okres
-
blokowisko20.09.201220.09.2012Czy wyraz blokowisko istniał w języku polskim w latach 70. i wcześniej? Słownik Doroszewskiego ani Szymczaka go nie odnotował – czy znaczyłoby to, że upowszechnił się on dopiero w latach 80.?
-
czarnuch7.10.20097.10.2009Ciekawi mnie historia bardzo obraźliwego słowa czarnuch. Zastanawiam się, kiedy weszło ono do polskiego słownika. Jestem tłumaczem, problem polega na tłumaczeniu słowa nigger. Chodzi o tekst, który powstał pod koniec XIX wieku. W owym czasie słowo nigger nie miało tak negatywnych konotacji jak dziś. Obecnie najczęściej słowo nigger tłumaczy się jako czarnuch, aczkolwiek nie wydaje się, aby słowo czarnuch było używane pod koniec XIX wieku w Polsce.
Dziękuję. -
deewolucja
3.04.20233.04.2023Szanowni Państwo,
jak nazywa się antonim ewolucji? Dewolucja czy deewolucja? Skłaniałbym się ku tej drugiej opcji, z przedrostkiem de-, jak deeskalacja czy deemulgacja, ale zmyliły mnie tytuły książek, które zostały wydane, np. "Dewolucja" M.J. Behego lub "Ewolucja. Dewolucja. Nauka" M. Giertycha, które bynajmniej nie odnoszą się do dewolucji prawnej.
Z góry dziękuję za odpowiedź
stała czytelniczka Poradni
-
długofalowy
27.06.202327.06.2023Jak to się stało, że wyraz długofalowy oznacza w niektórych kontekstach „zaplanowany na dłuższy czas”? Byłoby to jasne, gdyby słowo fala oznaczało to samo co „czas, okres”, ale przecież tak nie jest.
-
dwojgu ludziom, ale dwojgiem ludzi – czemu nie dwojgiem ludźmi?3.12.20143.12.2014Dzień dobry,
wiem, że po formie narzędnikowej liczebników zbiorowych przepisowo następuje forma dopełniaczowa, ale chodzi mi o to dlaczego. Czy jest jakaś przyczyna umotywowana albo historią, albo analogią? Wydaje mi się, że tu „powinna’’ działać zasada zgody, konkretnie: dwojgiem ludźmi, a nie dwojgiem ludzi.
Serdecznie
Oscar E. Swan -
Forma nazwy miesiąca w dacie
26.02.202426.02.2024Dobry wieczór. Dziękuję za ostatnią odpowiedź. Chciałbym tym razem spytać, dlaczego wydawnictwa poprawnościowe uznają za błędne formy typu: 11 grudzień, 1 styczeń, 20 maj? Wiem, że tam jest to słowo dzień, które się pomija, a które wymaga użycia dopełniacza, ale kiedy czytam wiersze Asnyka, autor, podpisując je datami, konsekwentnie używa formy mianownikowej. Nie sądzę, aby poeta był na bakier z poprawnością językową. Stąd moje pytanie: od kiedy formy mianownikowej uznaje się za błędne i czy nie dopuścić ich jako poprawne, bo kiedy mówimy 11 grudzień, to wiadomo że może tu chodzić tylko o dzień i że o jakiejś dwuznaczności nie może być mowy?
-
imię i nazwisko13.01.201313.01.2013Wg zasad pisowni szyk w podpisach to: imię i nazwisko. Czy w latach przedwojennych obowiązywały inne zasady szyku w podpisach? Proszę o pomoc.
-
imperium osmańskie czy Imperium Osmańskie?6.03.20086.03.2008Szanowni Państwo!
Chciałbym spytać, jakie względy zadecydowały o tym, że w Słowniku ortograficznym PWN przyjęto pisownię nazwy imperium osmańskie małymi literami. Jeśli się nie mylę, imperium osmańskie to nie tylko zwyczajowe określenie okresu i obszaru panowania dynastii Osmanów, ale również nazwa własna stworzonego przez nich państwa (tur. Osmanli Imparatorlugu). Czy w takim znaczeniu nie wypadałoby zapisywać jej wielkimi literami?
Z góry dziękuję,
Leszek Kwiatkowski -
Jak nazwać dwie pierwsze dekady stulecia?12.09.201912.09.2019Szanowna Poradnio!
Urodziłem się w latach siedemdziesiątych XX wieku. Dorastałem w latach osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych. A moja córka, urodzona w 2007 r., dorastała w jakich latach? Dwutysięcznych? Jednostkowych? A teraz (2019) jakie mamy lata? Naste? Czy jedynie możemy je nazwać pierwszą i drugą dekadą XXI w.?
Z góry dziękuję za pomoc.
-
Jestem Polakiem – dlaczego narzędnik? 15.10.201615.10.2016Mój kolega z Włoch zapytał mnie, dlaczego polskie zdanie typu Jestem Włochem, Jestem Polakiem zawiera narzędnik, nie zaś jak w innych językach, które podlegają deklinacji, z mianownikiem (niem. Ich bin italienisch, wł. Sono Italiano). W łacinie widzimy podobną zależność – Jestem człowiekiem, Ecce homo.
Z góry dziękuję za odpowiedź.
Z pozdrowieniami
Albert Gorzelak
