Ruchem
  • Przyrostek -ista
    10.01.2018
    10.01.2018
    Czy jest jakaś zasada, która określa, dla których uzależnień można tworzyć „osoby poszkodowane” z końcówką -ista? Np. hazard – hazardzista, onanizm – onanista, morfinamorfinista. Ale nie powiemy (chyba, że się mylę – ale nie spotykam takich form) alkoholista (tylko alkoholik), zakupista (tylko zakupoholik) itp.
  • retro
    17.06.2007
    17.06.2007
    Dzień dobry,
    w przeczytanej ostatnio książce dotyczącej stylistyki retro znalazłam interesujący fragment wyjaśniający pochodzenie tego terminu – w języku angielskim wywodzi się on pośrednio z terminologii lotów kosmicznych, skąd trafił do mowy potocznej. Zastanawiam się, kiedy ten termin pojawił się w języku polskim w taki znaczeniu, w jakim używamy go dziś. Czy wcześniej również związany był ściśle z nauką i występował jedynie jako przedrostek?
    Dziękuję i pozdrawiam,
    Olga Drenda
  • RODOS

    16.02.2023
    16.02.2023

    Dzień dobry,

    czy humorystyczny skrót RODOS (Rodzinne Ogródki Działkowe Otoczone Siatką) ulega odmianie (np. RODOS-ie, RODOS-u), czy pozostaje nieodmienny?

  • rondo Śródka

    17.03.2021
    17.03.2021

    W Poznaniu mamy Rondo Śródka – https://pl.wikipedia.org/wiki/Rondo_%C5%9Ar%C3%B3dka. Proszę o informację, jak powinno się odmieniać jego nazwę. Ostatnio, podczas rozmowy z kolegą, nie byłem pewien, czy powinienem powiedzieć, że jadę z "Ronda Śródka" czy może "Ronda Śródki" (a może poprawna forma brzmi jeszcze inaczej). Poza tym czy słowo "rondo" powinno być pisane wielką literą? Bo z jednej strony jest to określenie rodzaju skrzyżowania, ale z drugiej można przyjąć, że stanowi ono część nazwy.

  • Samochód
    1.03.2019
    1.03.2019
    Dzień dobry,
    chciałam zapytać jaka jest etymologia wyrazu samochód?
    Dziękuję
  • siema
    28.01.2005
    28.01.2005
    Witam!
    Jak napisać słowo padające przy witaniu się bądź żegnaniu, spopularyzowane przez Jurka Owsiaka, a brzmiące siema. Czy forma napisana wyżej jest poprawna, czy może lepiej napisać sie ma, a może nawet się ma. W ogóle interesuje mnie historia tego słowa, raczej nienotowanego przez słowniki.
    Pozdrawiam i dziękuję.
  • Skąd dyna, dana itp. w kolędach i pastorałkach?

    23.02.2021
    23.02.2021

    Szanowni Państwo,

    wraz ze zbliżającymi świętami Bożego Narodzenia zaczęłam zadawać sobie pytanie: czym właściwie jest powtarzająca się w refrenie „dyna”, pojawiająca się w znanej kolędzie „Gore gwiazda Jezusowi”? Jaka jest etymologia tego słowa?

    Pozdrawiam serdecznie

  • skłotersi i skwaterzy – raz jeszcze
    12.09.2002
    12.09.2002
    Istnieje na Zachodzie luźny ruch zwany squatters. W encyklopedii spotkałam ich pod nazwą skwaterzy. Ostatnio spotykam też wersję spolszczoną skłotersi. Czy taka wersja jest ortograficznie dopuszczalna, godna zalecenia?
    Z pozdrowieniami.
  • sobie

    29.03.2023
    29.03.2023

    płynę sobie łódką, a nade mną płyną (sobie) obłoki

    Dzień dobry, mam pytanie odnośnie do pojawiającej się czasami w prognozach pogody quasi-poetyckiej konstrukcji językowej typu: od zachodu płyną sobie chmury...

    Wyraz sobie dodany tu do czasownika płynąć żadną miarą nie wskazuje na to, że czynność ta jest „całkowicie zależna od woli wykonującej ją osoby i zwykle sprawia jej przyjemność” (por. Inny słownik języka polskiego). Płynące po niebie chmury (częściej obłoki) jako uosabiające zmienną naturę rzeczy toposy literackie obecne są w twórczości wielu poetów, choćby Mickiewicza, Miłosza,

    Szymborskiej, Harasymowicza czy Ratajczaka. Nigdy jednak nie płyną one tam sobie, co najwyżej są wprawiane w ruch przez wiatr, któremu w pewnym kontekście można już przypisać atrybut sprawczości, jak dzieje się to w przypadku greckiej pneumy z Ewangelii Janowej, upowszechnionej przez łacińskie „spiritus flat ubi vult”, co zostało przetłumaczone na język polski jako „duch wieje kędy chce” lub „wiatr wieje tam, gdzie chce” (J 3,8).

    A życie sobie (sic!) płynie, jak gdyby nigdy nic...

    Z poważaniem

  • SOR

    26.02.2024
    26.02.2024

    Na SOR, czy w SOR?

    Ponieważ skrótowiec ten zawiera słowo oddział, a jak wiadomo jedynie słuszny przyimek odnoszący się do tego rzeczownika to "na". A jednak spotykam się z twierdzeniem, że w tym przypadku poprawna jest wyłącznie forma "w SOR". Czy poprawna, czy zawsze i czy w tych sytuacjach można / nie można / trzeba skrótowiec ten odmieniać (niezależnie od zasad ogólnych).

    Pięknie dziękuję za pomoc w tym i wielu wcześniejszych problemach, z którymi zagłębiałem się w Poradni :)

    Arek Gudowski

Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego