stanięcie
  • my i nasz problem
    3.12.2001
    3.12.2001
    Który zwrot jest poprawny: „Jan stanął przed problemem, wyzwaniem itd.” czy „Przed Janem stanął problem"?
  • Orzeczenie przy podmiocie szeregowym
    10.02.2016
    10.02.2016
    Szanowni Państwo,
    czy orzeczenie w tych zdaniach ma właściwą formę:
    W budynku mieściły się kuchnia, w której stała lodówka, a także biura, gdzie zajmowano się bieżącymi sprawami.
    W kącie miało stanąć kilka niewielkich szafek i regał na książki.
    Załóżmy, że oba zdania pojawiają się w książce. Czy orzeczenie musi mieć tę samą formę, skoro w zdaniach są podmioty szeregowe? Czy każde zdanie z podmiotem szeregowym musi mieć w książce orzeczenie w liczbie mnogiej?
    Dziękuję.
    Z poważaniem
    Barbara S.
  • Stało się

    2.12.2016
    2.12.2016

    Często spotykam się ze sformułowaniem stanęło się jako odpowiednik stało się. Przykłady: Co się stanęło? (zamiast: Co się stało?), Tak się stanęło, że zostałem bez pracy (zamiast: Tak się stało (= moje losy potoczyły się tak), że zostałem bez pracy).

    Czy jest to poprawne? Mnie osobiście te wyrażenia rażą i długo traktowałem je jako przejęzyczenie, ale spotykam się z tym zbyt często, aby mówić o nieświadomym użyciu niewłaściwego wyrazu.

  • Cienka czerwona linia
    28.12.2016
    28.12.2016
    Interesuje mnie znaczenie coraz częściej (i moim zdaniem błędnie) stosowanego idiomu cienka czerwona linia. Obserwuję jego nagminne używanie z czasownikiem przekraczać, co jest zrozumiałe bez czerwonej: przekraczać cienką linię oznacza coś na kształt kropli, która przelewa czarę/przepełnia kielich. Wg mnie cienka czerwona linia to ostatni bastion oporu, ostatnia barykada – wiązać się powinna z heroizmem skutecznego trwania na posterunku.
  • dąb
    19.12.2001
    19.12.2001
    Przeczytałem w przewodniku po Krasiczynie (wydawnictwo z 1988 roku), że „gdy urodził się syn w rodzinie Sapiehów, zasadzono w parku dęba”. Czy ta forma słowa dąb jest poprawna? Byłbym niezmiernie wdzięczny za wyjaśnienie mi tej kwestii.
    Z uniżeniem,
    Tomek Mrozowski
  • fotel bujano-obrotowy
    1.02.2007
    1.02.2007
    Widziałem w sklepie fotel bujano-obrotowy. Czy forma bujano jest poprawna?
  • Nazwisko Jakoktochce
    7.02.2023
    30.03.2020
    Szanowni Państwo!
    Moi znajomi szykują się do wesela, a co za tym idzie zabierają się za wypisywanie zaproszeń. Jedno z nazwisk gości stało się problematyczne. Mowa o nazwisku Jakoktochce. Znajomi chcą uniknąć trendu pozostawiania nazwisk w mianowniku, dlatego spróbowali zmierzyć się z tym zadaniem.
    Czy zasada dotycząca odmiany nazwisk wg paradygmatu przymiotnika będzie właściwa? Państwo Jakoktochcejowie? W przypadku mężczyzny, dopełniacz: pana Jakoktochcego?
    Małżonka ma dwuczłonowe nazwisko: Ogierman-Jakoktochce. Czy poprawny dopełniacz to Ogierman-Jakoktochcejowej? Narzędnik: Ogierman-Jakochtocejową?
  • stałość i zmienność związków frazeologicznych
    19.10.2009
    19.10.2009
    Sądziłam, iż związków frazeologicznych, np. włos jeży się na karku, nie zmieniamy strukturalnie, niezależnie od kontekstu, ale widziałam użycie typu: „Aż włosy zjeżyły im się na karkach”. Czy nie powinniśmy tutaj pozostać przy l. poj.? Jeśli nie, to czy w przypadku włosy stają dęba dla l. mn. powinniśmy mówić „Włosy stanęły im dęby”? Intryguje mnie również porównanie czarny jak węgiel: mówimy, że ktoś ma oczy czarne jak węgiel czy jak węgle? Jeśli to drugie – dlaczego?
  • stoi czy wisi?
    14.10.2013
    14.10.2013
    Szanowna Poradnio,
    chciałbym wiedzieć, czy pająk znajdujący się na suficie, ze wszystkimi kończynami dotykającymi sufitu, stoi czy wisi. Opinie wśród znajomych są podzielone. Jedni mówią, że stoi, ponieważ się nie porusza, inni twierdzą, że wisi, ponieważ jego ciężar nie spoczywa na nogach. Pająki utrzymują się na ścianach (suficie w tym przypadku) dzięki mikrohaczykom na swoich kończynach, więc w pewien sposób na nich wiszą, jednak nie zwisają.
    Z poważaniem,
    Filip
  • Wciągać żółtko
    29.01.2020
    29.01.2020
    Mam niemały problem z pewnym związkiem frazeologicznym z Pomorza. Szczerze wierzę, że pomogą mi go Państwo rozwiązać. Chodzi o związek: wciągnąć/wciągać/wypijać żółtko. Samo znaczenie nie jest mi obce i wedle mojej wiedzy połączenie to, używane w rozkaźnikach najczęściej, znaczy tyle co: ‘rozbudzać się, zbierać w sobie siły, rychtowanie się z łóżka’.
    Zagwozdką dla mnie jest etymologia tegoż frazeologizmu. Dlaczego akurat żółtko czy ma to związek z symboliką życia?

    Pozdrawiam
    M. Kiliński
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego