-
Szukać10.10.201610.10.2016Moje pytanie dotyczy pochodzenia słowa szukać. Podobieństwo z niemieckim suchen jest oczywiste, ale wraz ze znajomym zastanawialiśmy się też (w ramach praktyk z kuchennej etymologii), czy istnieje związek między tym słowem a rosyjskim iskat.
-
szyk przydawki przymiotnikowej
27.04.202327.04.2023Szanowni Państwo!
Skomplikowana gramatyka przydaje wdzięku językowi polskiemu. Fascynująca jest odmiana rzeczowników i przymiotników przez przypadki i liczby, ponadto szyk wyrazów jest nieco inny niż w języku angielskim, niemieckim, francuskim czy nawet w spokrewnionych i bliskich nam geograficznie językach słowiańskich. Nie jestem polonistą, ale lubię zastanawiać się nad urokiem naszej mowy ojczystej. Przychodzi mi tu na myśl moja Alma Mater, czyli Uniwersytet Warszawski. Ta prestiżowa uczelnia, która należy dzisiaj do europejskiej czołówki, działała przez pewien czas w XIX wieku jako Szkoła Główna. Z kolei w Radomiu do niedawna istniała Wyższa Szkoła Inżynierska (późniejsza Politechnika Radomska). Te przykłady pokazują, że jeśli w nazwie uczelni w języku polskim występuje jeden przymiotnik, to znajduje się za rzeczownikiem, natomiast w przypadku dwóch przymiotników jeden z nich stoi przed rzeczownikiem, zaś drugi następuje po rzeczowniku.
Kojarzy mi się z tym także Szkoła Główna Handlowa, jedna z najlepszych szkół wyższych w Warszawie, Polsce i Europie. Studia ekonomiczne na SGH wybrało wiele osób z mojej klasy licealnej, na tej uczelni nauki pobierał też Piotrek Jeliński, z którym w lecie 2000 r. mieszkałem w jednym pokoju w Kalifornii, kiedy pracowałem w USA. Chciałbym wiedzieć, czy nazwa „Szkoła Główna Handlowa” jest poprawna, czy też powinniśmy mówić „Główna Szkoła Handlowa”? Wszyscy przyzwyczailiśmy się do nazwy „Szkoła Główna Handlowa”, jej zmiana byłaby nierealistyczna i wiązałaby się ze znacznymi kosztami. Tym niemniej ciekawi mnie, co językoznawcy sądzą na ten temat. Czy Państwa zdaniem sformułowanie „Szkoła Główna Handlowa” jest prawidłowe?
Z góry dziękuję za Państwa odpowiedź.
Z poważaniem
Adrian Fröhlich
-
Śląsk9.08.20029.08.2002Bardzo proszę o odpowiedź na pytanie, jaka jest etymologia nazwy Ślask. Dziękuję za odpowiedź.
Urszula Drahna
-
ślepia ślepego30.09.201430.09.2014Dzień dobry,
interesuje mnie kwestia wzajemnego związku słów ślepy i ślepia. Znaczenia mają poniekąd przeciwne, natomiast wywodzą się (chyba) ze wspólnego źródła. Ciekawiłoby mnie, kiedy i w jaki sposób doszło do takiego rozejścia się znaczeń. Czy byłaby tu jakaś analogia do znaczeń słowa czerstwy w polszczyźnie i czeszczyźnie?
Pozdrawiam serdecznie -
śliwić się16.10.201316.10.2013Czy o ranie można powiedzieć, że się śliwi, w znaczeniu że 'źle się goi'? Tak mówiło się u mnie w domu, ale nie znalazłem tego słowa w słownikach. W internecie znalazłem jedynie: śliwić się 'zlewać, spływać, ślimaczyć się' na stronie: http://genezanazwisk.pl/nazwiska-widok-g-wny?title_op=contains&title=&page=337.
-
Święto Zmarłych20.04.200720.04.2007Chciałabym dowiedzieć się, czy Święto Zmarłych jest poprawną formą. Kiedyś pewien ksiądz powiedział mi, że zmarli nie świętują, więc nie można używać takiego określenia, w słowniku natomiast można taką formę znaleźć. Proszę o rozwianie moich wątpliwości.
-
Targówek, a co z przymiotnikiem?8.05.20188.05.2018Jestem redaktorem portalu z warszawskiej dzielnicy Targówek i mam z pozoru proste pytanie: jaką poprawną postać ma przymiotnik utworzony od nazwy Targówek? My w portalu używamy najczęściej formy targówkowski, ale inni często (może nawet częściej) mówią i piszą targówecki, pojawiają się też m.in. przymiotniki targówkowy, targówczański, targówczany, targowiński, nie wspominając nawet o koszmarnym i z pewnością błędnym targowickim. Słowniki na ten temat milczą – więc jak to jest?
-
Tolerancja a akceptacja 12.12.201912.12.2019Szanowni Państwo!
Podczas niedawnej rozmowy z kolegami poruszyliśmy temat różnicy w znaczeniu słów tolerancja i akceptacja. Chciałbym zapytać:
1. Czy dobrze rozumiem, że np. akceptując czyjeś zachowanie, uważamy że jest ono właściwe, natomiast tolerując czyjeś zachowanie, uważamy, że jest ono niewłaściwe, ale ta osoba wciąż może to zrobić?
2. Czy definicja nr 3. lub 4. słowa akceptacja (wg SJP) pozwala traktować to słowo jako tożsame tolerancji?
Z poważaniem
Kamil Pela
-
trudno i ciężko5.07.20065.07.2006Ciężko i trudno to synonimy, zwłaszcza w znaczeniu, w którym łączy się te wyrazy z dwoma innymi – strawny i topliwy. Jednak połączenia ciężko strawny i trudno topliwy występują zdecydowanie częściej niż trudno strawny i ciężko topliwy. Czy te rzadsze połączenia są błędne, czy też przeciwnie – równie dobre, a nie używane „przez przypadek”?
-
Tyleż, ile – czy: tyleż, co31.05.201631.05.2016Szanowni Państwo,
słowniki poprawnej polszczyzny wyraźnie mówią, że poprawna jest wyłącznie konstrukcja nie tyle…, ile…, natomiast nie tyle…, co… jest błędna. Czy dobrze rozumiem, że chodzi jedynie o formy przeczące i w związku z tym konstrukcja tyleż…, co… w zdaniach twierdzących jest poprawna i nie wymaga zmiany na tyleż…, ile…?
Z poważaniem
Gabriela Niemiec