Nowego-słownika-poprawnej-polszczyzny
  • ci – tobie
    19.11.2001
    19.11.2001
    Mam problem ze skróconą i pełną formą zaimków osobowych. Wyczytałem w nowym słowniku pp, że zaimek ci (po czasowniku) występuje „najczęściej” lub „często”, czy to znaczy, że są inne możliwości? Idzie mi konkretnie o pozycję pełnej formy – tobie. Czy jest to uznane za błąd, jeśli pełna forma (np. w liście) pojawi się tuż po czasowniku. Nie razi mnie to bynajmniej. A skoro słownik mówi, że często i najczęściej, tzn., że są przypadki, kiedy tak nie jest. Proszę o odpowiedź.
  • Do jeziora są trzy kilometry

    15.04.2015
    15.04.2015

    Szanowni Państwo,

    która z poniższych form jest poprawna?

    1. Z Warszawy do Berlina są (jest) 574 kilometry.

    2. Do jeziora są (jest) trzy kilometry.

    Dziękuję i pozdrawiam

  • do komisariatu na tych dziewięć dni
    4.12.2015
    4.12.2015
    Szanowni Państwo,
    proszę o rozstrzygnięcie, jak powinnam zapisać:
    dzwonić do komisariatu
    czy
    na komisariat?
    Podobnie: do komendy czy na komendę, do pogotowia czy na pogotowie?
    Ponadto:
    te dziewięć dni były mu potrzebne
    czy
    te dziewięć dni było mu potrzebne?
    Z poważaniem
    AK
  • dyzenteria, nie dezenteria
    1.11.2009
    1.11.2009
    Czy słowo dyzenteria miało kiedyś postać dezynteria? Natrafiłem na taką w jednej starej książce i nie wiem, czy to błąd, czy archaizm. Nb. ta książka to PWN-owska Mała encyklopedia przyrodnicza pod red. Kazimierza Maślankiewicza, z 1957 r.
  • Felice i Salvatore
    2.06.2003
    2.06.2003
    Nie wiem, jak odmienić dwa włoskie imiona: Felice i Salvatore. Praktyczny słownik poprawnej polszczyzny A. Markowskiego każe zostawiać je nieodmienione. Duży zielony słownik tego samego autora w ogóle o tym nie wspomina (albo nie umiałem znaleźć). Intuicja podpowiada mi, żeby odmieniać Salvatora, Salvatorowi…, ale Felicego, Felicemu… W książce, o którą chodzi, nieodmienianie prowadziłoby do wielkiej liczby niejasności: Ojciec Salvatore, Fiat 127 Felice itp. Być może chęć odmiany Salvatore według deklinacji rzeczownikowej bierze się stąd, że istnieje polska wersja tego imienia: Salvador.
    Co mogliby Państwo poradzić (zarówno poparłszy to argumentami naukowymi, jak i na podstawie intuicji językowej)?
    Wojciech Górnas
  • gdzie są Karaiby?
    8.07.2003
    8.07.2003
    Dziwna rzecz z tymi Karaibami. Nie ma takiego hasła w USJP ani w Polańskim, nie ma w Słowniku nazw własnych Jana Grzeni, starym ani nowym leksykonie PWN, nie ma w internetowych encyklopediach PWN-u i WIEM. Wszędzie są za to Karaibi (Karaibowie) jako plemię. I kiedy tak teraz sobie o tym myślę, to wymyśliłem, ze sformułowania typu perła Karaibów czy muzyka Karaibów mogą tworzyć dopełniacz od nazwy plemienia (Karaibowie), a niekoniecznie od nazwy regionu (Karaiby?). Nawet Federacja Wschodnich Karaibów, choć przyznam, że na siłę, też mogłaby obyć się bez mianownika Karaiby.
    Słowo Karaiby – z tego, co udało mi się znaleźć – występuje wewnątrz kilku haseł na stronach encyklopedii PWN oraz na stronach Wielkiej internetowej encyklopedii multimedialnej WIEM. Z kontekstów wynika, że raczej nie ma wątpliwości, że chodzi o mianownik w postaci Karaiby i że jest to określenie regionu. Tylko gdzie ten region jest i dlaczego słowa – jako samodzielnego hasła – nie ma w słownikach? Czyżby coś z nim było nie tak?
  • George
    25.07.2002
    25.07.2002
    Dzień dobry,
    W związku z wizytą prezydenta Kwaśniewskiego w USA często w prasie pojawia się imię prezydenta Busha – George. W słowniku poprawnej polszczyzny narzędnik zapisany jest w formie George’em, a mimo to spotykam zapisy: Georgem, George’m. Proszę o wyjaśnienie. Czy jest to dopuszczalne, czy może jest to błąd.
    Dziękuję
  • hucpa
    20.09.2004
    20.09.2004
    Witam. Potoczne określenie bezczelności, tupetu to hucpa czy chucpa? Dziękuję i kłaniam się.
    Grzegorz Mazur
  • IQ
    21.09.2006
    21.09.2006
    Czy skrót IQ można czytać po prostu [i-ku], czy trzeba [aj-kju]? Ogólnie: czy każdy skrót można przeczytać, używając polskich nazw liter?
  • kaleka, ofiara itp.
    23.06.2008
    23.06.2008
    Szanowni Państwo!
    Czy poprawne są obydwie formy: ten kaleka życiowy i ta kaleka życiowa? Podobny problem mam z rzeczownikiem noga (laik). Czy dopuszczalne są obydwie formy ten noga i ta noga, skoro mężczyzna kulawy to według Nowego słownika poprawnej polszczyzny ta kuter-noga i ten kuter-noga? Takich wątpliwości mam więcej: oliwa (alkoholik), ślepota (osoba niedowidząca), ofiara (człowiek niedający sobie rady w życiu, pijaczyna, glina (o policjancie).
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego