-
przed/ prae
21.10.202321.10.2023Szanowni Eksperci,
we fraszce Jana Kochanowskiego „Do snu” znajduje się fragment „wyschły przed gorącem wody”. Zastanawiam się, czy użycie przez poetę przyimka „przed” w zacytowanym fragmencie nie jest przypadkiem kalką łacińskiego prae w znaczeniu <w obliczu, z powodu czegoś>?
-
przymiotnik przyczasownikowy29.11.200529.11.2005Dzień dobry!
Która forma jest poprawna: „Takim go/Taką jej nie znałem” czy „Takiego go/Takiej jej nie znałem”? Kontekst: np. zdziwienie, gdy nagle dowiadujemy się, że dana osoba jest inna, niż się nam wydawało.
Pozdrawiam,
P. -
Skróty nazw miejscowości12.06.201712.06.2017Czy można używać skróconej nazwy miejscowości Czechowice-Dziedzice jako Czechowice-Dz.?
-
spocony jak świnia15.03.201515.03.2015Skąd i kiedy w języku polskim pojawiło się powiedzenie spocony jak świnia? Świnie nie mają gruczołów potnych i się nie pocą, więc wyrażenie to nie jest specjalnie logiczne. W angielskim jest identyczne wyrażenie (sweat like a pig, ale etymologia wywodzi się podobno od pig iron czyli surówki hutniczej). Jest także podobne wyrażenie po włosku (sudare come un porco). Nie znalazłem tego wyrażenia w Korpusie Językowym, więc nie byłem w stanie sam określić, kiedy po raz pierwszy się pojawiło.
-
surfować czy serfować?
28.09.200128.09.2001Interesuje mnie pisownia wyrazu surfuj (po Internecie). Czy dopuszczalna jest forma zgodna z wymowa – serfuj?
Urszula
-
śś. Piotr i Paweł czy św. św. Piotr i Paweł?20.01.200320.01.2003Do Pana Doktora Jana Grzeni mam pytanie w związku z Jego dzisiejszą radą na temat kościoła św. św. Męczenników. W zasadzie się zgadzam, formalnie Pańska rada jest słuszna, poparta stosowną regułą, jednak proszę mi wyjaśnić, dlaczego przez całe dziesięciolecia uczono (nie tylko mnie, to stoi w niektórych słownikach), że skrót wyrazu święci ma postać śś. Postać dziwną, przyznaję, ale dość często spotykaną, zwłaszcza w kontekście kościół śś. Piotra i Pawła. I druga sprawa, innego rodzaju. Czy nie sądzi Pan, że wyrażenie kościół św. św. Męczenników wygląda nieco dziwacznie i że – odpowiadając na pytanie korespondenta – warto by przy okazji doradzić niestosowanie skrótów w podobnych okolicznościach?
Serdecznie pozdrawiam!
-
tam-tamiści i hiphopowcy9.06.20049.06.2004W Wielkim słowniku ortograficznym PWN czytamy:
tam-tam – tam-tamista
ping-pong – pingpongista
hip-hop – hip-hopowiec a. hiphopowiec
Czy ta niekonsekwencja w znikaniu łącznika to przejaw braku jednolitej zasady czy też niekonsekwentnego jej stosowania? A może, wzorem ostatniego – również chronologicznie w polszczyźnie – przykładu, należałoby wprowadzić jako dozwolone obydwie te pisownie?
Łączę pozdrowienia
Michał Gniazdowski – Warszawa -
trumienny, żałobnik czy jeszcze inaczej?31.03.201431.03.2014Czy istnieje w języku polskim (być może staropolskim) jakieś trafne i zwięzłe określenie osoby posługującej przy pogrzebach (zwłaszcza oficjalnych), która zajmuje się przenoszeniem trumny (oczywiście nie samodzielnie)? Polska Izba Pogrzebowa proponuje nazwę żałobnik, ale w języku ogólnym oznacza ona osobę biorącą udział w pogrzebie lub przeżywającą żałobę po zmarłym, stąd mogą powstawać niezręczne dwuznaczności. Czy pasowałaby nazwa trumienny (jak stajenny)?
-
Tutaj przyjdą róże23.09.200823.09.2008Czy zdanie „Nie stawiaj cynii na stole, tutaj przyjdą róże” w sensie: 'Tutaj będzie postawiony wazon z różami' jest dopuszczalnym skrótem myślowym, czy też niedopuszczalnym regionalizmem?
-
tytuły i podpisy24.06.200224.06.2002Szanowni Państwo,
Lektura Waszych odpowiedzi dotyczących używania małych i wielkich liter w tytułach urzędowych nie wyjaśnia w pełni moich wątpliwości. Dotyczą one nie tylko pisowni tytułu z małej lub wielkiej litery, ale też interpretacji, kiedy należy używać imienia i nazwiska przed, a kiedy po tytule. Proszę o odpowiedzi na następujące pytania poparte przykładami:
Która forma w adresie listu, np. do ministra, jest właściwa (wielkość liter i kolejność)?
1.
Szanowny Pan
Jan Kowalski
minister Gleboznawstwa
2.
Szanowny Pan
Jan Kowalski
Minister Gleboznawstwa
3.
Minister Gleboznawstwa
Szanowny Pan
Jan Kowalski
Która forma w podpisie pod listem jest właściwa?
1.
Jerzy Szczepanik
sekretarz Komisji ds. Uziarnienia Gleby
2.
Jerzy Szczepanik
Sekretarz Komisji ds. Uziarnienia Gleby
3.
Sekretarz Komisji ds. Uziarnienia Gleby
Jerzy Szczepanik
Gdzie składamy podpis?
1.
własnoręczy podpis
Jerzy Szczepanik
Sekretarz…
2.
Jerzy Szczepanik
własnoręczny podpis
Sekretarz…
Dziękuję z góry i proszę o przyjęcie wyrazów szacunku,
Jerzy Szczepanik – Dzikowski