-ski
-
Branickij 23.05.201823.05.2018Szanowni Państwo,
mam pytanie związane z tekstem J. Kaczmarskiego pt. Rejtan, czyli raport ambasadora. Pojawiają się w nim zruszczone wersje nazwisk polskich dygnitarzy: Ponińskij, Branickij, Szczęsnyj-Potockij. Zastanawiam się, czy jest to czysto literacki zabieg stylizacyjny (podmiotem lirycznym jest rosyjski ambasador), czy może faktycznie Rosjanie w ten sposób wymawiają (wymawiali?) i zapisują obce nazwiska zakończone na -ski.
Z wyrazami szacunku
Czytelnik -
chicagowski19.06.200619.06.2006Witam!
Czy przymiotnik chicagoski jest dziś poprawny? Notuje go pod „Chicago” (i tylko ten przymiotnik) Słownik poprawnej polszczyzny Doroszewskiego. Współczesne słowniki podają (chyba) już tylko chicagowski (czikagowski). Czy literka w pojawiła się tutaj zgodnie z jakąś regułą?
Pozdrawiam. -
Dąbrowszczanka?5.05.20055.05.2005Witam,
będąc na konkursie poprawnej polszczyzny, miałem do rozwiązania w krzyżówce następujące hasło: „Jak brzmi nazwisko panny, której ojciec nazywał się Dąbrowski?”. Miałem dylemat, ponieważ wydawało mi się, że od nazwisk zakończonych na -ski i -cki nie tworzymy nazwisk dla kobiet nie żonatych. Ale jednak krzyżówka wymagała hasła, więc napisałem Dąbrowszczanka. Czy można utworzyć taką formę? Czy jest ona poprawna?
Dziękuję
-
Dzierżawczość w języku polskim 22.03.201622.03.2016Drodzy sąsiedzi,
chciałbym zapytać o wyrażanie relacji dzierżawczych w języku polskim. W moim języku (czeskim) i w języku polskim są interesujące podobieństwa i różnice dotyczące posesywności.
- Dzierżawczość jest wyrażana zaimkiem – w czeskim jest tak samo jak w polskim.
Oba języki mają zaimki dzierżawcze: můj/mój, tvůj/twój, svůj/swój, náš/nasz, váš/wasz, čí/czyj .
Oba języki mają też dopełniacz dzierżawczy w 3. osobie: jeho/jego, její/jej, ich/ich.
- Dzierżawczość jest wyrażona odmienionym rzeczownikiem – w czeskim jest tak samo jak w polskim.
W obu językach jest tu dopełniacz: můj otec – dům mého otce, mój ojciec – dom mojego ojca, drahý přítel – dům drahého přítele, drogi przyjaciel – dom drogiego przyjaciela - Oprócz tego w języku czeskim są przymiotniki dzierżawcze: otec – otcův dům, přítel – přítelův dům, których nie ma w polskim. Co ciekawe, język czeski odróżnia wyrażenia typu otcův dům od wyrażeń typu dům mého otce – nie możemy powiedzieć můj-otcův dům.
Zauważyłem w języku polskim takie słowa jak Kraków (= ‘należący do Kraka?), Janów (dom), Cieszyn.
W związku z tym mam pytania:
- Jakie są historyczne formy wyrażania dzierżawczości w dawnym języku polskim (rzeczowniki, przymiotniki dzierżawcze, dopełniacz dzierżawczy)?
Czy używaliście kiedyś wyrażeń typu ojców dom? - Kiedy i jak rozwinęły się one do obecnej postaci?
- Co się kryje za dychotomią zaimków (dopełniacz dla 3. osoby versus zaimki dzierżawcze dla pozostałych osób)?
Jan Zidek - Dzierżawczość jest wyrażana zaimkiem – w czeskim jest tak samo jak w polskim.
-
kościół, klasztor5.07.20025.07.2002Czy w zwrocie typu klasztor franciszkanów/ski drugi wyraz piszemy z dużej, czy też z małej litery? W różnych publikacjach spotkałem się z różną pisownią. Np. prof. K. Jasiński w swojej Genealogii Piastów Śląskich obydwa wyrazy pisze z małej litery, zaś w biografii Ryszard III wyraz Franciszkanów/ski pisany jest z dużej litery.
Dziękuję -
Marusza (rzeka) – maruski21.03.201621.03.2016Szanowni Państwo,
czy od rzeczownika Marusza (nazwa dopływu Cisy, przepływającego przez Rumunię i Węgry) funkcjonuje w języku polskim forma przymiotnikowa? Jeśli tak, jak ona brzmi?
Z góry dziękuję za odpowiedź
Daniel
-
Nawarra – nawarski, nawarryjski czy nawaryjski? 31.12.201531.12.2015Jaka jest poprawna forma przymiotnika pochodzącego od nazwy hiszpańskiego regionu Nawarra: nawarski czy nawarryjski? Pierwsza brzmi niebywale po polsku, ale jest zalecana przez słownik PWN. Tyle że ludzie nie kojarzą jej z Nawarrą. Czy druga forma (nawarryjski) jest poprawna i dopuszczalna (tak jak np. kalifornijski)?
-
nazwiska żon i córek7.06.20157.06.2015Witam.
Czy nazwiska zakończone na -ski (tak jak moje – Galkowski), mają swoje formy odojcowskie i odmężowskie? Normalnie brzmi nazwisko Galkówna, natomiast dziwne wydaję mi się nazwisko Galkowa, dlatego zwracam się z pytaniem. -
nazwy typu Opolszczyzna27.08.201227.08.2012Redaktor J. Gorzelik w Dzienniku Zachodnim określił termin Opolszczyzna jako wprowadzony [do polszczyzny] rusycyzm. Wtóruje mu red. M. Smolorz. Według WSO PWN ([49], 13.13): „Przyrostek -izna (-yzna) już dawno tworzył rzeczowniki od przymiotników”. Podobno badania H. Safarewiczowej potwierdzają polskie pochodzenie formantu -szczyzna. Chciałbym zapytać o termin Opolszczyzna: czy nie został on wprowadzony w latach 60. XX w.? Czy terminy takie jak np. Lubelszczyzna były wcześniej obecne w języku? Czy jest to związane z wpływami języka rosyjskiego?
Jan Nowak -
odmiana nazwisk29.10.200229.10.2002Mam taki problem. Czy nazwiska można odmieniać przez przypadki i osoby, liczby? Chodzi mi mianowicie o nazwiska np. z zakończeniami -cki, -ski albo o to, czy np. pan Oracz jest mężem pani Oraczowej albo Oracz. Proszę mi dokładnie wyjaśnić te kwestie, bo w szkole uczą dzieci, że nazwiska się odmienia, a ja sądzę, że nie.
Z poważaniem
Robert Nietupski
