Szanowni Państwo,

nieżyjący już dziennikarz muzyczny Radia Lublin, Jerzy Janiszewski, napisał w latach 80. opublikowaną na łamach „Kuriera Lubelskiego” historię zespołu Budka Suflera, w której kilka razy użył wyrazu szmons, np. byle szmons zachodni miał nieograniczony dostęp do anteny lub „przypadkowy holenderski hit (szmons) bardziej olśnił paru krajowych krytyków aniżeli plantatorów tulipanów”. Co ten wyraz dokładnie oznacza i skąd się wywodzi?

Z wyrazami szacunku

Piotr Michałowski

Szanowni Państwo,
czytając książkę, natknąłem się na wyraz talk-show zapisany w formie tok szoł. W pierwszej chwili zupełnie nie mogłem zrozumieć, o co chodzi. Czy nie wydaje się Państwu, że tego typu polonizacja jest zbyt odważna, wręcz nieczytelna? Jestem zwolennikiem polszczenia obcych wyrazów, ale raczej przy zachowaniu pewnej przejrzystości i umiarkowania. Jakie jest Państwa zdanie? Może moje zarzuty są nieuzasadnione i przesadzone?
Z wyrazami szacunku
Dominik

Co dzieje się, kiedy zderzają się dwa zjawiska: akcent meliczny i akanie? Na przykład w słowie rozchodzi normalnie akcentujemy drugą sylabę, ale w kolędzie („głos się rozchoDZI’’) – trzecią. Gdyby w języku polskim było akanie, miałbym gotową odpowiedź ;-)
Możliwe więc, że ze względów rytmicznych Rosjanin zaakcentuje mołoko nie na trzecią, lecz na inną sylabę. Co wtedy jest ważniejsze – rzeczywiste akcentowanie, czy „pamiętanie’’, które o wymawia się jak a?

Jeśli do Ciebie nie przyjdę, to niekoniecznie dlatego, że wyjadę poza miasto. Może akurat będę chory
czy
Jeśli do Ciebie nie przyjdę, to nie koniecznie dlatego, że wyjadę poza miasto. Może akurat będę chory?
Który z powyższych przykładów jest poprawny? Niekoniecznie na ogół piszemy razem, ale w tym wypadku jest to zaprzeczenie i występuje nacisk na sylabę nie. Chcę się tylko upewnić.

Dzień dobry. Chciałabym prosić o pomoc w rozwiązaniu małego problemu. W jednej z pieśni I. J. Paderewskiego do słów Asnyka („Gdy ostatnia róża zwiędła”) występuje słowo wziąść rymujące się z prząść. Wiem, że obecnie jedyną formą poprawną jest wziąć, ale skoro w wierszu i tekście pieśni jest wziąść, czy nie powinno tak właśnie się śpiewać? Pozwoliłam sobie zapytać o to, ponieważ w wielu wykonaniach wyraźnie słychać wziąć i tłumaczone to jest przez niektórych w ten sposób, że pomimo pisowni -ąść wymawiać zawsze należy -ąć. Co na to Szanowna Poradnia?
Z poważaniem, Anna Niemiec

Pewien mój znajomy napisał następujące zdanie: „Ludzie w pociągach często zapominają bagaż, ubrania”. Nie ukrywam, że powyższe zdanie jakoś dziwnie mi brzmiało i w pierwszym odruchu zaproponowałam swoje wersje: „Ludzie w pociągach często zapominają bagażu, ubrań”, „Ludzie w pociągach często zapominają o bagażu, o ubraniach”, „Ludzie często zapominają wziąć z pociągu bagaż, ubrania”. Które z tych zdań jest poprawne?
Anna Ilczuk

Dzień dobry,

jaka jest etymologia słowa ziuziać? W mojej rodzinie od pokoleń mówi się tak do dzieci, aby spały ("Ziuziaj!"). Jeśli chodzi o uzus, Internet wskazuje jedynie kołysankę z ciechanowskiego przytoczoną przez Jadwigę Milewską w miesięczniku Wisła (1901 r.), jednak kontekst jest mniej pieszczotliwy:

"Oj ziuziaj mi, ziuziaj, ty podły bachorze/ Com ja cie nalazła, osiwając zboze /Oj ziuziaj-ze, ziuziaj, choć na goły ziemi, Marne mas przy sobie (lub: mama cie kołyse".

Szanowni Eksperci!
W pieśni wielkanocnej śpiewa się: „Chrystus zmartwychwstan jest, nam na przykład dan jest, iż mamy zmartwychpowstać, z Panem Bogiem królować, alleluja!”. Taką pisownię spotkałam: „zmartwychpowstać”. Czy rzeczywiście w dawnej polszczyźnie było takie słowo, czy należałoby raczej napisać: „z martwych powstać”?
Z poważaniem
Aleksandra Kowal

Przyszły kolejne święta, kolejny raz śpiewam kolędy i kolejny raz mam wątpliwości: żłobek czy żłóbek? Prof. Bralczyk mówił w TV, że słowa żłóbek się już nie używa i dzisiaj mówi się żłobek, natomiast wszystkie słowniki, które mam, informują, że żłobek to miejsce dla małych dzieci, a zdrobnieniem od żłobu jest żłóbek. Jeżeli można, prosiłbym o jednoznaczne wyjaśnienie, jak to jest. Dziękuję.