potrafiwszy
  • Dzielimy obce wyrazy
    1.12.2008
    1.12.2008
    Szanowni Państwo!
    Jak lepiej podzielić niemieckie nazwisko Fahrenheit – po pierwszej sylabie: Fa-hrenheit czy Fah-renheit? Mnie się bardziej podoba drugi sposób, ale nie potrafię wyjaśnić dlaczego. Czy są jakieś ogólne zasady dotyczące dzielenia nazw obcych?
    Pozdrawiam
    T.Ż.
  • DzU czy Dz.U.?
    7.03.2003
    7.03.2003
    Jak pisać: „…zamieszczony zostanie w Dzienniku Ustaw”? Czy Dziennik Ustaw piszemy kursywą jak tytuł, czy w cudzysłowie, czy pismem normalnym?? A jaki jest poprawny skrót? DzU, Dz. U., Dz.U.? Który z nich jest normatywny?
  • elfy i elfowie
    4.02.2002
    4.02.2002
    Moje pytanie dotyczy mianownika i biernika l. mn. rzeczownika elf. We wszelkich słownikach jako poprawna sugerowana jest końcówka -y (a więc elfy). Tymczasem Marek Gumkowski w jednym z wydań Władcy Pierścieni J. R. R. Tolkiena wprowadził formę elfowie, tak to motywując:
    Wspomnieć także należy o modyfikacji innego rodzaju: rzeczownikowi elf w mianowniku i bierniku liczby mnogiej nadawana jest tu męskoosobowa forma elfowie, nie figurująca w słownikach języka polskiego. Odważono się na takie odstępstwo od językowych prawideł zarówno dlatego, że w odniesieniu do postaci określanych tym mianem są tu zawsze stosowane formy gramatyczne przynależne istotom ludzkim (a więc oni, nie one; zrobili, nie zrobiły), jak i z chęci naśladowania w tej mierze decyzji autora, używającego nieprawidłowej w angielszczyźnie formy liczby mnogiej elves (zamiast elfs) i toczącego o to zażarte boje ze skrupulatną korektą. Tolkien chciał w ten sposób odświeżyć sens słowa, które – jak pisał – „z biegiem czasu skarlało i dziś kojarzy się raczej z fantastycznymi duszkami”. W polskim przekładzie forma elfy została pozostawiona wyłącznie w kilku miejscach jako zbiorowe określenie ludu czy też szczepu (np. Elfy Szare, Elfy Leśne – ale już: Elfowie Wysokiego Rodu). Podobnie, choć w sposób nie tak konsekwentny, wprowadzone zostały, jako oboczne, formy krasnoludy i krasnoludowie.

    Swego czasu temat ten wzbudził żywą wymianę zdań na „Forum dyskusyjnym miłośników twórczości J.R.R. Tolkiena”. Tu chciałbym spytać, co Państwo sądzą na temat takiej innowacji językowej, jej zasadności i poprawności. Czy da się tu w ogóle jednoznacznie rozstrzygnąć problem, czy też wybór jednej z form jest li tylko kwestią gustu użytkowników języka?

    Z tolkienowskim pozdrowieniem,
    Ruginwaldus
  • Ergo od Rebeki
    4.05.2020
    4.05.2020
    Proszę o wyjaśnienie, czym było ergo z tanga do słów A. Własta pt. „Rebeka”.
    Od dawna głowię się na tym, co też ów młodzian mógł kupić… Jakiś czas temu zostałem zapytany o to przez znajomą i nie potrafiłem jej odpowiedzieć. Wspólnie doszliśmy do wniosku, że mogła być to rzecz przyziemna, która ma to kontrastować z nagłym wybuchem romantycznych uczuć Rebeki, a jednocześnie czymś przydatnym w podróży (bo przecież Wymarzony jest przejazdem).
    Z góry dziękuję za odpowiedź.
    Z poważaniem
    Mario Kiliński
  • Eugéne Savitzkaya
    17.12.2007
    17.12.2007
    Szanowni Państwo!
    Jak odmienić imię i nazwisko w następującym zdaniu: „Eugéne Savitzkaya fascynuje dzieciństwo, a raczej pradzieciństwo”? Dodam, że Eugéne Savitzkaya jest mężczyzną, nazwisko zaś przejął najprawdopodobniej od matki (ojciec był Polakiem). Pierwszy raz spotykam się z mężczyzną o żeńskim nazwisku i nie potrafię sobie wyobrazić odmiany takiej osobliwości.
    Z poważaniem,
    Daga Gorczyńska
  • Europa
    11.01.2010
    11.01.2010
    Bardzo proszę o wyjaśnienie, jak należy wymawiać słowo Europa. A dokładniej: czy dopuszczalna jest wymowa ełropa, którą często słychać; dziennikarze potrafią nawet mówić ełropejczycy. Mówią oni także nałka i nałkowcy, sytłacja i sytłacyjny, rozmajty… Nie uważam, żeby wymowa zbitek eu, au, ua czy ai była szczególnie trudna, toteż niepokoi mnie takie pójście na łatwiznę i mówienie przez , , ła. Nie wiem, czy i jak bardzo jest to dopuszczalne.
    Dziękuję za odpowiedź i pozdrawiam.
  • faraon

    16.10.2023
    16.10.2023

    Szanowni Eksperci,

    Andrzej Bursa w wierszu „Święty Józef” pisał o Świętej Rodzinie: „(...) uciekali przed policją / nocą / w sztafażu nieludzkiej architektury Ramzesów / (stąd chyba policjantów nazywają faraonami)”. Powyższe wytłumaczenie to zapewne licentia poetica autora, więc skąd faktycznie wzięło się użycie wyrazu faraon na nazwanie policjanta? Znalazłem tylko informację, że określenie to wywodzi się z gwary rosyjskiej sprzed I wojny światowej.

    Z wyrazami szacunku

  • Farfak
    18.05.2020
    18.05.2020
    W Łukowie (woj. lubelskie) jest ulica o nazwie Farfak. Czy ktoś potrafi wyjaśnić pochodzenie nazwy?
    Dziękuję
  • Formy rzeczownika miesiąc po liczebnikach

    29.03.2021
    29.03.2021

    W aplikacji komputerowej tłumaczonej z języka angielskiego potrzebne jest przetłumaczenie słowa Months (miesiące).

    Problem polega na tym, że słowo to musi zostać użyte dla wszystkich przypadków liczby mnogiej, no a w języku polskim mamy 3 miesiące ale już 5 miesięcy.

    Czy w tej sytuacji zapis „miesiące(-ęcy)” jest właściwy? Estetycznie nie wydaje mi się „ładny” Z góry bardzo dziękuję za odpowiedź.

    Rafał Święch

  • frankfurterki
    29.08.2002
    29.08.2002
    Proszę o wyjaśnienie nazwy frankfurter lub frankfuter (bez jednego r). W handlu używa się obydwu. Słyszałem kiedyś tłumaczenie, że nazwa wzięła się od imienia bądź nazwiska Frank oraz wyrazu futer (jedzenie). Niestety, nie potrafię nigdzie tego znaleźć.
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego