Znajdują się tu szczegółowe informacje o budowie wyrazów i sposobach ich tworzenia. Można tu poznać neologizmy i dowiedzieć się, jakie są powody ich powstawania.
słowotwórstwo
-
Buciarnia 14.01.201714.01.2017Kiedyś znajomy Grek (mieszkający od niedawna w Polsce i uczący się dopiero języka) określił sklep z butami jako buciarnię przez analogię do kwiaciarni. I nie był w stanie zrozumieć, na jakich zasadach są u nas tworzone tego typu nazwy. A co gorsza – ja też nie umiałem tego wyjaśnić: czemu jest kwiaciarnia, ale także sklep z butami. A lekarstw nie kupuje się w lekarstwowni albo sklepie z lekarstwami, tylko w aptece. Oczywiście, takie przykłady można mnożyć. Czy są jakieś zasady to regulujące?
-
Dorota – dorocin/Dorocin/dorociny/Dorociny 27.11.201627.11.2016Czy poprawne jest sformułowanie Dorotowa (Agatowa, Michałowa itp.) zabawka (klasa, samochód itp.)?
-
Bronka – bronkowy, broniny? 11.11.201611.11.2016Jak utworzyć przymiotnik od Bronki? Świat bronkowy?, bronczyński?
-
Chippewas, Chipewyan, Czipewejowie, Czipewianie, Czipewejanie24.10.201624.10.2016W polskiej literaturze, niestety także naukowej, dwa zupełnie różne ludy tubylcze Ameryki Północnej, Chippewas i Chipewyan, bywają tłumaczone w ten sam sposób: jako Czipewejowie. W istocie Czipewejowie powinno odnosić się wyłącznie do Chippewas, którzy nie mają nic wspólnego z Chipewyan. Czy warto próbować spolszczać Chipewyan? Jeśli tak, to czy np. Czipewianie z punktu widzenia polskiego słowotwórstwa byłoby wersją poprawną? Jak wyglądałaby wtedy liczba pojedyncza – Czipewianin?
-
Samozagęszczalny czy samozagęszczający? 16.10.201616.10.2016Która forma będzie poprawna – beton samozagęszczalny czy beton samozagęszczający?
-
Futbolówka a inne piłki3.10.20163.10.2016Interesuje mnie proces słowotwórczy, który stoi za słowem futbolówka (które mnie osobiście irytuje). Dlaczego mamy futbolówkę, a w tenisie nie mamy tenisówki, w koszykówce koszykówki, czy – mniej drastycznie – w golfie golfówki?
Czy proces, który stoi za utworzeniem tego słowa jest (był) w pełni poprawny?
-
Demellowski . – przymiotnik dzierżawczy od nazwiska de Mello
24.09.201624.09.2016Szanowni Państwo,
jak powinna wyglądać pisownia przymiotnika dzierżawczego od nazwiska de Mello? Demellowski?
Z wyrazami szacunku
Czytelnik
-
Piotrusiówna? 15.09.201615.09.2016Szanowni Państwo,
formy nazywające żony i córki tworzono dawniej od zawodów, przezwisk, imion, nazwisk ich mężów i ojców. Czy tworzono formy od zdrobniałych imion ich mężów i ojców (np. Jaśkowa – ‘żona Jaśka’, Jaśkówna – ‘córka Jaśka’, Piotrusiowa – ‘żona Piotrusia’, Piotrusiówna – ‘córka Piotrusia’ itd.)?
Z poważaniem
Czytelnik
-
Czterokroć, czterykroć15.07.201615.07.2016Czy poprawne jest wyrażenie po czterokroć? Słowniki notują wyłącznie formę czterykroć (choć obocznie wielekroć i wielokroć), jednak w tekstach, zwłaszcza współczesnych, wariant czterokroć występuje wcale nie tak rzadko. Co zaś do wielekroć i wielokroć, czy którejś z tych form należy dawać pierwszeństwo?
-
O nazwie metamfetamina3.06.20163.06.2016Szanowni Państwo,
mam pytanie w związku z substancją metamfetamina. Słownik nie notuje tego wyrazu. Czy nie powinien on brzmieć metaamfetamina jako dodanie przedrostka meta- do amfetaminy? A jeśli tak, to czy skrócenie dwóch liter „a” do jednej jest w porządku, czy jednak wzorcowo powinno się pisać i mówić o metaamfetaminie?
Z wyrazami szacunku
Czytelnik
-
Algorytm zeszytowoszkolny / szkolnozeszytowy 1.06.20161.06.2016Czy algorytmy właściwe lekcjom matematyki, czyli pojawiające się w zeszytach szkolnych, to algorytmy szkolnozeszytowe, czy zeszytowoszkolne? Wydaje mi się, że pierwsza wersja, bo skoro przymiotnik pochodzi od wyrażenia złożonego z rzeczownika i określającego go przymiotnika, to potem ten określający przymiotnik powinien się znaleźć na pierwszym miejscu złożenia, jako człon określający. Z drugiej strony przykład prawnoautorskiego (porada nr 13186) pokazuje, że nie zawsze się tak postępuje.
-
Derywat na -iana od słowa szarada23.05.201623.05.2016Szanowna Redakcjo,
przedmioty, m.in. kolekcjonerskie, dotyczące życia i twórczości Mikołaja Kopernika to kopernikana, różne dokumenty, książki związane z Warszawą i interesujące kolekcjonerów to varsaviana. A jak analogicznie będą nazywały się wszystkie rzeczy związane z szaradziarstwem (stare wydania krzyżówek, pamiątki z turniejów szaradziarskich, rzeczy związane z działalnością klubów szaradziarskich itp.)? Szaradziana? Szaradziarsiana??? A może jeszcze inaczej?
Proszę o odpowiedź.
-
Poczwórnić, a może poczworzyć? 22.05.201622.05.2016Szanowni Państwo,
zastanawiam się, czy można utworzyć sensowny odpowiednik angielskiego quadruple, tj. 'czterokrotnie zwiększyć'. Czy mogłoby to być poczwórnić?
Google notuje kilka użyć. Swoją drogą zastanawiające, że w angielskim takie jedno słowo było potrzebne, a w polskim jakoś mniej. Ciekawe, czy można to jakoś wyjaśnić.
Z wyrazami szacunku
Czytelnik
-
Żołądek – mały żołądź? 22.04.201622.04.2016Jak będzie wyglądać hipotetyczne zdrobnienie od słowa żołądź (w znaczeniu karcianym lub jako owoc dębu)?
Czy możliwe jest utworzenie, brzmiącego na pozór absurdalnie, słowa żołądek (na podobnej zasadzie jak łabędź – łabądek)? A może żołędzik (jak śledź – śledzik)?
-
Wykrywczy 6.04.20166.04.2016Szanowni Państwo,
w materiałach policyjnych często spotykam się z przymiotnikiem wykrywczy (np. Zjawisko zabójstwa seryjnego stanowi bardzo poważny problem wykrywczy dla organów ścigania). Nie znalazłem tego słowa w żadnym ze słowników. Czy jest ono poprawnie zbudowane?
-
Ssaczy25.03.201625.03.2016Szanowni Państwo,
interesuje mnie tłumaczenie naukowego skrótu MAC – zamiennej nazwy HAC, sztucznego ludzkiego chromosomu. W zalążku wikipedystycznego artykułu MAC przetłumaczono jako sztuczny ssaczy chromosom. Czy istnieje przymiotnik ssaczy? Zdaje się, że słowo jest dziełem kreatywności tłumacza. Czym można zastąpić wspomniane określenie?
Pozdrawiam
Czytelnik
-
Marusza (rzeka) – maruski21.03.201621.03.2016Szanowni Państwo,
czy od rzeczownika Marusza (nazwa dopływu Cisy, przepływającego przez Rumunię i Węgry) funkcjonuje w języku polskim forma przymiotnikowa? Jeśli tak, jak ona brzmi?
Z góry dziękuję za odpowiedź
Daniel
-
Kicz – kiczowaty. Dlaczego nie kiczowy? 10.02.201610.02.2016Szanowni Państwo,
dlaczego przymiotnikiem od słowa kicz jest kiczowaty, a nie *kiczowy? Skąd taka prawidłowość?
Za odpowiedź serdecznie dziękuję!
-
Forma żeńska rzeczownika tubylec 31.01.201631.01.2016Czy od słowa tubylec możemy stworzyć formę żeńską tubylka? Takiego słowa użyto w tłumaczeniu powieści dla młodzieży (oryg. female native).
-
Dżihadystyczny 30.01.201630.01.2016Szanowna Poradnio,
chciałabym spytać, czy poprawna jest forma dżihadystowski czy dżihadystyczny.
Chodzi o ruch dżihadystowski/dżihadystyczny, wykorzystujący w swoich działaniach ideologię dżihadyzmu.
Z góry serdecznie dziękuję za odpowiedź.
