Nowego-słownika-poprawnej-polszczyzny
  • Gerlach czy Gierlach?
    12.05.2003
    12.05.2003
    Są dwie formy polskiej pisowni nazwy najwyższego szczytu Tatr: Gierlach i Gerlach. Ta pierwsza forma przez ostatnie stulecie była częściej używana (Taternik, Pamiętniki Tow. Tatrzańskiego, Wierchy, przewodniki). Słowniki języka polskiego podają różne formy jako poprawne (!), niektóre uznają nawet z pewnoscią błędną nazwę Garłuch. Ponieważ nazwa pochodzi z niemieckiej nazwy własnej Gerlach, jest też tak pisana w języku słowackim, czeskim i węgierskim, a równoczesnie „dobrze mi to brzmi” i dominuje w użyciu codziennym wsród turystów, nie widzę powodów, dlaczego wprowadzono formę Gierlach.
    Ale z drugiej strony Kežmarok ma polską formę Kieżmark (a nie Keżmark), a Mengušovce mają formę Mięguszowce (też z ie zamiast e). Co prawda Kieżmark dla mnie brzmi równie dobrze jak Gerlach, ale powoduje moją konfuzję brak jednoznacznej reguły tworzenia polskiej formy obcej nazwy.
    Po tym przydługim wstępie moje pytania są następujące:
    1. Jaka forma (Gerlach vs. Gierlach) jest poprawna?
    2. Jakie jest tego uzasadnienie?
    Z góry dziękuję za odpowiedź,
    Andrzej Górski
  • Ivo
    3.02.2003
    3.02.2003
    Jak odmieniać imię Ivo? Kolega w pracy nosi takie imię i powstała dyskusja wśród pracowników na temat jego odmiany. Mistrz ortografii Maciej Malinowski w jednym z artykułów twierdzi, że powinno się mówić np.: „Mówię o Ivonie N.”. Natomiast Nowy słownik poprawnej polszczyzny PWN podaje: „Wywiad z Ivo N.”. W Państwa poradni można znaleźć tę pierwszą odmianę. Jak jest poprawnie?
    PS: Sprawa jest poważna, ponieważ koledzy założyli się o, powiedzmy, dużą ilość piwa.
  • kilka tysięcy
    5.12.2002
    5.12.2002
    Witam,
    Mam problem z pewną konstrukcją. Czy poprawne jest zdanie „Kilka tysięcy Polaków wie, że są zarażeni”, „Kilka tysięcy Polaków wiedzą, że są zarażeni”, „Kilka tysięcy Polaków wie, że jest zarażone”. Chciałabym też wiedzieć, gdzie szukać odpowiedzi w razie podobnych problemów.
    Dziekuję
    Magda
  • konwojer
    22.03.2012
    22.03.2012
    Dzień dobry,
    zastanawia mnie proces tworzenia słowników drukowanych. Czy mają one jakąś wspólną bazę, z której korzystają? Jak to jest możliwe, że prawie wszystkie słowniki (np. WSO, Nowy SO Zielonej Sowy, Praktyczny słownik współczesnej polszczyzny itd.), które zawierają słowo konwojer, podają mianownik liczby mnogiej konwojerzy, skoro jest to okręt? Jedynie Mały SJP PWN nie odnotowuje błędu. Jest to wielce nieprawdopodobne, żeby tyle wydawnictw popełniło ten sam błąd. Pozdrawiam.
  • krokodyle łzy
    4.02.2002
    4.02.2002
    Chciałabym wiedzieć, jak brzmi poprawna wersja związku frazeologicznego o łzach krokodyla. Oto, co na ten temat mówią słowniki:
    1. „Słownik frazeologiczny współczesnej polszczyzny” PWN, wyd. 2002, podaje 3 wersje jako poprawne:
    - krokodyle łzy, rzad. łzy krokodyle;
    - wylewać, ronić krokodyle łzy;
    - wylewać, ronić krokodylowe łzy.
    2. „Nowy słownik poprawnej polszcyzny” PWN, wyd. 1999, dopuszcza tylko krokodyle łzy, zaznaczając, że istnieje przymiotnik krokodylowy, ale nie używa się go w tym związku frazeologicznym.
    3. „Słownik mitów i tradycji kultury” – W. Kopalińskiego, Wiedza Powszechna, wyd.2001, podaje tylko łzy krokodylowe.
    Więc jak powinnam powiedzieć: łzy krokodyle czy krokodylowe? Będę wdzięczna za wyjaśnienie tej łzawej kwestii.

    Z poważaniem
    Anna Szczepańska
  • Kruchszy i bardziej przyjazny
    16.05.2017
    16.05.2017
    Chciałam zapytać Państwa, dlaczego w języku polskim sprawa stopniowania przymiotników jest tak skomplikowana. SPP podaje przy niektórych przymiotnikach dwie lub nawet trzy poprawne formy stopnia wyższego, przy innych tylko jedną, np. bardziej przyjazny lub przyjaźniejszy, ale tylko przyjemniejszy, łagodniejszy. Dlaczego bardziej przyjemny czy bardziej łagodny to formy niepoprawne? Z kolei np. forma kruchszy jest poprawna, a brzmi dziwnie. Myślałam do niedawna, że jest niepoprawna.
  • Kuryle – Kuryli czy Kurylów
    16.12.2015
    16.12.2015
    Słownik ortograficzny PWN w haśle Kuryle podaje odmianę Kurylów, jednak zwyczaj językowy wskazuje na przewagę formy Kuryli (w Google 38:15). Proszę o skomentowanie tej rozbieżności i odpowiedź, czy można stosować obie formy, czy tylko słownikową, czy może to w słowniku jest błąd.
  • lokacja i lokalizacja
    9.12.2011
    9.12.2011
    Szanowni Państwo,
    proszę o opinię dotyczącą słowa lokacja, które w żargonie filmowym stosowane jest wymiennie z określeniem lokalizacja (filmowa), oznaczającym miejsce poza studiem filmowym, gdzie jest kręcony film. Czy forma lokacja w odniesieniu do miejsca jest poprawna?
    W języku angielskim spotykamy określenie film location, czy lokacja będzie w taki razie kalką z angielskiego? A może to neologizm?
  • luteranów czy luteran?
    19.03.2003
    19.03.2003
    Szanowni Państwo,
    serdecznie pozdrawiam i składam wyrazy wdzięczności za Państwa działalność. Mój problem dotyczy formy DB. lm słowa luteranin, czy może raczej wyboru między formą proponowaną przez Nowy słownik ortograficzny PWN –luteran a formą Nowego słownika poprawnej polszczyzny: przy haśle podano tam „DB. luteranów (nie: luteran)”. Osobiście skłaniam się ku odmianie analogicznej do odmiany słowa franciszkanin (DB. lm --ów), ale proszę o wsparcie.
    Z wyrazami szacunku
    Maria Derwich
  • nazwiska typu Tołstaja, Puszkina
    1.02.2011
    1.02.2011
    Dzień dobry,
    moje pytanie dotyczy odmiany nazwisk pochodzenia rosyjskiego, zakończonych na -aja, np. Tołstaja. Jak wyglądają ich formy w poszczególnych przypadkach?
    Pozdrawiam,
    Zuzanna Orzechowska
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego