wyjątkowy
  • precedensowy = bezprecedensowy?
    26.06.2009
    26.06.2009
    Szanowni Państwo!
    Proszę o wyjaśnienie różnicy między słowami bezprecedensowy i precedensowy – o ile taka istnieje. Czy jakieś wyjątkowe wydarzenie jest bezprecedensowe, bo nie ma podobnego precedensu, czy precedensowe, bo skoro innego precedensu nie ma, to ono samo taki tworzy? Czy obu tych wyrazów można używać w dokładnie takich samych sytuacjach i kontekście?
  • puf czy pufa?
    21.04.2013
    21.04.2013
    Dzień dobry,
    czy obecnie dopuszczalne jest używanie formy rodz. żeńskiego pufa? W języku potocznym, zwłaszcza wśród osób młodego pokolenia, dominuje pufa. Będę zobowiązana za odpowiedź.
    Zuzanna Dziekiewicz-Paściak
  • pysio
    28.11.2005
    28.11.2005
    Witam!
    Pysio ma w słowniku Szymczaka przypisaną grupę nI, czy nie powinna jednak być mI? Przecież forma pysie (mianownik liczby mnogiej) wydaje się oczywista :-)
    Pozdrawiam.
  • Radca prawny, radca prawna czy radczyni prawna?
    25.04.2016
    25.04.2016
    Moja konkubina zdała niedawno egzamin radcowski i wkrótce planuje rozpocząć wykonywanie zawodu. Zastanawiamy się, czy powinna zarejestrować działalność pod firmą:
    1) Kancelaria Radczyni Prawnej Jagody Iksińskiej, 2) Kancelaria Radcy Prawnej Jagody Iksińskiej czy też 3) Kancelaria Radcy Prawnego Jagody Iksińskiej.

    Jestem zdeklarowanym zwolennikiem propagowania żeńskich form nazw, jednak obawiam się, że radczyni będzie odczytywana jako żona radcy, tym bardziej że sam jestem radcą.
  • Rolnik szuka żony
    25.09.2014
    25.09.2014
    Dzień dobry.
    Nurtuje mnie pytanie co do poprawności tytułu jednego z programów tv: „Rolnik szuka żony”. Dokładnie chodzi mi o użyty przypadek żony – tutaj użyto dopełniacza. Czasownik szukać łączy się z biernikiem, czyli tutaj żonę. „Szukam żonę”, „Rolnik szuka żonę”. Ale drugie pytanie: czy szukać żony w sensie kobietę, która zgodzi się pójść ze mną do przysłowiowego ołtarza, to nie jest związek frazeologiczny, który podlega wyjątkowi? Dziękuję i pozdrawiam serdecznie, Bernard
  • ryż paraboliczny?
    29.09.2003
    29.09.2003
    Szanowni Państwo!
    Od jakiegoś czasu na opakowaniach od ryżu pojawia się napis ryż paraboliczny. Domniemywam, że jest to wyjątkowe nieudane przełożenie na język polski angielskiego słowa parboiled. Czy może ma to coś wspólnego z kształtem paraboli? Tym bardziej żenujący jest fakt powszechnego używania tej nazwy przez większość społeczeństwa. Może weszło ono już w kanon poprawnej polszczyzny? Uprzejmie proszę o wyjaśnienie tej sprawy.
    Z poważaniem
    Szymon Zdziechowski
  • salon
    28.02.2005
    28.02.2005
    Chciałbym poznać Państwa pogląd odnośnie do statusu czy też obecnego znaczenia wyrazu salon. Dzisiaj najczęściej jest on używany do nazywania pokoju gościnnego w mieszkaniu. Znajomi kupują mieszkania i za każdym razem pojawia się w ich wypowiedziach wyraz salon („salon z aneksem kuchennym”, „jak urządziłeś salon?”, „ile metrów ma twój salon?”). Dzisiaj na kursie francuskiego tłumaczyliśmy nazwy pomieszczeń w mieszkaniu. Kiedy zwróciłem prowadzącej i grupie uwagę, że w większości mieszkań są raczej pokoje gościnne, ewentualnie dzienne (kiedyś mówiło się pokój stołowy, na przykład moi rodzice tak mówili), że na salon niewiele osób może sobie pozwolić, choćby z racji niewielkiego metrażu tegoż pomieszczenia – to spotkałem się z reakcją lekkiego niedowierzania. ISJP potwierdza moje stanowisko. USJP (w porównaniu do ISJP) odżegnuje się trochę od tradycyjnego znaczenia tego słowa i nadaje mu bardziej powszechny charakter (czyżby pod wpływem mody językowej?). Być może jestem przewrażliwiony na punkcie maksymy „odpowiednie dać rzeczy słowo”, ale jeśli przeciętne polskie mieszkanie będzie wyposażone w salon (może w salonie czujemy się lepiej lub bardziej dowartościowani), to jak nazwać pomieszczenia, które istotnie zasługują na to miano? Moim zdaniem jest to nadal nadużycie, a bezrefleksyjne powtarzanie za kimś słów czy wyrażeń modnych – cokolwiek smutne.
  • Się w nazwie instytucji
    24.10.2016
    24.10.2016
    Mamy kłopot z nazwą instytucji Instrument na rzecz Przyczyniania Się do Stabilności i Pokoju. Nasze wątpliwości wzbudza pisownia się – czy należy pisać go wielką literą, czy też objęty jest poniższym wyjątkiem od reguły?
    Wielką literą piszemy nazwy indywidualne (jednostkowe) urzędów, […]. Występujące w tych nazwach przyimki, spójniki, wyrażenia imienia, pod wezwaniem, na rzecz, do spraw, numer, przeciwko itp. piszemy małą literą.
  • sól we frazeologii
    18.06.2008
    18.06.2008
    Dzień dobry!
    Mam pytanie dotyczące wyrażenia słono za coś płacić (zapłacić). Chciałbym się dowiedzieć, skąd się ono wzięło w języku polskim. O ile udało mi się ustalić, powodem jest fakt, iż w Polsce bardzo długi czas używano soli jako środka płatniczego. Proszę o odpowiedz, jak to było tak naprawdę :)
    Pozdrawiam,
    Krystian Pelc
  • specjalne prezenty
    30.12.2013
    30.12.2013
    Dzień dobry,
    chciałabym poprosić o pomoc w rozstrzygnięciu sporu dotyczącego użycia słowa specjalny. Czy w zdaniu „X ma dla słuchaczy specjalne prezenty” jedyną interpretacją jest to, że są to prezenty, których nie dostanie nikt inny poza słuchaczami, czy też można „specjalność” odnieść do cech prezentów – niecodzienne/wyjątkowe prezenty zaproponowane słuchaczom?
    Z góry dziękuję za pomoc.
    Basia K.
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego