w-świecie-nauki
  • Interpunkcja i w świeciena świecie
    29.02.2016
    29.02.2016
    Szanowni Państwo,
    od jakiegoś czasu dręczy mnie kwestia interpunkcji stawianej (lub nie) w sąsiedztwie czasownika dokonanego i przysłówka jak. Dla przykładu: Poczuł jak ktoś chwyta go za ramię.
    Owszem, w miejscu przysłówka można zamiennie wstawić że, jednak coraz częściej spotykam się z użyciem wyrazu jak i nie jestem pewna, czy powinno się go oddzielić przecinkiem od czasownika.
    Chciałabym też dowiedzieć się, jaka jest różnica między tym, że ktoś jest sławny na świecie, a tym, że jest sławny w świecie.
  • Dywiz w nazwach miejscowych oraz w nazwach przystanków

    29.01.2024
    3.10.2021

    Szanowni Językoznawcy,

    co rządzi użyciem lub nieużyciem łącznika w nazwach miejscowych niektórych osiedli lub przystanków? Czym różnią się nazwy osiedli w Warszawie, takie jak Marymont-Potok, Marymont-Ruda od np. nazwy Bemowo Lotnisko (bez łącznika)? Czy stosowanie łącznika w nazwach przystanków typu: Podleśna-IMiGW, Łomianki-Szkoła, Nowy Świat-Uniwersytet, Wola-Ratusz jest poprawne? W jakim zakresie używa się w tych przypadkach norm dot. nazw miejscowości?

    Z poważaniem i pozdrowieniami

    J.J.

  • Ile jest trybów w polszczyźnie?
    18.04.2003
    18.04.2003
    Spotykam się z tym problemem na co dzień: wcześniej uczyłem Polaków francuskiego, teraz uczę Węgrów polskiego. Gdy natrafiam na zdanie typu: „Powiedział, żebym mu dał…”, to tłumaczę moim uczniom, że jest to tryb łączący, mylnie przedstawiany przez polskie gramatyki jako przypuszczający. Przecież istnieje zarówno syntaktyczna, jak i semantyczna różnica między powyższą formą a podobną w zdaniu: „Wiem, że dałbyś mi, gdybym cię o to poprosił”.
    Wprawdzie kilku polskich gramatyków proponowało rozróżnienie między obu trybami (tak przecież odmiennymi), ale nie przyjęło się ono, mimo że ułatwiłoby życie nauczycielom tych języków, w których istnieje osobny tryb przypuszczający i osobny łączący (romańskie) i nauczycielom polskiego na Węgrzech. Istnieje zresztą wiele takich zjawisk, których inne niż tradycyjne przedstawienie ułatwiłoby dzieciom naukę języków (np. we francuskim pojęcie równoważnika zdania jest obce, uważam, że również i w polskim jest ono niepotrzebne). Czy nauka gramatyki polskiej nie powinna być w jakiejś mierze nastawiona porównawczo, aby dzieci nauczyć, że nie wszędzie na świecie ludzie myślą takimi kategoriami, jakie zostały zdefiniowane (dość dawno temu na dodatek) przez polskie gramtyki?
    Dziękuję za odpowiedź
    Arkadiusz Karski
    Bukowno / Budapeszt
  • pół + świat
    27.05.2012
    27.05.2012
    Szanowni Państwo!
    Jak zapisać cząstkę pół w poniższym tekście: łącznie czy rozdzielnie?
    Szkoła to nauka!
    Powie mama, tato.
    Lecz dla nas to więcej –
    jest naszym (pół)światem.

    (W znaczeniu, że warta jest tyle, co pół świata.)
    Bardzo dziękuję za wspaniałą pracę, jaką Państwo tutaj wykonują.
    Anna P.
  • Padawan
    15.05.2017
    15.05.2017
    Szanowni Państwo,
    w sadze Gwiezdne wojny istotną rolę odgrywają padawani – młodzi adepci sztuki Jedi. Chciałbym dowiedzieć się czegoś więcej o tym słowie. Nie spotkałem go nigdzie poza tym kontekstem, czyżby zostało wymyślone na jego potrzebę? Obiło mi się o uszy, że – nazwijmy to szumnie – sfera duchowa świata Star Wars była inspirowana tradycjami Dalekiego Wschodu. Słowo padawan rzeczywiście pobrzmiewa gdzieś jakby z hinduska? Czy to dobry trop?

    Z wyrazami szacunku
    Czytelnik
  • Ziemia jako sprawca czynności
    12.01.2016
    12.01.2016
    W opisie zjawiska fizycznego Ziemia przyciąga jabłko, można by sądzić, że Ziemia jest sprawcą czynności, jednak to nie Ziemia przyciąga jabłko, a siła grawitacji.
    Czy o Ziemi (podmiocie zdania) możemy mówić, że jest sprawcą w sensie językowym (z semantycznego punktu widzenia), natomiast w sensie pozajęzykowym nie ma sprawcy ? Prawdą jest na przykładzie tego zdania, że język potoczny mija się z rzeczywistością ?
  • Cybersport czy e-sport?
    6.04.2016
    6.04.2016
    Szanowni Państwo,
    rośnie popularność sportów elektronicznych, jak określa się profesjonalne rozgrywki w gry komputerowe, a czasem: gry będące przestrzenią zawodów. Nazwa ta bywa kontestowana – wciąż można napotkać konkurencyjne: cybersporty/cyberatletykę (wraz z cybersportowcami/cyberatletami jako synonimem gracza zawodowego), a także skrótowe, przejęte z angielskiego: esporty, e-sporty (oraz e[-]sportowców). Które z tych określeń stosować, których zaś lepiej unikać?
    Z poważaniem
  • Novak Djokowic to naprawdę Nowak Dźokowić (Dziokowić)
    16.12.2015
    16.12.2015
    Najlepszy obecnie tenisista świata Novak Djokovic pochodzi z Serbii. Oryginalny serbski zapis jego nazwiska to Новак Ђоковић, zaś zgodnie z łacińskiem zapisem języka serbskochorwackiego – Novak Đoković. W polskiej literaturze przyjęło się stosować angielską i najczęściej spotykaną formą zapisu jest właśnie Novak Djokovic. Czasami trafiłem na taki zapis: Nowak Dzioković. Jaka jest reguła transkrypcji serbsko chorwackiego dźwięku [Ђ/Đ] na język polski, a co za tym idzie nazwiska tego tenisisty?
  • różności
    11.05.2005
    11.05.2005
    Witam,
    doktor i magister to stopnie czy tytuły? „Ktoś otrzymał tytuł doktora” czy „zdobył stopień doktora”? Powiemy: „Wybrano cztery organizacje, które ze względu na liczebność…” czy „na liczebności”? Opera buffa czy opera buffo? Dziękuję za odpowiedź.
  • Wszechświat i Wielki Wybuch
    15.09.2012
    15.09.2012
    Dlaczego Wszechświat i Wielki Wybuch piszemy wielką literą?
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego