węgiel
  • gwara Szkiców węglem Henryka Sienkiewicza

    7.03.2024
    7.03.2024

    Szanowni Państwo,

    jakiej gwary użył Henryk Sienkiewicz w noweli „Szkice węglem”?

  • stałość i zmienność związków frazeologicznych
    19.10.2009
    19.10.2009
    Sądziłam, iż związków frazeologicznych, np. włos jeży się na karku, nie zmieniamy strukturalnie, niezależnie od kontekstu, ale widziałam użycie typu: „Aż włosy zjeżyły im się na karkach”. Czy nie powinniśmy tutaj pozostać przy l. poj.? Jeśli nie, to czy w przypadku włosy stają dęba dla l. mn. powinniśmy mówić „Włosy stanęły im dęby”? Intryguje mnie również porównanie czarny jak węgiel: mówimy, że ktoś ma oczy czarne jak węgiel czy jak węgle? Jeśli to drugie – dlaczego?
  • Szyk przydawki określającej diament

    7.11.2023
    7.11.2023

    Jak poprawnie pisać: szare, białe, żółte, niebieskie.... diamenty czy diamenty szare, białe, żółte, niebieskie...?

  • węglarnia
    22.07.2002
    22.07.2002
    Dzień dobry,
    Usiłuję się dowiedzieć, jak nazywa się miejsce, w którym jest składowany węgiel. Czy jest to węglownia, czy też może węglarnia? Żaden z podanych wyrazów nie znajduje się w słowniku PWN, nie ma ich również w encyklopedii. W Internecie pojawia się wyraz węglownia, nie do końca sprecyzowany.
    Pozdrawiam serdecznie,
    Monika Czerny
  • zapisać kredą w kominie
    1.07.2011
    1.07.2011
    Witam serdecznie,
    proszę o przybliżenie etymologii wyrażenia zapisać coś kredą w kominie.
    Pozdrawiam,
    Agata Radzikowska
  • Bajtlowo Kraina przy „Annie”

    7.04.2023
    7.04.2023

    Witam, nasze przedszkole (na Śląsku) będzie miało nadane imię «Bajtlowo Kraina przy "Annie"». Bajtel w gwarze śląskiej to dziecko, natomiast "Anna" to zamknięta już kopalnia węgla kamiennego nieopodal naszego przedszkola. Ponadto dzięki niej istniejemy. Jak powinien wyglądać prawidłowy zapis nazwy, wszystko w cudzysłowie czy tylko "Anna", czy na logo przedszkola też powinien być cudzysłów? Proszę o radę.

    Serdecznie pozdrawiam

  • O wejściu w szkodę i oczach czarnych

    1.02.2024
    1.02.2024

    Szanowni Państwo,

    na wstępie chciałbym wyrazić uznanie dla pracy, którą wykonuje Poradnia. Szczególnym szacunkiem darzę pana Adam Wolańskiego za wiedzę i kompetencje. Żeby nie przedłużać, przejdę do pytań. Skąd się wzięło powiedzenie, że krowa weszła w szkodę? Wiem, czym jest rzeczona szkoda, ale dlaczego nasi przodkowie tak mówili? A drugie pytanie jest takie: czy oczy mogą być czarne? Nieraz się spotykam z opisem, że ktoś ma czarne oczy, ale choć żyję już dosyć długo, nigdy u nikogo nie widziałem takiego koloru oczów. Podobne zresztą jak z nie wiadomości dlaczego mówi się o rasie czarnej. Przecież ludzie tej rasy mają brązowy kolor skóry. Z najlepszymi życzeniami w nowym roku, Mirek

  • Użycie zaimków wskazujących

    1.05.2023
    1.05.2023

    Dzień dobry, czy w zdaniu: "Wkrótce po opisaniu sieci grzybowych zaobserwowano, że za ich pośrednictwem rośliny przesyłają między sobą węgiel, fosfor, azot czy wodę, co sugeruje, że mogą one odgrywać istotną rolę ekologiczną", zaimek "one" jest użyty poprawnie? Podobnie, czy w zdaniu: "Opisano tu opowiada twórcy pod kątem jego wielowątkowości", zaimek "jego" jest w porządku? Z logicznego punktu widzenia nie ma wątpliwości, że pierwszy odnosi się on do "sieci grzybowych", a drugi do "opowiadania", ale składniowo mogłyby odnosić się w pierwszym przypadku zarówno do sieci, jak i do roślin; a w drugim: zarówno do opowiadania, jak i do twórcy. Czy więc w tej wersji te zdania są poprawne, czy nie?

  • Wyklęte przykładowo
    5.12.2016
    5.12.2016
    Szanowni Państwo,
    kilka razy spotkałem się z opinią redaktorów, że słowo przykładowo powinno się zastępować wyrażeniem na przykład. Tymczasem ani w słowniku języka polskiego, ani w słowniku ortograficznym, ani też w słowniku synonimów PWN nie opatrzono go żadnym kwalifikatorem, co moim zdaniem oznacza, że oba są równoważne. Czy z przykładowo jest jakiś problem, który pozostaje dla mnie tajemnicą?
  • cudzysłów w peryfrazach
    28.04.2015
    28.04.2015
    Czy w podanych niżej przykładach (nazwijmy je skrótami myślowymi) niezbędny jest cudzysłów, czy też można go pominąć bez obawy o niezrozumienie z czytelnikiem?
    – francuska „Wisła” (=Sekwana)
    – węgierski „Chopin” (=Liszt)
    – czeska „złotówka” (=korona)
    – „Waterloo” Żółkiewskiego (= miejsce klęski)
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego