Dzień dobry. Chciałabym prosić o pomoc w rozwiązaniu małego problemu. W jednej z pieśni I. J. Paderewskiego do słów Asnyka („Gdy ostatnia róża zwiędła”) występuje słowo wziąść rymujące się z prząść. Wiem, że obecnie jedyną formą poprawną jest wziąć, ale skoro w wierszu i tekście pieśni jest wziąść, czy nie powinno tak właśnie się śpiewać? Pozwoliłam sobie zapytać o to, ponieważ w wielu wykonaniach wyraźnie słychać wziąć i tłumaczone to jest przez niektórych w ten sposób, że pomimo pisowni -ąść wymawiać zawsze należy -ąć. Co na to Szanowna Poradnia?
Z poważaniem, Anna Niemiec

Szanowni Państwo,
skąd wzięła się nazwa kurtki budrysówka?
Pozdrawiam,
Joanna

Wielki słownik poprawnej polszczyzny PWN podaje oboczne postacie Ms. lp. wyrazu dobro (o dobrze jest rzadszym wariantem regularnego o dobru), nie uwzględnia jednak hasła piękno. Czy i tu dopuszczalna jest oboczność miejscownika liczby pojedynczej?

W Polityce z 23 marca 2002 Ludwik Stomma napisał m.in.: „I taką właśnie porę roku wybrał nasz ukochany minister zdrowia, by zrobić istny podrzut myszaty (jest i taka ohyda), ogłaszając, iż środki antykoncepcyjne nie będą refundowane. Oczywiście gadu-gadu, a walizka po peronie skacze (…)”. Jakie jest źródło owego powiedzenia o skaczącej walizce? Wielu 50- i 60-latków z mojego otoczenia go używa.

Chciałbym się upewnić, jak daleko sięga zakaz łączenia imiesłowów przysłówkowych ze stroną bierną. Czy także zdania – nazwijmy to tak – na granicy strony biernej, takie jak to: „Parkując rower, użytkownik jest zobowiązany uiścić stosowną opłatę”, wymagają przeredagowania? Sam na wszelki wypadek unikam takich konstrukcji, ale wydaje mi się, że to byłaby przesada.

Dlaczego mówimy inteligencja emocjonalna (ang. emotional intelligence), ale sztuczna inteligencja (ang. artificial intelligence)? Drugi termin jest – co widać wyraźnie – kalką angielską.
Pytam, bo zamierzamy wydać książkę o inteligencji sztucznej. Tylko pod jakim tytułem:
Sztuczna inteligencja czy Inteligencja sztuczna? Wydaliśmy książkę pt. Inteligencja emocjonalna i trudno nam akceptować usus, który w tym wypadku jest kalką angielską.

Czy lapsusy popełnia się w mowie, czy także w piśmie? Definicja ze słownika PWN mówi, że lapsus to „błąd, pomyłka w wypowiedzi, zwłaszcza popełnione przez roztargnienie”, natomiast błąd w piśmie to lapsus calami. Czy muszę używać tego łacińskiego określenia, jeśli chcę powiedzieć np. że w napisach do filmu trafiło się kilka wpadek? Mogę oczywiście użyć słowa wpadka, błąd czy pomyłka, ale żeby się nie powtarzać, chciałbym wspomnieć i o lapsusach, tylko że nie wiem, czy to poprawne.

Proszę o wyjaśnienie wątpliwości, czy w zdaniu Co roku powtarza się ta sama historia w przypadku zmagań o miano mistrza ortografii człon mistrz ortografii powinien być zapisany małą czy wielką literą? Wyraz miano oznacza tytuł, więc chyba powinna być duża litera.
Dziękuję

Szanowni Państwo,

w wyrażeniach, w których powtarza się ten sam spójnik, należy stawiać przecinki. Co jednak w wyrażeniach w stylu Roladki z polędwiczek wieprzowych z kurkami i musem jagodowym lub Filet z mintaja grillowany w pergaminie z warzywami sezonowymi? Moim zdaniem nie powinno tam być przecinków, ponieważ każde  z  wiąże się z inną częścią wyrażenia. Czy tak jest?

Serdecznie pozdrawiam i dziękuję za poradę

MG

Szanowni Państwo,
chciałabym spytać, czy wyrażenia od najmłodszych lat można użyć, gdy osoba, do której się ono odnosi, nie jest podmiotem (także domyślnym) w zdaniu. Logika podpowiada, że zdanie „Od najmłodszych lat ojciec opowiadał Marii historie rodzinne”, jeśli chodzi o najmłodsze lata Marii, jest niepoprawne. Nie wiem jednak, czy uprawnione będzie rozwinięcie tego frazeologizmu (od jej najmłodszych lat?).
Z góry serdecznie dziękuję za odpowiedź.
Z wyrazami szacunku