słowotwórstwo

Znajdują się tu szczegółowe informacje o budowie wyrazów i sposobach ich tworzenia. Można tu poznać neologizmy i dowiedzieć się, jakie są powody ich powstawania.

  • uprać i uprasować
    30.05.2015
    30.05.2015
    Dzień dobry!
    Czy forma uprać i uprasować jest poprawna? Wydaje mi się, że w języku literackim występuje tylko wyprać i wyprasować. Będę wdzięczna za odpowiedź!
    Z góry dziękuję
  • pięciopalcowy czy pięciopalczasty?
    23.05.2015
    23.05.2015
    Dzień dobry,
    kiedy jest chłodno, zazwyczaj noszę rękawice. Mam komplet palców oraz odwieczną wątpliwość, czy odzież, którą przywdziewam jest pięciopalcowa, czy pięciopalczasta. Proszę rozwiać moje wątpliwości.
    Z poważaniem
    Jarosław Baranowski
  • szermierka
    12.05.2015
    12.05.2015
    Szermierka: mężczyzna – szermierz; kobieta – ????
  • język tuvalu czy tuwalski?
    16.04.2015
    16.04.2015
    Pytanie dotyczy języka tuvalu. Skoro istnieje przymiotnik tuwalski, czy nie mógłby on określać nazwy języka? Tak jak jest z językiem fidżyjskim czy samoańskim?
  • przymiotni od gest
    3.04.2015
    3.04.2015
    Dzień dobry!
    Uprzejmie proszę o rozwianie moich wątpliwości – czy istnieje możliwość utworzenia przymiotnika od rzeczownika gest i jaka będzie w takim przypadku jego poprawna forma (gestykalny, gestykularny)?
    Z góry dziękuję za odpowiedź i serdecznie pozdrawiam!
  • studziesięciolecie
    25.03.2015
    25.03.2015
    Studzesięciolecie czy stodziesięciolecie? Analogia do sposobu tworzenia złożonych liczebników porządkowych (sto dziesiąty, sto dwudziesty pierwszy…) sugerowałaby nieodmienność tej części wyrazu, która odnosi się do liczby setek lat. Z kolei analogia do częściej używanego stulecia nasuwałaby myśl o wyborze tego drugiego rozwiązania – i ku niemu bym się intuicyjnie skłaniał.
    Z góry dziękuję za odpowiedź
    Stanisław Falkowski
  • Bogumiła, Miłka i Miła
    20.03.2015
    20.03.2015
    Dzień dobry!
    Moje imię – Bogumiła można zdrabniać Miłka. Część znajomych zwraca się do mnie Miła. Czy w tym przypadku jest to zgrubienie? :)
    Pozdrawiam z uśmiechem
  • kontaktowny
    16.03.2015
    16.03.2015
    Dzień dobry,
    czy słowo kontaktowny jest dopuszczalne w potocznej mowie?
    Z góry dziękuję za odpowiedź
    M. Brzozowski
  • czasowniki z się
    16.03.2015
    16.03.2015
    Chciałabym się zapytać, czy czasownik najeść lub napić może istnieć bez formy się? I jak w języku polskim poznaje się, które czasowniki posiadają morfem się nieciągły?
    Dziękuje za odpowiedź
  • V-ce Królowa
    3.03.2015
    3.03.2015
    Szanowny Panie Profesorze,
    czy tworząc fikcyjną mitologię, mogę zastosować zapis V-ce Królowa w stosunku do zastępczyni Królowej? Pytam, gdyż zdaję sobie sprawę, że najbardziej prawidłową formą jest Wicekrólowa. Zależy mi jednak, aby oddać fikcyjnej zastępczyni Królowej w zmyślonym państwie możliwie najwyższy prestiż. Reasumując: czy mogę tak postąpić w imię nadania fikcyjnego tytułu V-ce Królowej (a więc na gruncie zabawy w tworzenie niby-państwa)?
    Z wyrazami szacunku
    AD
  • przymiotniki niezaprzeczalne

    25.02.2015
    25.02.2015

    Szanowni Państwo,

    piszę w związku z poradą https://sjp.pwn.pl/poradnia/haslo/nie-i-juz;15850.html. Trudno mi sobie wyobrazić przymiotnik, do którego nie da się dodać cząstki nie-. Czy można prosić o przykłady?

    Z wyrazami szacunku

    Czytelnik

  • babuszkofobia
    15.02.2015
    15.02.2015
    Większość wyrazów kończących się na -fobia ma początek w postaci obcego przedrostka (tanato-, neo-, piro- itp.), więc trudno znaleźć analogię dla wyrazu wziętego z PWN-owskiego Słownika wydarzeń, pojęć i legend XX wieku Władysława Kopalińskiego – babuszkafobia”. I stąd pytanie: czy przy tworzeniu takich wyrazów powinniśmy pierwszy człon łączyć jak w tym wyrazie, czy przez spójkę -o- (tworząc rzeczownik babuszkofobia)?
  • bizantynizować
    10.02.2015
    10.02.2015
    Dzień dobry!
    Chciałabym się zapytać czy w zdaniu „Bizantynizujące dekoracje ścienne w warszawskich kościołach” słowo bizantynizujące zostało użyte poprawnie. Zastosowałam je, ponieważ chciałam zastąpić je opisem 'nadawania jakiejś twórczości tych cech oraz przenoszenia ich na dzieła tworzone poza kulturą bizantyjską'.
    Dziękuję bardzo za okazaną pomoc
  • dwuznaczne a-
    6.02.2015
    6.02.2015
    Witam,
    w książce Czy kapitalizm jest moralny? Sponville używa wyrazu niemoralny jako antonimu słowa moralny, natomiast określeniem amoralny określa takie przedmioty (w szerokim znaczeniu tego słowa), które nie podlegają ocenie moralnej, tzn. sąd o moralności takich przedmiotów jest niedorzeczny. Z drugiej strony, w teorii mnogości przeciwieństwem relacji symetrycznej jest relacja nie niesymetryczna, tylko asymetryczna. Czy jest jakaś reguła stosowania przedimków a- i nie-?
  • nowe nazewnictwo rodzinne
    27.01.2015
    27.01.2015
    Szanowni Państwo!
    Zastanawia mnie, czy istnieje w naszym języku określenie na żonę córki albo na męża syna. Czy skoro mamy synową, mogę powiedzieć o synowym? A zamiast zięć – zięciowa lub (tak jak synowa) córkowa? Może to i głupie, bo przecież taki problem językowy jeszcze nas nie dotyczy, ale gdzieś w świecie już są takie przypadki. Wygodniej więc byłoby mi powiedzieć: „To była jej zięciowa” niż „To była żona jej córki”.
    Pozdrawiam serdecznie!
    Małgorzata P.
  • szaradzista
    26.01.2015
    26.01.2015
    Osobę zajmującą się kamieniarstwem określamy mianem kamieniarza, kominiarstwem – kominiarza, pszczelarstwem – pszczelarza, wędliniarstwem – wędliniarza itd. Dlaczego zatem osobę zajmującą się szaradziarstwem nazywamy szaradzistą, a nie szaradziarzem?
  • kilkudziesięcioro
    26.01.2015
    26.01.2015
    Czy od słowa kilkadziesiąt można utworzyć liczebnik zbiorowy?
    Dziękuję
  • rzeczywisto
    17.01.2015
    17.01.2015
    Szanowni Państwo,
    w matematyce występuje pojęcie ciała rzeczywiście domkniętego (really closed field). Słowo rzeczywiście domknięte oznacza tutaj jednak 'domknięte w sposób rzeczywisty', a nie 'faktycznie domknięte'. Czy byłoby zatem poprawnym używanie formy ciało rzeczywisto domknięte? Czy istnieje w ogóle taka forma jak rzeczywisto?
  • jarski, jarkowy, jary
    6.01.2015
    6.01.2015
    Jaki będzie prawidłowy przymiotnik utworzony od słowa jarka (młoda owca) – jarski czy jarkowy? Więcej przykładów przemawia chyba za jarkowy (mamy markowy, barkowy, siarkowy), za jarskim chyba tylko przykład z gospodarką, ewentualnie – z Warką (na stronie browaru Warka podaje się przymiotnik warski). Zaznaczam, że zależy mi konkretnie na przymiotniku od tego właśnie słowa.
  • przymiotnik od korpus
    21.12.2014
    21.12.2014
    Dzień dobry!
    Jaka jest poprawna forma przymiotnika tworzonego od wyrazu korpus (oznaczającego związek taktyczny wojska)? Prace z zakresu historii wojskowości przyzwyczaiły mnie do formy korpuśny, jednak spotykam się ostatnio z formą korpusowy. Ta ostatnia w moich uszach brzmi jednak fałszywie…
    Z wyrazami szacunku
    Sławomir Kułacz
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego