żyjący
  • za dużo przecinków
    14.01.2014
    14.01.2014
    Czytając książkę Życie Pi, spotkałam zdanie: „A potem to ja zdobywałem przewagę nad nim, stojąc obiema stopami na burcie chyboczącej się łodzi, i przemawiając głośno gwizdkiem, na jednej nucie, podczas gdy on stękał i dyszał na dnie łodzi” (rozdział 72).
    Czy to zdanie jest poprawne?
  • Zafiksować się
    20.04.2017
    20.04.2017
    W słowniku jedyne znaczenie zafiksować to ‘zatwierdzić’. Czy zwrotu zafiksować się można używać w znaczeniu ‘mieć obsesję na punkcie czegoś, robić coś nieustannie’? Ja tak mówię, ale nie wiem, czy to błędny idiolekt, czy ogólniejsza tendencja.

    Serdecznie dziękuję za pomoc.
    Dorota
  • Zaginione słowa – ktokolwiek słyszał, ktokolwiek wie

    18.05.2023
    13.05.2023

    Czytelnicy naszej poradni poszukują „utraconych” wyrazów, które opisują w następujący sposób:

    1. „Dzień dobry, kiedyś usłyszałam określenie pracy, załatwionej po znajomości, niekoniecznie rodzinę (nie chodzi o nepotyzm), w której pracownik jest zatrudniony, ale nawet nie wykonuje swojej pracy, nie stawia się w ogóle i nawet jest o to proszony przez pracodawców. Jest to fikcyjny pracownik za realną, niemałą kasę. Czy ktoś wie, jak się to zjawisko nazywa? Użył go Rafał Ziemkiewicz w jednym ze swoich felietonów, ale ja niestety zapomniałam”.
    2. „Dzień dobry, od jakiegoś czasu staram się przypomnieć sobie słowo, które określa rzecz, która była znana wielu cywilizacjom mimo, że cywilizacje te nie miały ze sobą kontaktu (np. piramidy w Afryce, Azji i Ameryce Południowej lub koło). Niestety bezskutecznie, również przeprowadzona kwerenda nie przyniosła skutków”.
    3. „Jak nazywa się tekst podpisany obcym nazwiskiem? Kiedyś zetknąłem się z tym terminem zakończonym na -nim, ale nie mogę sobie przypomnieć”. Nie chodzi o aliofiktonim ani allonim [przyp. red.]
  • Zaimek ty
    15.06.2020
    15.06.2020
    Redaguję właśnie książkę; ustaliłam z autorką, że będziemy zwracać się do czytelnika wielką literą. Mam jednak wątpliwość co do pisowni ww. zaimka tam, gdzie nie jest on zwrotem do adresata sensu stricto lub tam, gdzie jest to cytat wypowiedzi skierowanej do samej autorki. Podam przykłady:
    1.
    „Opowiem Ci tę historię, żeby Cię poruszyć i zmobilizować do przemyśleń, do przyjrzenia się sobie"
    „Postarałam się wpleść tutaj sporo wiedzy psychologicznej, która może Cię wzbogacić i zainspirować do przemyśleń.”
    – tu nie mam wątpliwości, to zapis zgodny z przyjętą konwencją.
    2.
    „Książka, którą trzymasz w rękach, jest bardzo osobista. (…) Gdy pokazałam pierwszy szkic jednemu z moich przyjaciół, napisał mi: (…) Ja w nim widzę twój cel osobisty: rozliczyć się ze wszystkim co cię spotkało i co masz w głowie. (…) Chcesz żeby cię oceniali?"
    „Pewnego razu przyjaciel zapytał mnie:
    — Słuchaj, ale powiedz, czy wolałabyś nieść ten swój bagaż i żyć, czy tego nie mieć, ale żeby cię w ogóle nie było?
    Ja odpowiedziałam sobie na to pytanie. A Ty? Co odpowiesz?"
    – tu autorka cytuje swojego przyjaciela, który zwracał się bezpośrednio do niej.
    3.
    „Albo gdy byłyśmy nad morzem z mamą, siostrą mamy i moją kuzynką, w ramach rozrywki chodziłyśmy na Rodeo – sztucznego byczka, który robiąc gwałtowne zwroty starał się zrzucić swojego jeźdźca. Ta zabawa miała rosnące programy trudności. Płaciło się raz, ale jak byczek zrzucił cię od razu, to twoja strata.”
    – tu, podobnie jak wyżej, mam poważne wątpliwości; nie jest to zwrot do adresata sensu stricto.
    Czy podane zapisy są poprawne, czy może jednak przekombinowałam i powinnam wszędzie zastosować wielką literę?
  • zakole

    7.02.2023
    7.02.2023

    Szanowna Redakcjo,

    proszę o rozwianie moich wątpliwości, czy terminu zakole możemy używać w odniesieniu do zatoki, czy tylko w odniesieniu do rzeki.

  • zamęt, ale gdzie?
    8.10.2014
    8.10.2014
    Szanowni Państwo, czy coś może wywołać zamęt u kogoś, czy w kimś? Chodzi mi o zamęt w czyjejś głowie, tj. w jego myślach. W tej sytuacji bardziej trafne wydaje się drugie określenie. Pierwsze pasuje mi do zewnętrznych obiektów zamącenia, jak dom, życie, rodzina itp. Czy moja interpretacja jest właściwa?
    Z wyrazami szacunku
    Czytelnik
  • zapis cyfrowy na początku zdania
    21.12.2012
    21.12.2012
    Szanowni Państwo,
    spotkałem się z wieloma opiniami, iż nie należy zaczynać zdania od cyfry. Pytanie moje więc brzmi: czy zgodnie z zasadami poprawnej polszczyzny możemy rozpoczynać zdania od cyfry? Na przykład: „17 lipca 1875 urodził się wielki poeta”. Czy może poprawniej brzmiałoby zdanie: „Dnia 17 lipca 1875 urodził się wielki poeta”.
    Z góry dziękuję za odpowiedź
    Czytelnik
  • Zapis zakresów liczb w wyrazach złożonych
    14.11.2018
    14.11.2018
    Szanowni Państwo,
    chłopiec, który ma 6 lata, jest chłopcem 6-letnim, zaś chłopiec, który ma 8 lat, jest chłopcem 8-letnim. Czy da się to połączyć i napisać Zajęcia do chłopców 6-8-letnich? Oczywiście można opisowo napisać Zajęcia dla chłopców w wieku 6-8 lat bądź od 6 do 8 roku życia, ale czasem liczy się każdy znak i trzeba rzecz ująć możliwie najkrócej. Czy forma 6-8-letnich jest Państwa zdaniem w porządku? A może da się tu zapisać inaczej?
  • Zapis zakresu dat

    9.02.2024
    9.02.2024

    Dzień dobry, jaki jest prawidłowy zapis dat w przypadku zakresów dat w tym samym roku, np. 14.02–8.03.2024 r. – czy po 14.02 powinna być kropka (czyli 14.02.-8.03.2024 r.), czy nie? Pozdrawiam

  • Zaproszenia ślubne
    2.12.2019
    2.12.2019
    Witam,
    spróbuję dotknąć tematu zaproszeń ślubnych, częstego powodu kłótni, jeszcze przedmałżeńskich :) a mianowicie, czy jeśli (dodajmy jeszcze, że przykładowo, ja jestem Andrzej Nowak, a moja przyszła małżonka niech będzie Anna Kowalska) piszę zaproszenie w naszym imieniu, to czy mogę skonstruować je tak:

    Anna Kowalska i Andrzej Nowak
    wspólnie z rodzicami pragniemy serdecznie zaprosić
    Sz. P. Józefa Kowalskiego
    na uroczystość zaślubin która odbędzie się (…)

    Dziękuję bardzo za pomoc
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego