Z jakim przyimkiem powinno się używać rzeczownika furta: z w/we czy na? Znalazłem w zasobach Poradni Językowej pewną podpowiedź, która sugeruje, że zależy to od tego, czy zaimków tych używamy w odniesieniu do przestrzeni zamkniętych czy otwartych, jednak jak dalej sugeruje jedna z odpowiedzi, nie jest to jednoznaczne. W moim odczuciu lepiej brzmi  czasopisma leżą na furcie niż czasopisma leżą w furcie/ czasopisma leżą we furcie.

Szanowni Profesorowie,
Przy tłumaczeniu autobiografii Carlo Caretto, „Zakochany w Bogu”, borykam się z pewną trudnością natury terminologicznej. Rozwiązałem ją samodzielnie, lecz zwracam się do Was, jako ekspertów w języku polskim, o przypieczętowanie Waszym autorytetem mych rozwiązań bądź też ich zakwestionowanie. Ostateczny wybór uzależniam od Waszego stanowiska. Moją i Waszą wypowiedź zamierzam umieścić we wstępie książki.

Zgromadzenie Małych Braci, powstałe w roku 1933 z duchowej inspiracji Karola de Foucald, zatwierdzone przez Stolicę Apostolską w 1967, w Polsce istnieje od roku 1977. I dość wiele jest u nas publikacji na ich temat (mam przed sobą na biurku 10 książek), lecz jeszcze więcej terminologicznego bałaganu.
W oficjalnym „Leksykonie Zakonów w Polsce”, wydanym przez KAI, są oni objęci terminem zgromadzenie, tak jak wszystkie inne zgromadzenia, jednakże już w ich konstytucji, jak i w wielu innych polskich tekstach gromadzą się pod słowem Fraternité, zachowanym we francuskiej formie graficznej, np. „Rozprzestrzenianie Fraternité na całym świecie…” lub „Zwierzęta miały swoje miejsce we Fraternité…”. Ci zakonnicy zdecydowanie różnią się od wszystkich innych występujących w „Leksykonie”, mieszkają bowiem nie w klasztorach, ale po dwóch, trzech w blokach, pracują w fabrykach, w sklepach, ubierają się po cywilnemu, dlatego uzasadnione wydaje się to terminologiczne wyodrębnienie.
Fraternité dosłownie znaczy 'braterstwo' i najlepszym polskim odpowiednikiem byłoby, moim zdaniem, wyciągnięte z lamusa słowo fraternia ('braterski stosunek, zbratanie, przyjaźń' – według słownika Doroszewskiego). Jestem bardzo wyczulony na ekspansję obcych wyrazów do polszczyzny, jednakże obecnie to przede wszystkim kupieckie words nas po chamsku atakują, zaśmiecają media, dlatego wobec eleganckiej francuszczyzny, sromotnie wypartej znad Wisły, byłbym tolerancyjny, a nawet przyjazny. Zwłaszcza, że to zgromadzenie jest jakoś szczególnie związanie nie tyle z samą Francją, co z językiem francuskim, traktowanym jako język misyjny wśród krajów arabskich. Przyjmuję zatem do mojego tłumaczenia termin Fraternité (zawsze z dużej litery), w znaczeniu Zgromadzenia Małych Braci (lub Sióstr).
A jak nazywać poszczególne wspólnoty? Prócz neutralnego słowa wspólnota, używane są dwa inne, francuskie i jego dosłowne tłumaczenie: fraternité i braterstwo. „Kroniki poszczególnych fraternité, chociaż…”, „Żadnemu Braterstwu [całkowicie nieuzasadniona duża litera – mój przypis] nie wolno…”. I tu się całkowicie nie zgadzam z tłumaczami, którzy mnie poprzedzili. Braterstwo w znaczeniu jakiejś konkretnej wspólnoty jest dość niezręczne, a fraternité trochę dziwaczne i aż się prosi, aby je spolszczyć na fraternię, co też czynię w mym przekładzie. Zdumiewające jest niezwykle częste traktowanie z dużej litery braterstwa czy fraternité, co niewątpliwie bierze swe źródło z oryginalnych tekstów. Mój Carlo Caretto pisze: „Questa Fraternità di Spello dovrebbe…”, ale przecież nie napiszę w tłumaczeniu: „Ta Fraternia (czy Wspólnota) ze Spello powinna…”, a tylko: „Ta fraternia (czy wspólnota) ze Spello…”. Nie znajduję żadnego uzasadnienia, aby w języku polskim zastosować dużą literę (we włoskim również).
Natomiast już nie tylko zdumiewają mnie, lecz wręcz gorszą bardzo nagminne w wielu publikacjach zdania, jak na przykład: „Żaden Mały Brat nie powinien…” czy „Idąc ulicą spotkałem dwie Małe Siostry, które…”. Mały brat jest tu użyty w znaczeniu pospolitym, jak franciszkanin, czy jezuita i zgodnie z regułami powinien być mały, tym bardziej, że podstawową zasadą duchowości małych braci (tu mógłbym już chyba napisać Małych Braci, w znaczeniu Zgromadzenia, Fraternité, co kładzie nieco inny akcent) jest życie w ukryciu, na wzór Jezusa z Nazaretu. I faktycznie, w życiu, w bloku mieszkalnym czy w zakładzie pracy, sąsiedzi, koledzy często nawet nie wiedzą, że rozmawiają z małym bratem, z prawdziwym zakonnikiem. Czemuż więc chcą się wyróżnić w piśmie?

Czy nazwa Memfis powinna być odmieniana? Według Słownika ortograficznego i Słownika poprawnej polszczyzny można tę nazwę odmieniać albo pozostawić bez odmieniania (choć ten wariant jest opatrzony kwalifikatorem rzadziej). W wielu polskich opracowaniach historycznych, a także encyklopediach (w tym także NEP i najnowsza WEP) najwyraźniej dominuje zwyczaj nieodmieniania nazwy Memfis. Jakie podejście jest poprawniejsze? Czym wytłumaczyć powszechność nieodmieniania tej nazwy?
Z poważaniem
Andrzej Szymczak

W gazecie natknąłem się na takie zdanie: „Policja zorganizowała dzieciom zawody w ubieraniu moro na czas”. Ponieważ, jak mi wiadomo (m.in. czytałem Państwa porady nr 6196 i 6822), we wzorcowej polszczyźnie ubranie się wkłada, a nie ubiera lub zakłada, powstaje pytanie: jak to poprawnie sformułować? Zawody we wkładaniu moro na czas? Zawody w ubieraniu się w moro na czas? Każda z tych możliwości wydaje mi się dziwnie „koślawa”…

Bardzo proszę o odpowiedź na pytanie, w jaki sposób wymawiać należy głoskę v? W środkach masowego przekazu często jest wymawiana z niemieckiego „fau”, jednak znam wykładowcę, który twierdzi, że po polsku to „we”. Z góry dziękuję za odpowiedź.

Proszę o informację dotyczącą pisowni takich nazw, jak zoo, rynek, ratusz, ogród botaniczny itp. Jeśli te nazwy odnoszą się do konkretnych miejsc w danym mieście, to zapiszemy je dużą czy małą literą? Zatem w zdaniu: „Dzisiaj byliśmy w zoo”, gdy chodzi o zoo wrocławskie, piszę tę nazwę małą czy dużą literą? To samo dotyczy pozostałych, wcześniej wymienionych nazw. Słownik podaje regułę niezbyt jasno.
Łączę wyrazy szacunku.

We Wrocławiu oficjalne nazwy liceów, widoczne na tabliczkach, pieczątkach i w dokumentach zapisywane są tak: np. „Liceum Ogólnokształcące nr IX”. Chciałbym się upewnić, że jest to błąd. Moim zdaniem poprawne byłyby tylko zapisy „Liceum nr 9” lub „IX Liceum”. Jeśli jednak nazwa „Liceum nr IX” jest poprawna, to jak ją odczytać – „liceum numer dziewiąte”? Jak powinienem zapisać nazwę w swoim tekście chcąc, aby był poprawny językowo – używać oficjalnej niepoprawnej czy lepiej użyć nazwy „IX Liceum”?

Pytanie dotyczy sformułowania:

„ocenę wzorową otrzymuje uczeń, który w szczególności:

- we wszystkich sprawach przestrzega statutu szkoły i regulaminu szkolnego”.

Czy jest poprawne?

Witam,
w jednej z powieści Jana Piepki (kaszubski pisarz) spotkałam się z określeniem Pogoda idzie pod jedną świnią. Zstanawima się, skąd autor mógł zaczerpnąć taki zwrot. Dziękuję za odpowiedź.
Pozdrawiam,
Kamila Schachtschneider

Czy sformułowanie poziom wapnia we krwi jest poprawny? Spotkałam się opinią, że poziom odnosi się do wody w rzece. A powinno mówić się stężenie wapnia albo aktywność. Czy to prawda?