to-samo-dziecko
  • Kim są Spellmanowie?
    22.02.2015
    22.02.2015
    Czy (i w jakich przypadkach) końcówki -owie doklejanej do nazwiska można używać, kiedy chodzi o same kobiety? W jednym filmie padły słowa „Wracaj natychmiast do Spellmanów” (chodziło o siostry / siostry z bratanicą / dom zamieszkany przez siostry z bratanicą).
  • Kto jest winny czego? Być winnym – kilka uwag o pochodzeniu frazy

    22.07.2021
    22.07.2021

    Proszę o szersze opisanie pod kątem etymologicznym znaczenia wyrażenia być winnym czegoś.

    Dziękuję.

  • liczebniki
    24.10.2002
    24.10.2002
    Począwszy od 5 wzwyż jest wyraźna zależność liczebników porządkowych od głównych: pięć – piąty, sześć – szósty, siedem – siódmy, osiem – ósmy… To kreskowane ó w wyrazach szósty, siódmy, ósmy – jest odmienne, wymienia się na e lub o w odpowiednim liczebniku głównym. Tę samą wspólność rdzenia czuje się w parze trzy – trzeci, ale brak jej w przypadku liczebników 1, 2 i 4. Ta trójka (albo ta czwórka) psuje cały porządek. Dodatkowo w parach dwa – drugi oraz cztery – czwarty zgadzają się pierwsze (a nie zgadzają dopiero drugie) głoski – i nie tylko jest to intrygujące, ale dodatkowo może sprawiać trudność ortograficzną, jeśli się zbyt mocno pokojarzy drugi z dwa czy dwoje (takie silne skojarzenie obserwuję u swojego dziecka, które notorycznie chce pisać drógi, uzasadniając to właśnie tym).
    Chciałbym spytać o etymologię liczebników porządkowych. Czy to tylko zbieg okoliczności (te pierwsze głoski), czy rzeczywiście istnieje etymologiczne powiązanie wewnątrz par dwa – drugi i cztery – czwarty?
  • Mikołaja Doświadczyńskiego przypadki a składnia współczesna
    26.11.2016
    26.11.2016
    W prasie w recenzji książki natrafiłem na takie zdanie: Elżbiety Cherezińskiej „Królowa” to kontynuacja „Hardej”, z kolei w telewizji czasem pojawia się film Robina Cooka ryzyko w granicach rozsądku. Wydaje mi się w tym coś nienaturalnego, ale nasuwają się jednoznaczne skojarzenia z powieścią Mikołaja Doświadczyńskiego przypadki, zatem: jest to jakaś stylizacja na staropolszczyznę (potrzebna?) czy jednak w niektórych przypadkach można tak tworzyć wypowiedzi, a jeśli tak, to kiedy?
  • Nasi milusińscy

    13.02.2022

    Natknęłam się ostatnio na intrygujący problem, czytając reklamę sklepu z akcesoriami dla dzieci zaskoczyło mnie użycie określenia „nasi milusińscy”, które w mojej świadomości dotyczy psów i kotów, a nie dzieci. Wiem, że definicja słownikowa mówi o dzieciach, ale wpisanie hasła w wyszukiwarkę daje znacznie więcej wyników związanych ze zwierzętami domowymi. Skąd wzięła się ta rozbieżność i kiedy słowo zaczęło zmieniać znaczenie? Sama mam 30 lat i nigdy bym tak o dzieciach nie powiedziała.

  • Nasze własne, swoje własne
    26.03.2019
    26.03.2019
    Szanowni Państwo,
    zwracam się do Państwa z pytaniem dotyczącym połączeń typu swoje własne, nasze własne, jego własny itp. Mnie one bardzo rażą, wszakże jak swój to często i własny, a gdy własny to zazwyczaj i swój. Nigdzie nie znajduję odpowiedzi na moje wątpliwości, a coraz częściej spotykam się z takimi połączeniami. Jaka jest Państwa opinia w tej sprawie?

    Dziękuję i pozdrawiam!
  • Niektóre cechy fonetyczne Podhala

    5.01.2022

    Dzień dobry.


    W zawiązku z podróżami świątecznymi zawitałem po raz pierwszy do rodziny na Podhale i uderzyła mnie jedna rzecz. Mianowicie, bardzo dużo osób tutaj samogłoskę [e] wymawia jak [y]. Dla przykładu, ser -> [syr], mleko -> [mlyko], nie -> [niy]. Moje pytanie brzmi skąd taka tendencja?

    Z góry dziękuję za odpowiedź i życzę szczęśliwego nowego roku!

  • rabuś
    12.09.2012
    12.09.2012
    Czy nie wydaje się Państwu (bo mnie tak), że słowo rabuś jest zbyt pieszczotliwe? Nie zawsze można rabusia zastąpić słowem bandyta czy złodziej, a kiedy trzeba takich właśnie ludzi rabujących banki lub pociągi nazwać brutalnymi rabusiami albo powiedzieć, że złapano rabusia, może się wydawać, że to wyimki z książeczki dla dzieci o lisie, który włamuje się do kurnika. Dlaczego mamy rabusia, a nie np. rabownika, który byłby chyba dużo lepszy?
  • Spieszczenie notki

    16.12.2023
    16.12.2023

    Szanowni państwo,

    ostatnio w rozmowie z moim przyjacielem użyłem słowa „notki”, mając na myśli słowo „notatki”. Wynikła z tego dyskusja, czy moje określenie to zdrobnienie od określenia notatki, czy jest to skrótowiec. Upieram się przy zdrobnieniu, bo w takim celu właśnie skonstruowałem to wyrażenie. Więc moje pytanie to: Czy notki to zdrobnienie czy skrótowiec od określenia notatki?

    Z wyrazami szacunku,

    Michał

  • Ujmowanie tytułów utworów w cudzysłów w piśmie odręcznym

    20.05.2024
    20.05.2024

    Szanowni Państwo,

    prawdopodobnie za późno zadaję to pytanie, bo egzamin maturalny z języka polskiego ma się odbyć w najbliższy wtorek, ale niech zdobyta wiedza służy przyszłym pokoleniom. Chcę się zapytać o zasady stosowania cudzysłowu w pracach pisanych odręcznie. Spotkałam się z tezą, że tylko tytuły w formie mianownika powinny być brane w cudzysłów.

    Serdecznie pozdrawiam

    Agnieszka

Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego