Bardzo proszę powiedzieć, czym jest se? Wiem oczywiście, że jest to bardzo potoczna i skrajnie uproszczona forma zaimka zwrotnego sobie. Mówi się np. „Zamówię se pizzę na obiad” – wydawałoby się, że to typowy wytwór gwary uczniowskiej czy młodzieżowej. Ale słówko se znajduję niekiedy w starszych i bardziej literackich tekstach, np. w jednej z baśni z Klechd domowych jest takie coś: „Idzie, pogwizduje, laseczką macha, bo i laseczkę se sprawił”. Czy zatem se ma jakiś rodowód gwarowy?

płynę sobie łódką, a nade mną płyną (sobie) obłoki

Dzień dobry, mam pytanie odnośnie do pojawiającej się czasami w prognozach pogody quasi-poetyckiej konstrukcji językowej typu: od zachodu płyną sobie chmury...

Wyraz sobie dodany tu do czasownika płynąć żadną miarą nie wskazuje na to, że czynność ta jest „całkowicie zależna od woli wykonującej ją osoby i zwykle sprawia jej przyjemność” (por. Inny słownik języka polskiego). Płynące po niebie chmury (częściej obłoki) jako uosabiające zmienną naturę rzeczy toposy literackie obecne są w twórczości wielu poetów, choćby Mickiewicza, Miłosza,

Szymborskiej, Harasymowicza czy Ratajczaka. Nigdy jednak nie płyną one tam sobie, co najwyżej są wprawiane w ruch przez wiatr, któremu w pewnym kontekście można już przypisać atrybut sprawczości, jak dzieje się to w przypadku greckiej pneumy z Ewangelii Janowej, upowszechnionej przez łacińskie „spiritus flat ubi vult”, co zostało przetłumaczone na język polski jako „duch wieje kędy chce” lub „wiatr wieje tam, gdzie chce” (J 3,8).

A życie sobie (sic!) płynie, jak gdyby nigdy nic...

Z poważaniem

Szanowni Państwo!

Interesuje mnie użycie dużej litery w zdaniu: „Istnieje tylko jedna ostateczna władza – miłujący Bóg, tak jak może On wyrażać Siebie w naszym grupowym sumieniu” – chodzi oczywiście o „Siebie”. Czy nie jest prawdą, że „siebie” jest odmianą „ja”, podobnie jak „moim”, czy „mnie”? Nawet w Dekalogu napisano: „Nie będziesz miał bogów cudzych przede mną”, a nie „przede Mną”.

Z poważaniem — Dociekliwy

Witam, od pewnego czasu zastanawiam się, kiedy można, a kiedy nie wolno dodawać się do czasowników. Słyszałem bowiem, że zdanie „Muszę się usiąść” jest błędem, natomiast „Muszę się zapytać” już jest dobre. Jaka jest reguła? Z góry dziękuje za odpowiedź!

Szanowni Państwo!
Pytanie dotyczy pewnej konstrukcji z się, która w pewnych otoczeniach jest rusycyzmem. Chciałbym spytać – w których. Wiem, że po czasowniku, ale nie zawsze. Jak jest w takim przykładzie: „Magnetowid się włącza, gdy zostanie wczesniej zaprogramowany”? Czy się należy umieścić tu bezwarunkowo przed czasownikiem? Byłbym jednak niezmiernie wdzięczny za informacje ogólniejszej natury.
Pozdrawiam
Wielbiciel Poradni

Witam. Mam pytanie odnośnie do nadużywania zaimka sobie obok czasowników. Niektórzy mówią np. „Idę SOBIE na spacer”, „Gram SOBIE w piłkę nożną” itp. Jaką funkcję pełni ten zaimek w tego typu zdaniach i czy w ogóle używanie go w ten sposób jest poprawne? Pozdrawiam.

Szanowni Państwo!
Proszę o odpowiedź na pytanie, czy w następującym zdaniu (i w ogóle) się może być gdzie indziej niż obok „swojego” czasownika: „Problem leży gdzie indziej, niż się pani wydaje”.
Dziękuję za odpowiedź.
Anna

Witam,
jakie funkcje może pełnić słowo się? Wiem, iż jest się zwrotne, jest się powiązane z filozofią Heideggera, jednak jakie inne funkcje językowe może pełnić to słowo? Szczególnie w zwrotach typu pytać się czy nie mówi się z pełnymi ustami.
K.B.

Czy przy zbiegu dwóch czasowników zwrotnych można powtórzyć słowo się, np. „Nie da się ustosunkować się”, „Ośmielam się nie zgodzić się”. W tych przykładach unikamy powtórzenia i mówimy: „Nie da się ustosunkować”, „Ośmielam się nie zgodzić”. Jednak w niektórych sytuacjach niepowtórzenie się może prowadzić do nieprecyzji, np. kiedy słyszymy „Zdecydowałem się dobrze prowadzić”, to nie wiemy, czy mówiącemu chodziło o prowadzenie czegoś (np. samochodu), czy o prowadzenie się.
I drugie pytanie: jak zachowuje się się w gerundiach? W „Innym słowniku języka polskiego PWN” przy słowie konduita podano synonim prowadzenie. Czy forma prowadzenie się jest błędna? Znów ta sama wątpliwość: kiedy słyszę: „Jej prowadzenie pozostawia wiele do życzenia”, od razu myślę o prowadzeniu samochodu, prowadzeniu w klasyfikacji, ale nie o prowadzeniu się.

Dziękuję i pozdrawiam,
Jerzy Buczek

Witam serdecznie,
chciałabym dowiedzieć się, czy pytanie: „Jak pan / pani nazywa się?”, z zaimkiem zwrotnym się na końcu, jest niepoprawne. Czy dopuszczalny jest tylko szyk „Jak się pan / pani nazywa?”? Jeżeli tak, to czy są jakieś reguły, które określają pozycję tego zaimka przed czy za czasownikiem.
Dziękuję i pozdrawiam.