szukać
  • ani pole, ani dwór
    28.12.2013
    28.12.2013
    W jaki sposób, omijając kwestię preferencji regionalnych (dwór vs pole), można w miarę naturalnie wyrazić to, że ktoś wychodzi na zewnątrz? Wychodzenie z domu odpada, bo piszę o ludziach, którzy rezydują w pałacach.
    Łączę wyrazy szacunku
    D.
  • Antarktydzianie?

    8.05.2019
    27.02.2017

    Szanowni Państwo,

    zachodzę w głowę, jak poprawnie nazwać hipotetycznych mieszkańców Antarktydy (np. w utworze z gatunku fantastyki) – Antarktyjczycy, Antarktydzi (przez analogię do Atlantydów) czy też może Antarktyd(i)anie? Czy miejscem ich zamieszkania byłby zatem kontynent antarktyczny, czy też może antarktydzki?


    Z poważaniem

    „Zocha”

  • anty-Chłopi
    10.05.2012
    10.05.2012
    Szanowni Państwo,
    jak należy zapisać określenia wyrażające to, że jedno dzieło jest całkowitym przeciwieństwem innego? Moje największe wątpliwości wzbudza cudzysłów – powinniśmy pisać anty-Chłopi, anty-„Chłopi” czy „anty-Chłopi”? I co w takich sytuacjach z zaprzeczeniami (lub przedrostkami takimi jak pseudo- czy łże-) tytułów kilkuczłonowych, jak choćby Pan Tadeusz czy Czarodziejska góra?
    Łączę pozdrowienia i dziękuję za odpowiedź
  • Apelatywizacja

    16.07.2021
    16.07.2021

    Borykam się z następującym problemem: "Mercedes" to nazwa własna, natomiast słowo „samochód” to nazwa pospolita. Czy tłumacząc "Mercedes" na języki obce jako „samochód” (czyli zastępując nazwę własną nazwą pospolitą jako "car") doszłoby trwale do apelatywizacji?

  • aspekt czasowników
    14.10.2002
    14.10.2002
    Szanowni Państwo,
    Zawsze sądziłem, że aspekt jest cechą czasownika, a nie kwestią jego odmiany (podobnie jak rzeczownik „ma rodzaj”, a nie „odmienia się przez rodzaj”), i że owszem, czasowniki łączą się w pary aspektowe, ale nie oznacza to, że każdy swoją parę mieć musi. Tymczasem moje dziecko oznajmiło mi właśnie – tak uczone w szkole – że to jest „odmiana przez aspekt”. Nie wierzyłem, sprawdziłem, rzeczywiście ma w zeszycie napisane: „Czasowniki odmieniają się przez aspekt”.
    Dla mnie różnica jest zasadnicza. Według mojego dotychczasowego rozeznania wziąć i brać to były dwa czasowniki, wprawdzie skojarzone w parę, ale osobne. Jeśli natomiast miałaby to być odmiana, to byłby to jeden i ten sam wyraz (tyle że właśnie odmieniany). Tylko która forma będzie wtedy podstawową – wziąć będzie brać odmienionym przez aspekt, czy też brać będzie odmienionym przez aspekt wziąć?
    Poza tym jeśli to jest rzeczywiście odmiana, to wynikałoby z tego, że każdy czasownik (poza ewentualnymi wyjątkami) da się odmienić. Tu lista wyjątków byłaby chyba nazbyt długa, bo jak „odmienić” przez aspekt czasowniki: zobaczyć, dojrzeć, powłóczyć, siedzieć, mianować, wisieć, ciąć, rwać, drzeć, gadać, utkać (np. gobelin), pognać (dokądś), strzyc, biec, prać, ciec, płukać, razić, spacerować, bawić się, kołowacieć, kochać, lubić, szanować, podkochiwać się
    Proszę o pomoc, bo dziecko zadaje mi coraz trudniejsze pytania, a ja nie wiem, jak odpowiedzieć. Szukałem trochę po książkach (np. w Praktycznym słowniku poprawnej polszczyzny nie tylko dla młodzieży, str. 406) i raczej przyznałbym rację sobie, a nie nauczycielce, niemniej wolałbym zweryfikować swoją interpretację u źródła, zanim zacznę przestawiać dziecko, bo może to ja coś wiem nie tak, jak trzeba.
    Serdecznie dziękuję.
  • a zarazem
    18.05.2015
    18.05.2015
    Szanowni Językoznawcy!
    Czy przed zwrotem a zarazem nie powinno się stawiać przecinka? Nigdy? W zasadzie a można zawsze wymienić na i. A może właśnie powinno? Czy jest to kwestia uznaniowa? „Była piękna (,) a zarazem niebezpieczna”, „Mógł (,) a zarazem nie mógł tego powiedzieć”.
    Pozdrawiam
    Anna
  • Azerbejdżanie – Azerowie, azerbejdżański – azerski
    3.01.2006
    3.01.2006
    Mieszkańcy i język Azerbejdżanu to Azerowie i język azerski czy Azerbejdżanie i język azerbejdżański? Wątpliwość rodzi się, gdyż jeśli chodzi o mieszkańców, to różne encyklopedie podają raz jeden, raz drugi wariant, nigdy oba. Dziwi też fakt, że słowo Azerowie występuje w wynikach wyszukiwania Google cztery razy rzadziej niż Azerbejdżanie, a słowo azerski dwieście razy częściej niż azerbejdżański. Z góry dziękuję za odpowiedź.
  • Aztatycki
    12.11.2019
    12.11.2019
    Skąd się wzięła cząstka -ty- w słowie azjatycki? Wydawałoby się, że przymiotnik od Azji powinien brzmieć azjański (a może azyjski?), jednak odkryłem, że wyraz ten jest zarezerwowany raczej dla pojęcia azjanizmu (na słowo azjański, chyba nienotowane w słownikach, natrafiłem w jakiejś powieści). Czyżby powodem użycia -ty- w przymiotniku odnoszącym się do Azji była potrzeba odróżnienia go od terminów związanych z azjanizmem, a zatem moglibyśmy mówić o jakimś sztucznym tworze językowym?
  • Bairiki
    24.12.2004
    24.12.2004
    Pytałem już kiedyś o słowo Bainki występujące w państwa SO. Znalazłem w Internecie link: http://www.poesiejardins.com/oceanie.htm. Jest tam napisane, że Bainki to stolica Kiribati, tymczasem w państwa encyklopedii stolicą Kiribati jest Bairiki. Czy możliwe, że Bainki to błąd? W piśmie ri i n są do siebie podobne, zwłaszcza, gdy piszący „zje” kropkę nad i. W ogóle Bairiki występuje w Internecie nieporównywalnie częściej od słowa Bainki.
  • balsamacja?
    10.12.2002
    10.12.2002
    Czy czynność wykonywana przez osobę balsamującą to balsamacja, czy balsamowanie? Żadnego z tych słów nie znalazłem w żadnym słowniku (zacząłem od sjp.pwn.pl, potem slowniki.onet.pl, potem papierowe słowniki języka polskiego i wyrazów obcych PWN – nic!). Szukanie słowa balsamacja w Internecie daje rezultaty i wydaje się, że nawet poważni naukowcy (jednak raczej nie związani z językiem polskim swoim wykształceniem) takowego używają od czasu do czasu. Znam jednak osobę twierdzącą uparcie, że słowa takiego nie ma i jest tylko efektem głupiej mody na tłumaczenie z angielskiego wszystkiego, co kończy się na -ation, jako „coś” z końcówką -acja. Mam nadzieję, że pytanie nie jest za głupie, a jeżeli nawet jest, byłbym bardzo wdzięczny za rozwianie wątpliwości. Z góry dziękuję za odpowiedź i polecam się pamięci.
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego