sprzeczny
  • ona czy Ona?
    13.02.2003
    13.02.2003
    W notatce o spotkaniu autorskim z pisarką w Adelajdzie pojawiło się między innymi następujące zdanie: „Na zakończenie noty o pisarce należy chyba dodać, że ma Ona wiele wcieleń i dlatego niektórzy z Państwa znają Ją jako nauczycielkę, inni dziennikarkę radiową, jeszcze inni felietonistkę”.
    Pisanie o kimś, nawet znanym i szanowanym, z dużej litery (Ona, ) jakoś mnie razi, tym niemniej nie mogę znaleźć odpowiednich zasad pisowni określających tego rodzaju przypadek.
    Nowy słownik ortograficzny PWN (Warszawa 1999) określa użycie wielkiej litery ze względów uczuciowych i grzecznościowych i w mojej opinii pisanie Państwa dużą literą jest prawidłowe, gdyż jest to grupa osób, do których notatka jest adresowana. Niemniej jednak w słowniku tym znajduje się także zdanie o dużej swobodzie pozostawionej piszącemu, ponieważ użycie wielkiej litery jest wyrazem jego postawy uczuciowej. Mam pytanie. Czy pisanie o pisarce Ona, dużą literą mieści się w ramach tej swobody, pozostawionej piszącemu, czy też jest sprzeczne z zasadami polskiej pisowni?
    Załączam wyrazy szacunku,
    Paul Jaworski
  • osoby w wieku 50+
    5.02.2013
    5.02.2013
    Czy poprawne są wyrażenia dwadzieścia plus, trzydzieści plus, oznaczające wiek powyżej 20, 30 lat? Moim zdaniem te wyrażenia, spotykane głównie w języku marketingu, są sprzeczne z duchem języka polskiego.
  • o tyle…, iż…
    13.10.2005
    13.10.2005
    Witam. Chciałby prosić wyjaśnienie następujących wątpliwości: czy obok niewątpliwie poprawnej konstrukcji spójnikowej o tyle…, o ile… można uznać za poprawną także następującą konstrukcję": … o tyle…, iż…? Na przykład: „Przemówienie pana X było o tyle niezręczne i irytujące, iż potrafił on w jednym zdaniu wyrazić dwa sprzeczne ze sobą poglądy”. Chodzi tu o konstrukcję, w której wyrażenie o tyle oznacza 'z tego względu, z tej przyczyny', ale zachowuje swój pierwotny odcień znaczeniowy.
  • piękna polszczyzna
    18.01.2014
    18.01.2014
    Co to właściwie znaczy mówić piękną polszczyzną? W jednym z wywiadów dziennikarka Katarzyna Dowbor wyznała, że jej syn Maciej „mówi piękną polszczyzną, co było przestrzegane w naszym domu”. Czy piękna polszczyzna to unikanie wulgaryzmów, słów potocznych, wyrażeń slangowych itp.? Za to silenie się na wykwintność wypowiedzi z Mickiewiczem czy Słowackim w ręku? Staram się mówić przede wszystkim poprawnie, prosto i zrozumiale, ale czy powinienem też kłaść nacisk na jakieś piękno wypowiedzi?
  • pod warunkiem (,) że
    30.11.2005
    30.11.2005
    Proszę o wyjaśnienie, gdzie stawiamy przecinek w wyrażeniu pod warunkiem że, gdyż źródła podają sprzeczne informacje. Wg Słownika interpunkcyjnego języka polskiego J. Podrackiego – tylko „przed całym połączeniem, nie zaś przed że”, natomiast Uniwersalny słownik języka polskiego S. Dubisza podaje przykład, w którym są dwa przecinki: „Powie policji wszystko, pod warunkiem, że nie ujawnią jego nazwiska”. Właściwa wydaje mi się pierwsza wersja, proszę jednak o wyjaśnienie.
    Dziękuję.
  • powieść-rzeka itp.
    14.01.2003
    14.01.2003
    Szanowni Państwo,
    jak należy pisać: powieść-parabola (jak powieść-dziennik) czy powieść parabola (jak powieść rzeka)?
    Dziękuję za odpowiedź
    Ignacy Miś
  • powód
    25.06.2003
    25.06.2003
    Dzień dobry!
    Mam pytanie dotyczące wyrażenia z powodu i konstrukcji analogicznych. Wiadomo – co potwierdza SPP – że piszemy i mówimy np. „Nie przyszedłem z powodu choroby”. Jeśli jednak wyraz powód zastąpimy w zdaniu podrzędnym wyrazem który, to należy użyć przyimka z czy dla, np. „Powodem, dla którego którego nie przyszedłem, była choroba” czy może „Powodem, z którego nie przyszedłem, była choroba”? Skoro mówimy z powodu, a nie dla powodu, poprawniejsze wydaje się zdanie drugie, a jednak takich konstrukcji się nie spotyka. Proszę o rozwianie moich wątpliwości: która wersja i z jakiego powodu jest poprawna?
  • precedensowy i bezprecedensowy

    17.09.2022
    26.04.2002

    Nie rozumiem różnicy między słowami precedensowy i bezprecedensowy. Proszę o wyjaśnienie. Dziękuję i pozdrawiam.

  • priorytet
    30.10.2002
    30.10.2002
    Ostatnio dość często spotykam się z określeniami wysoki priorytet, niższy priorytet itp. Czy są one poprawne?
  • prokurator okręgowy
    22.05.2013
    22.05.2013
    Kobietę pełniącą funkcję prokuratora nazwiemy: prokurator okręgowy, prokurator okręgowa czy prokuratorka okręgowa? Forma pierwsza jest tradycyjna, forma trzecia zgodna z poprawnością polityczną. Czy forma druga nie jest dziwacznym tworem językowym?
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego