udany
  • Raz na jakiś czas i jego regionalne i gwarowe odpowiedniki

    22.07.2021
    22.07.2021

    Szanowni Państwo! Czy wyrażenie raz za czasu jest poprawne? W centrum Polski niespotykane, natomiast na południu już tak. Błąd językowy, czy regionalizm?

  • rola szyku
    19.06.2013
    19.06.2013
    Czy któreś sformułowanie jest lepsze i dlaczego?
    1. Udała się na poszukiwanie go.
    2. Udała się na jego poszukiwanie.
  • rozczarowanie
    22.02.2006
    22.02.2006
    Mam pytanie, czy można rozczarować się pozytywnie. Byłabym wdzięczna za odpowiedź.
    Pozdrawiam.
  • Ruchomość zaimka zwrotnego się
    15.01.2019
    15.01.2019
    Szanowni Państwo,
    jak bardzo „rozbiegane” może być się w zdaniu? Zazwyczaj powinno stać przy czasowniku, za lub przed, ale są przypadki, w których nie da się oddzielić tego zaimka od jego czasownika. Czy mogę prosić o przykłady sytuacji (lub teorii), w których jest to dozwolone (i jak daleko od czasownika), a w których nie?
  • Sauté
    13.02.2018
    13.02.2018
    Szanowni Państwo,
    zainteresowało mnie ostatnio użycie w języku polskim słowa sauté. Intuicyjnie rozumiałem je jako znaczące ‘bez dodatków’, ‘samo’. Zapytałem też kilkoro znajomych i ich definicje były zbliżone.
    Słowniki zdają się jednak sugerować zupełnie inne znaczenie, a obserwowany brak dodatków wydaje się być tylko efektem ubocznym metody przyrządzania potrawy. Czy użycie tego słowa poza kulinariami, w powyższym rozumieniu, jest błędem językowym czy może być np. uzasadnioną metaforą?
  • sobie

    29.03.2023
    29.03.2023

    płynę sobie łódką, a nade mną płyną (sobie) obłoki

    Dzień dobry, mam pytanie odnośnie do pojawiającej się czasami w prognozach pogody quasi-poetyckiej konstrukcji językowej typu: od zachodu płyną sobie chmury...

    Wyraz sobie dodany tu do czasownika płynąć żadną miarą nie wskazuje na to, że czynność ta jest „całkowicie zależna od woli wykonującej ją osoby i zwykle sprawia jej przyjemność” (por. Inny słownik języka polskiego). Płynące po niebie chmury (częściej obłoki) jako uosabiające zmienną naturę rzeczy toposy literackie obecne są w twórczości wielu poetów, choćby Mickiewicza, Miłosza,

    Szymborskiej, Harasymowicza czy Ratajczaka. Nigdy jednak nie płyną one tam sobie, co najwyżej są wprawiane w ruch przez wiatr, któremu w pewnym kontekście można już przypisać atrybut sprawczości, jak dzieje się to w przypadku greckiej pneumy z Ewangelii Janowej, upowszechnionej przez łacińskie „spiritus flat ubi vult”, co zostało przetłumaczone na język polski jako „duch wieje kędy chce” lub „wiatr wieje tam, gdzie chce” (J 3,8).

    A życie sobie (sic!) płynie, jak gdyby nigdy nic...

    Z poważaniem

  • sofa i krem

    26.12.2023
    26.12.2023

    Szanowni Państwo,

    sofa z funkcją spania – bardzo częsty zwrot w sklepach meblowych. Moim zdaniem sugeruje, że to sofa śpi. Czy to kalka z angielskiego, niemieckiego? Dawniej sofa mogła być rozkładana. Czy powinniśmy tolerować takie zwroty, podobnie jak „krem dedykowany dla/do skóry suchej”, którego chyba nie da się już pokonać?

    Z pozdrowieniami

    HP

  • stały stałym
    21.12.2013
    21.12.2013
    Wszystkiego najlepszego z okazji Świąt Bożego Narodzenia, a także udanego Nowego Roku życzy stały użytkownik Poradni.
    Jerzy Buczek
  • supereksdziewczyna
    6.04.2008
    6.04.2008
    Szanowni Państwo.
    Proszę o odpowiedź na pytanie, jak powinien brzmieć zapis tytułu filmu: Moja super eksdziewczyna (tak jest na plakacie filmowym) czy Moja supereksdziewczyna? Nie mogę znaleźć informacji o tym, czy należy łączyć ze sobą cząstki super i eks. Polski plakat informuje też, że możemy oglądać film Super tata, choć wydaje mi się, że powinno być Supertata.
    Kłaniam się,
    Wojciech Tokarzewski
  • Szanowny Panie Kowalski!
    17.09.2011
    17.09.2011
    Dzień dobry.
    Mam pytanie z zakresu grzeczności językowej. Powszechnie wiadomo, że zwracanie się po nazwisku nie jest eleganckie, np. Panie Kowalski. Sugeruje się raczej zwracanie poprzez Szanowny Panie. A co w razie połączenia obu tych konstrukcji, tzn. Szanowny Panie Kowalski? W ten sposób zwrócono się do mnie w korespondencji mailowej, ale forma ta nie wydała mi się ani grzeczna, ani zbytnio udana. Czy mają Państwo podobne odczucia?
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego