semantyczny
  • Lodowy a lodziarski
    23.05.2019
    23.05.2019
    Proszę powiedzieć: czy lodowy i lodziarski są synonimami? Niedawno natknąłem się na artykuł o rynku lodów naturalnych, w którym autor stosuje na przemian oba te przymiotniki. Tak więc lodowe są: rzemiosło, biznes, branża, pasta, rzemieślnik, świat i firmy, natomiast lodziarskie: półprodukty i mistrz. Z kolei koncern jest w tym tekście zarówno lodowy, jak i lodziarski. Czy można obu tych słów używać wymiennie, czy jednak każde z nich ma swoją „specjalizację”?
  • lub i albo
    24.06.2003
    24.06.2003
    Lub/i – czy ta forma jest poprawna? Spotkałem się w Wiedzy i Życiu z opinią, że spójnik lub zawiera w sobie jednocześnie albo oraz i. Tzn. (lub = albo + i). Przykładowo, mówiąc: „Do sklepu pójdę ja albo ty”, mogę mieć na myśli następujące możliwości:
    1. Do sklepu pójdę tylko ja,
    2. Do sklepu pójdziesz tylko ty.
    Natomiast mówiąc: „Do sklepu pójdę ja lub ty”, biorę pod uwagę, że:
    1. Do sklepu pójdę tylko ja,
    2. Do sklepu pójdziesz tylko ty,
    3. Do sklepu pójdziemy obaj, ty i ja.
    W tym świetle używanie formy lub/i byłoby błędne, gdyż wystarczy samo lub zawierające już w sobie i.
    Jeśli mam rację, to nie mogę też powiedzieć: „Przeżyję lub umrę”, bo to wyrażenie zawiera, zgodnie z proponowanym przeze mnie znaczeniem lub, możliwość przeżycia i śmierci jednocześnie, a to niemożliwe. Czy mam rację? Czy myślę poprawnie?
    Jeśli zaś się mylę, to proszę mi wyjaśnić, czym różni się słowo lub od albo? Czy jest różnica semantyczna?
  • -man i -holik
    12.04.2010
    12.04.2010
    Dzień dobry,
    czy da się przewidzieć, kiedy jakiś rzeczownik dostanie końcówkę -holik, a kiedy -man, gdy będzie potrzeba nazwania osoby bardzo zaangażowanej w czynności z tym rzeczownikiem związane? Jest narkoman (negatywny), ale i kinoman (pozytywny); alkoholik, ale i książkoholik (j.w.). Nie widzę więc, przynajmniej powierzchownie, prostej zależności semantycznej.
    Pozdrawiam,
    Jarek Hirny
  • Metaforyczny szczyt

    22.06.2021
    22.06.2021

    Dzień dobry!

    Jaka jest etymologia słowa  szczyt  w znaczeniu 'szczyt polityczny'/ 'spotkanie najważniejszych polityków różnych krajów' (odpowiednika angielskiego summit)?

  • Mimimaksowy
    17.10.2016
    17.10.2016
    W matematyce rozważa się zagadnienia minimaksowe, czyli w dużym uproszczeniu takie, w których maksymalizacja jednej zmiennej wiąże się z minimalizacją drugiej. Czy dobrze mi się wydaje, że wobec tego pisownia mini-maksowy byłaby bardziej zgodna z zasadami ortografii? Przy ograniczeniach formularza pytaniowego trudno to bliżej wyjaśnić, ale znane mi przykłady wskazują, że pod tym terminem kryje się pewna symetria, a więc równorzędność problemu maksymalizowania i minimalizowania.

    Czytelnik
  • Minus jedynka
    2.11.2016
    2.11.2016
    Szanowni Państwo,
    zastanawiam się, jak powinno być zapisywane wyrażenie minus jedynka. Zdrowy rozsądek podpowiada, że właśnie tak, jak to zrobiłem. Z drugiej strony, czy to nie jest przypadek nieodmiennej przydawki stojącej przed rzeczownikiem, co wskazywałoby na pisownie łączną? Minusjedynka wygląda dziwnie, ale chyba nie gorzej niż na przykład stodwudziestkapiątka.
    Z wyrazami szacunku
    Czytelnik
  • można było, można będzie – można jest?
    21.05.2015
    21.05.2015
    Szanowni Państwo,
    pewien problem nie daje mi spokoju. Dlaczego w języku polskim, używając w czasie teraźniejszym predykatywów typu: trzeba, można, wolno, pomijamy czasownik jest, podczas gdy w czasach przeszłym i przyszłym czasownik w formie osobowej jest obligatoryjny, np. można było, trzeba będzie itd. Czy ma to swoje uzasadnienie? Czy forma złożona w czasie teraźniejszym istniała dawniej? Jeśli tak, dlaczego zanikła? Z tego, co wiem, np. w języku czeskim występuje do dziś.
    Z pozdrowieniami
    KG
  • Mój autorski pomysł
    25.02.2019
    25.02.2019
    Sytuacja wyglądała następująco – wraz ze współpracownikiem analizowaliśmy kod źródłowy programu komputerowego, którego jestem autorem. Mimo iż jestem jedynym twórcą tego oprogramowania, wiele części składowych powstawało na podstawie dostępnych publicznie materiałów, dokumentacji, inspirowałem się również innymi otwartymi dla nas projektami. W pewnym momencie nadszedł czas na analizę fragmentu kodu źródłowego, którego logikę i algorytm, który realizuje, wymyśliłem sam, bez inspiracji ze stron trzecich. Aby podkreślić ten fakt, użyłem sformułowania „jest to mój autorski pomysł”. Inny współpracownik wyłapał ten fragment i zdecydowanie się jemu przeciwstawił, sugerując, iż jest to tautologia, i wystarczyłoby powiedzieć mój pomysł. Kolegi nie przekonały moje tłumaczenia, iż mój pomysł mógłby być poparty zewnętrznymi inspiracjami, a konstrukcja mój autorski pomysł podkreśla to, że idea analizowanego fragmentu programu jest całkowicie wymyślona przeze mnie, bez wpływów zewnętrznych.

    Zatem pytanie wygląda następująco – biorąc pod uwagę powyższe – czy użycie w takim kontekście sformułowania mój autorski pomysł jest błędem językowym, czy też nie?
  • mój czy swój

    17.04.2023
    17.04.2023

    Czy w zdaniu Kocham ..... chłopaka zaimek dzierżawczy powinien być pierwszo czy trzecioosobowy? Kocham mojego czy swojego chłopaka? Pewnie już o tym było, ale prosiłabym o skondensowane wskazówki na temat uzusu.

    Serdecznie dziękuję

  • mydło i bydło
    12.05.2013
    12.05.2013
    Czy wyrazy być i bydło są ze sobą powiązane tak samo jak myć i mydło. Można bowiem sądzić, że podobnie jak głównym zadaniem mydła jest mycie, podstawowym wyzwaniem stojącym przed bydłem jest istnienie.
    Pozdrawiam
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego