ojca, drahý přítel – dům drahého přítele, drogi przyjaciel – dom drogiego przyjaciela - Oprócz tego w języku czeskim są przymiotniki dzierżawcze: otec – otcův dům, přítel – přítelův dům, których nie ma w polskim. Co ciekawe, język czeski odróżnia wyrażenia typu otcův dům od wyrażeń typu dům mého otce – nie możemy powiedzieć můj-otcův dům.
Zauważyłem w języku polskim takie słowa jak Kraków (= ‘należący do Kraka?), Janów (dom), Cieszyn.
W związku z tym mam pytania:
- Jakie są historyczne formy wyrażania dzierżawczości w dawnym języku polskim (rzeczowniki, przymiotniki dzierżawcze, dopełniacz dzierżawczy)?
Czy używaliście kiedyś wyrażeń typu ojców dom? - Kiedy i jak rozwinęły się one do obecnej postaci?
- Co się kryje za dychotomią zaimków (dopełniacz dla 3. osoby versus zaimki dzierżawcze dla pozostałych osób)?
Jan Zidek - Dzierżawczość jest wyrażana zaimkiem – w czeskim jest tak samo jak w polskim.
-
kościół i klasztor15.11.200215.11.2002Szanowni Państwo!
Moje pytanie wiąże się pośrednio z poruszoną kwestią pisowni nazw zakonów. W słowniku ortograficznym pod hasłem dominikanie znajduję: kościół Dominikanów. Czy chodzi o nazwę własną, konkretnego budynku, czy może o kościół należący do zakonu dominikanów? Co z klasztorem dominikanów? Jak zmienia się pisownia, gdy dodamy: ojców albo oo.?
Dziękuję za odpowiedź.
-
nimfy13.11.200613.11.20061. Czy nimfa jest boginią? 2. Czy Io była nimfą?
Mała encyklopedia kultury antycznej (PWN, 1990) mówi, że nimfy „uważane za córki Zeusa” to „boginie niższego rzędu” – a te od innych ojców?
Czy nazwanie bogini niższego rzędu boginią bez przydawki jest nadużyciem? (Por. mistrz świata i mistrz świata juniorów).
Do nimf zaliczono m.in. córki Okeanosa. Io była jego wnuczką przez ojca Inachosa. Nimfą nazywa Io tylko Wikipedia, inne (PWN, Kopaliński) omijają to słowo. Stąd wątpliwości. -
ojciec
19.01.202419.01.2024Szanowni Państwo, czy mógłbym prosić o wyjaśnienie przemian historycznych współczesnego słowa ojciec w liczbie pojedynczej i mnogiej w języku polskim?
Pozdrowienia, Krzysztof
-
Piotrusiówna? 15.09.201615.09.2016Szanowni Państwo,
formy nazywające żony i córki tworzono dawniej od zawodów, przezwisk, imion, nazwisk ich mężów i ojców. Czy tworzono formy od zdrobniałych imion ich mężów i ojców (np. Jaśkowa – ‘żona Jaśka’, Jaśkówna – ‘córka Jaśka’, Piotrusiowa – ‘żona Piotrusia’, Piotrusiówna – ‘córka Piotrusia’ itd.)?
Z poważaniem
Czytelnik
-
dwie wątpliwości9.04.20119.04.2011Witam serdecznie,
prosiłabym o pomoc w wyjaśnieniu kilku wątpliwości językowych. Z góry dziekuję za pomoc i pozdrawiam wiosennie:)
1. ojcowie pustyni czy Ojcowie Pustyni?
2. w roku Pańskim czy w roku pańskim? -
każda matka, ojciec i dziecko5.12.20105.12.2010Czy poprawne są wyrażenia typu każda matka, ojciec i dziecko – gdzie tylko pierwszy z rzeczowników jest zgodny z zaimkiem pod względem rodzaju? Jeśli nie, jaki powinien być poprawny zapis?
-
piękna polszczyzna18.01.201418.01.2014Co to właściwie znaczy mówić piękną polszczyzną? W jednym z wywiadów dziennikarka Katarzyna Dowbor wyznała, że jej syn Maciej „mówi piękną polszczyzną, co było przestrzegane w naszym domu”. Czy piękna polszczyzna to unikanie wulgaryzmów, słów potocznych, wyrażeń slangowych itp.? Za to silenie się na wykwintność wypowiedzi z Mickiewiczem czy Słowackim w ręku? Staram się mówić przede wszystkim poprawnie, prosto i zrozumiale, ale czy powinienem też kłaść nacisk na jakieś piękno wypowiedzi?
-
repatriacja?13.12.200613.12.2006W stosunku do wypędzenia po II wojnie ludności niemieckiej z Pomorza i Śląska oraz wypędzenia polskiej ludności z Kresów używa się nietrafnego określenia repatriacja. Czy zabranie komuś ojczyzny i wysiedlenie na inne tereny bez zmiany przynależności państwowej nie powinno nazywać się raczej depatriacją?