to-samo-dziecko
  • nie + jeszcze czy nie + imiesłów przymiotnikowy

    29.12.2023
    29.12.2023

    Dzień dobry, chciałbym zapytać o pisownię nie w zestawieniu z wyrazem jeszcze. Zgodnie z regułą 46.13. WSO (punkt e) nie należy pisać wówczas oddzielnie z przymiotnikiem i imiesłowem przymiotnikowym, a zgodnie z regułą 46.11. (punkt d) — również z rzeczownikiem. Tymczasem w tym samym słowniku pojawiają się przykłady typu: „niepoświęcony (np. kaplica jeszcze niepoświęcona) [168]”. Prosiłbym o wyjaśnienie tego zagadnienia. Z góry dziękuję.

  • ojciec macochy
    14.12.2013
    14.12.2013
    Witam serdecznie,
    ostatnimi czasy zastanawiam się, czy jest jakaś przyjęta nazwa dla ojca macochy. Druga żona ojca to macocha, a jego córka z pierwszego małżeństwa to pasierbica dla macochy. Czy istnieje jakaś nazwa ojca macochy dla pasierbicy i jak to wygląda w drugą stronę.
    Pozdrawiam
  • Określenie osoby mówiącej

    24.11.2021
    24.11.2021

    Dzień dobry. Chcę przytoczyć fragment wypowiedzi osoby udzielającej wywiadu. Nie chcę podawać jej imienia ani nazwiska. Znalazłam w artykule (Narrator 1) Dalej (Narrator 2). W innym z kolei (OB 1) (OB 2). Czy to właśnie to, o co mi chodzi? Co konkretnie oznacza OB? Z góry dziękuję za odpowiedź, pozdrawiam - JL

  • powtarzanie wyrazów
    5.04.2002
    5.04.2002
    Kiedy byłem w szkole, moja polonistka zawsze poprawiała mi na czerwono zdanie: „Moim ulubionym okresem jest okres romantyzmu”. Oczywiście chodziło o powtórzenie słowa okres. Wtedy mnie to bulwersowało, dziś zgadzam się z oceną polonistki. Niemniej w wielu przypadkach powtórzenie tego samego wyrazu jakoś mnie nie razi.
    Pomijam tu oczywiście przypadki, kiedy chodzi o świadomy zamysł stylistyczny; pomijam wszelkie dilogie, anafory itp. Chodzi mi o zwykły tekst i o takie sytuacje, gdy trudno ocenić, czy powtórzenie już jest nadużyciem, czy jeszcze nie. W niniejszym pytaniu powtarzają się powtórzenie, przypadki, chodzi o, a także polonistka, którą mogłem zastąpić nauczycielką, ale nie zrobiłem tego, ponieważ wydaje mi się, że nie trzeba. Ale może trzeba?
    Albo takie zdanie: „Przydawka stojąca przed rzeczownikiem opisuje go, stojąca po nim – klasyfikuje”. Czy jest istotne, by silić się na wyszukiwanie synonimu i zamiast drugiego stojąca pisać następująca? Albo w ogóle pominąć imiesłów? (Wystarczyłoby samo po nim).
    Kiedy piszę sobie sam, niespecjalnie się tym przejmuję. Problem zaczyna się wtedy, kiedy dziecko prosi, by mu sprawdzić wypracowanie. Sprawdzam, nie razi mnie, a potem nauczycielka uznaje to i owo za błąd, w moim przekonaniu nieraz na wyrost.
    Nie oczekuję w tej kwestii surowych uregulowań. Wierzę w to, że użytkownik języka ma tu stosunkowo dużą swobodę. Niemniej nie chciałbym za bardzo zabrnąć w liberalizm, bo może się okazać, że jednak…
    Liczę (jak zawsze) na krótką odpowiedź, ale równocześnie wdzięczny byłbym za wskazanie, gdzie mógłbym znaleźć obszerniejsze omówienie tego zagadnienia.
    Dziękuję.
  • Rodzaj niemęskoosobowy
    25.04.2016
    25.04.2016
    Szanowni Państwo!
    O ile dobrze zrozumiałam definicję rodzaju niemęskoosobowego, rzeczowniki w liczbie mnogiej, np. wiewiórki, kredki mają właśnie rodzaj niemęskoosobowy. Tymczasem w Zeszycie ćwiczeń cz. 2, stanowiącym uzupełnienie podręcznika Język polski. Między nami dla kl. IV szkoły podst. (Gdańskie Wydawnictwo Oświatowe, 2015 r.), mają one rodzaj żeński.
    Jak jest naprawdę? Jak uczyć dziecko? Czy powinno się uznać za poprawne oba określenia rodzaju?
  • tata czy tato?
    10.06.2008
    10.06.2008
    Od pewnego czasu zastanawia mnie poprawność słów tata i tato. Mieszkam na Śląsku, gdzie popularniejsza wydaje się ta pierwsza alternatywa (szczególnie wśród rodowitych Ślązaków), podczas gdy w innych rejonach Polski częściej spotykam określenie tato. Czy region rzeczywiście ma tu jakieś znaczenie? Tata wydaje się bardziej logiczny (mamy tu dwie te same sylaby – tak jak w wyrazie mama).
    Proszę o odpowiedź!
  • ukończonych / nieukończonych 18 lat

    14.01.2023
    12.12.2022

    Dzień dobry,

    proszę o informację, która forma (ukończone/ukończonych) jest poprawna i jaka zasada tym rządzi:

    „ubezpieczony, który ma ukończone 18 lat, dziecko, które ma nieukończone 18 lat”;

    „ubezpieczony, który ma ukończonych 18 lat, lub dziecko, które ma nieukończonych 18 lat”.

    Ogromnie dziękuję i pozdrawiam

  • Akademia pana Kleksa

    25.03.2021
    21.10.2019

    Dzień dobry,

    proszę o pomoc w rozstrzygnięciu wątpliwości dotyczącej pisowni rzeczownika pan w tytule popularnej lektury „Akademia pana Kleksa”. Sądziłam, że nie ma potrzeby pisania wielką literą rzeczownika pospolitego pan. Zarzucono mi, że trzeba napisać wielką literą wszystkie wyrazy, ponieważ jest to nazwa instytucji. Moje wydanie książki nie pomaga mi w pokazaniu czarno na białym, jak powinno być, ponieważ cały tytuł wydrukowano wersalikami.


    Pozdrawiam

    Hanna Jabłońska

  • darczyńca i młodzież
    24.10.2006
    24.10.2006
    Pierwszy raz korzystam z Państwa strony; pozwalam sobie od razu zadać pytanie. Dlaczego tak powszechnie mówi się: darczyńca, skoro mamy dobrodzieja – adekwatne słowo z tradycjami (znaczące, jak sądzę, to samo)?
    Dlaczego wszyscy mówią dzieciaki zamiast dzieci lub nastolatki czy też młodzież na przedstawicieli naszego gatunku w wieku 5–15 lat?
    Bardzo mnie to razi, a darczyńca wręcz brzydzi.
    Pozdrawiam,
    maria wisłocka
  • Dokładnie!
    28.09.2001
    28.09.2001
    Szanowni Państwo,
    Irytuje mnie zwyczaj nadużywania od pewnego czasu wyrażenia dokładnie. Wydaje mi się, iż ta kalka z języka angielskiego (exactly) zubaża nasz i tak już jałowy język potoczny, a słyszy się ją wszędzie – nawet w radiu i telewizji, i to głównie z ust ludzi młodych, którzy chcą w ten sposób zaznaczyć swoją przynależność do… ano, do czego?
    Swoim dzieciom „zabroniłem” mówienia dokładnie, zalecając takie wyrażenia, jak: oczywiście, owszem, tak jest, w rzeczy samej, zgadza się, słusznie, istotnie, a nawet (to już żartem): precyzyjnie.
    Zdaję sobie sprawę, że mowa ludzka własnymi chadza drogami i nie można społeczeństwu narzucać siłą norm językowych, ale czy nie dałoby się na łamach (lub na antenie) jakiegoś publikatora wydać wojny takim prymitywizmom, jak właśnie dokładnie?
    Życzę powodzenia i radości z pracy,
    Zdzisław Halicki
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego