stosować
  • zdaje się być ładny
    17.02.2003
    17.02.2003
    Bardzo proszę o wyjaśnienie, czy można stosować formę zdaje się być (ładny, mądry, trudny do ocenienia itp.), a jeśli tak, to czy zawsze, czy tylko w pewnych okolicznościach?
    Z góry dziękuję za pomoc, pozdrowienia.
  • Zdania i wyrażenia zaczynające się od ale
    21.04.2020
    21.04.2020
    Czy w zdaniach, w których ale występuje na początku, powinniśmy stawiać przecinek w zaznaczonych miejscach?
    Próby konstytucji własnego ja, ale i własnego świata bez przemocy, intryg i kłamstw wynikających z dorastania V są najlepiej pokazane w części pierwszej.
    Albo:
    Ale z punktu widzenia formy, narracji, sposobu kreowania przestrzeni V ta tradycyjna opowieść okazuje się tylko powtórzeniem.
    Dziękuję za odpowiedź.
  • Zdania w nawiasach
    2.06.2020
    2.06.2020
    Dzień dobry. Czy zdania w nawiasach są traktowane jako błąd w zadaniach uczniów? Moja polonistka argumentuje to tym, że zaburza to spójność wypowiedzi i w podręcznikach we wzorach prac uczniowskich nic nie jest zapisane w nawiasie. Wspomina również, że uczono ją, że w nawiasach pisze się błędne sformułowania, coś co zostało błędnie zapisane. Poza tym prace naukowe kierują się nieco innymi zasadami redagowania niż zadania uczniów. Podsumowując, czy jako uczeń mogę zapisywać zdania w nawiasach?
  • Zdobyć na

    4.07.2022
    4.07.2022

    Szanowni Państwo,

    coraz częściej widzę w mediach wyrażenie „zdobyć coś na kimś” (np. „zdobyty na Rosjanach czołg”). Czy jest ono poprawne? Mnie trochę razi (z powodu przyimka „na”). Spotkałam się jednak z opinią, że taka konstrukcja pojawia się w literaturze o tematyce historycznej. Być może więc jest to poprawne wyrażenie z „terminologii” historycznej, które „przeszło” do języka codziennego.


    Pozdrawiam

  • zdrobnienia imion
    23.03.2004
    23.03.2004
    Czy instnieją jakieś zasady stosowania zdrobnień imion w zależnośći od stopnia znajomości pomiędzy osobami? Dokładnie chodzi mi o to, czy zwracanie sie do kogoś mało znanego zdrobnieniem Krzysiu oznacza zwrot w formie pieszczotliwej, poufałej, czy jest to dopuszczalna forma grzecznościowa w korespondencji pomiędzy osobami, które nic nie łączy poza wspólnymi znajomymi czy uczeszczaniu do tej samej uczelni. Z góry dziękuję za pomoc.
  • zezwolenie a pozwolenie
    14.06.2004
    14.06.2004
    Bardzo proszę o wyjaśnienie, na czym polega różnica między wydaniem zezwolenia a wydaniem pozwolenia. Jestem pracownikiem administracji publicznej i moja praca polega m.in. na wydawaniu pozwoleń na prowadzenie połowów naukowo-badawczych. Kwestie te reguluje ustawa o rybołówstwie z 19 lutego tego roku (Dz. U., nr 62). W poprzedniej ustawie z 6 września 2001 r. mówi się o wydawaniu zezwoleń. Czy ta zmiana ma istotne znaczenie?
  • Zgoda realnoznaczeniowa przy rzeczownikach dwurodzajowych

    5.11.2023
    5.11.2023

    Czy gramatyczna zasada dopasowania rodzaju podmiotu i orzeczenia w języku polskim nie obowiązuje w niektórych sytuacjach? Np. w zdaniu „premier powiedziała...” podmiot jest rodzaju męskiego, a orzeczenie żeńskiego. Podobnie jest z towarzyszącym rzeczownikowi przymiotnikiem. W sformułowaniu „polska dyrygent” gramatyczny rodzaj przymiotnika i rzeczownika są różne. Jeżeli powyższe przykłady są poprawne językowo, to w jakich sytuacjach możemy złamać zasadę dopasowania rodzaju do rzeczownika? Czy np. poprawne będzie zdanie „Znany osoba powiedział...”?

  • Zgromadzenie Małych Braci
    5.04.2002
    5.04.2002
    Szanowni Profesorowie,
    Przy tłumaczeniu autobiografii Carlo Caretto, „Zakochany w Bogu”, borykam się z pewną trudnością natury terminologicznej. Rozwiązałem ją samodzielnie, lecz zwracam się do Was, jako ekspertów w języku polskim, o przypieczętowanie Waszym autorytetem mych rozwiązań bądź też ich zakwestionowanie. Ostateczny wybór uzależniam od Waszego stanowiska. Moją i Waszą wypowiedź zamierzam umieścić we wstępie książki.

    Zgromadzenie Małych Braci, powstałe w roku 1933 z duchowej inspiracji Karola de Foucald, zatwierdzone przez Stolicę Apostolską w 1967, w Polsce istnieje od roku 1977. I dość wiele jest u nas publikacji na ich temat (mam przed sobą na biurku 10 książek), lecz jeszcze więcej terminologicznego bałaganu.
    W oficjalnym „Leksykonie Zakonów w Polsce”, wydanym przez KAI, są oni objęci terminem zgromadzenie, tak jak wszystkie inne zgromadzenia, jednakże już w ich konstytucji, jak i w wielu innych polskich tekstach gromadzą się pod słowem Fraternité, zachowanym we francuskiej formie graficznej, np. „Rozprzestrzenianie Fraternité na całym świecie…” lub „Zwierzęta miały swoje miejsce we Fraternité…”. Ci zakonnicy zdecydowanie różnią się od wszystkich innych występujących w „Leksykonie”, mieszkają bowiem nie w klasztorach, ale po dwóch, trzech w blokach, pracują w fabrykach, w sklepach, ubierają się po cywilnemu, dlatego uzasadnione wydaje się to terminologiczne wyodrębnienie.
    Fraternité dosłownie znaczy 'braterstwo' i najlepszym polskim odpowiednikiem byłoby, moim zdaniem, wyciągnięte z lamusa słowo fraternia ('braterski stosunek, zbratanie, przyjaźń' – według słownika Doroszewskiego). Jestem bardzo wyczulony na ekspansję obcych wyrazów do polszczyzny, jednakże obecnie to przede wszystkim kupieckie words nas po chamsku atakują, zaśmiecają media, dlatego wobec eleganckiej francuszczyzny, sromotnie wypartej znad Wisły, byłbym tolerancyjny, a nawet przyjazny. Zwłaszcza, że to zgromadzenie jest jakoś szczególnie związanie nie tyle z samą Francją, co z językiem francuskim, traktowanym jako język misyjny wśród krajów arabskich. Przyjmuję zatem do mojego tłumaczenia termin Fraternité (zawsze z dużej litery), w znaczeniu Zgromadzenia Małych Braci (lub Sióstr).
    A jak nazywać poszczególne wspólnoty? Prócz neutralnego słowa wspólnota, używane są dwa inne, francuskie i jego dosłowne tłumaczenie: fraternité i braterstwo. „Kroniki poszczególnych fraternité, chociaż…”, „Żadnemu Braterstwu [całkowicie nieuzasadniona duża litera – mój przypis] nie wolno…”. I tu się całkowicie nie zgadzam z tłumaczami, którzy mnie poprzedzili. Braterstwo w znaczeniu jakiejś konkretnej wspólnoty jest dość niezręczne, a fraternité trochę dziwaczne i aż się prosi, aby je spolszczyć na fraternię, co też czynię w mym przekładzie. Zdumiewające jest niezwykle częste traktowanie z dużej litery braterstwa czy fraternité, co niewątpliwie bierze swe źródło z oryginalnych tekstów. Mój Carlo Caretto pisze: „Questa Fraternità di Spello dovrebbe…”, ale przecież nie napiszę w tłumaczeniu: „Ta Fraternia (czy Wspólnota) ze Spello powinna…”, a tylko: „Ta fraternia (czy wspólnota) ze Spello…”. Nie znajduję żadnego uzasadnienia, aby w języku polskim zastosować dużą literę (we włoskim również).
    Natomiast już nie tylko zdumiewają mnie, lecz wręcz gorszą bardzo nagminne w wielu publikacjach zdania, jak na przykład: „Żaden Mały Brat nie powinien…” czy „Idąc ulicą spotkałem dwie Małe Siostry, które…”. Mały brat jest tu użyty w znaczeniu pospolitym, jak franciszkanin, czy jezuita i zgodnie z regułami powinien być mały, tym bardziej, że podstawową zasadą duchowości małych braci (tu mógłbym już chyba napisać Małych Braci, w znaczeniu Zgromadzenia, Fraternité, co kładzie nieco inny akcent) jest życie w ukryciu, na wzór Jezusa z Nazaretu. I faktycznie, w życiu, w bloku mieszkalnym czy w zakładzie pracy, sąsiedzi, koledzy często nawet nie wiedzą, że rozmawiają z małym bratem, z prawdziwym zakonnikiem. Czemuż więc chcą się wyróżnić w piśmie?

  • zgromadzenie spólników?
    5.09.2001
    5.09.2001
    Czy kiedykolwiek funkcjonowało słowo spólnik i czy można je dzisiaj stosować? Przykładowe wyrażenie – zgromadzenie spólników.
  • ziemia lwowska

    28.07.2022
    28.07.2022

    Szanowni Państwo,

    czy w nazwie ziemia lwowska obowiązuje taka sama zasada jak przy zapisie polskich okręgów administracyjnych, czy też dopuszczalne jest użycie dużych liter? Spotkałam się z opinią historyka, który twierdzi, że określenie Ziemia Lwowska ma podobny charakter jak np. Galicja, Tarnopolszczyzna czy Sandomierszczyzna, dlatego powinno być zapisane dużymi literami. Taki też zapis stosowny jest w przewodniku wydawnictwa Rewasz

    https://rewasz.pl/ziemia-lwowska-przewodnik-po-ukrainie-zachodniej-czesc-iii.html

Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego