-
Przyrostek -ista 10.01.201810.01.2018Czy jest jakaś zasada, która określa, dla których uzależnień można tworzyć „osoby poszkodowane” z końcówką -ista? Np. hazard – hazardzista, onanizm – onanista, morfina – morfinista. Ale nie powiemy (chyba, że się mylę – ale nie spotykam takich form) alkoholista (tylko alkoholik), zakupista (tylko zakupoholik) itp.
-
retro17.06.200717.06.2007Dzień dobry,
w przeczytanej ostatnio książce dotyczącej stylistyki retro znalazłam interesujący fragment wyjaśniający pochodzenie tego terminu – w języku angielskim wywodzi się on pośrednio z terminologii lotów kosmicznych, skąd trafił do mowy potocznej. Zastanawiam się, kiedy ten termin pojawił się w języku polskim w taki znaczeniu, w jakim używamy go dziś. Czy wcześniej również związany był ściśle z nauką i występował jedynie jako przedrostek?
Dziękuję i pozdrawiam,
Olga Drenda -
RODOS
16.02.202316.02.2023Dzień dobry,
czy humorystyczny skrót RODOS (Rodzinne Ogródki Działkowe Otoczone Siatką) ulega odmianie (np. RODOS-ie, RODOS-u), czy pozostaje nieodmienny?
-
rondo Śródka
17.03.202117.03.2021W Poznaniu mamy Rondo Śródka – https://pl.wikipedia.org/wiki/Rondo_%C5%9Ar%C3%B3dka. Proszę o informację, jak powinno się odmieniać jego nazwę. Ostatnio, podczas rozmowy z kolegą, nie byłem pewien, czy powinienem powiedzieć, że jadę z "Ronda Śródka" czy może "Ronda Śródki" (a może poprawna forma brzmi jeszcze inaczej). Poza tym czy słowo "rondo" powinno być pisane wielką literą? Bo z jednej strony jest to określenie rodzaju skrzyżowania, ale z drugiej można przyjąć, że stanowi ono część nazwy.
-
Samochód 1.03.20191.03.2019Dzień dobry,
chciałam zapytać jaka jest etymologia wyrazu samochód?
Dziękuję
-
siema28.01.200528.01.2005Witam!
Jak napisać słowo padające przy witaniu się bądź żegnaniu, spopularyzowane przez Jurka Owsiaka, a brzmiące siema. Czy forma napisana wyżej jest poprawna, czy może lepiej napisać sie ma, a może nawet się ma. W ogóle interesuje mnie historia tego słowa, raczej nienotowanego przez słowniki.
Pozdrawiam i dziękuję.
-
Skąd dyna, dana itp. w kolędach i pastorałkach?
23.02.202123.02.2021Szanowni Państwo,
wraz ze zbliżającymi świętami Bożego Narodzenia zaczęłam zadawać sobie pytanie: czym właściwie jest powtarzająca się w refrenie „dyna”, pojawiająca się w znanej kolędzie „Gore gwiazda Jezusowi”? Jaka jest etymologia tego słowa?
Pozdrawiam serdecznie
-
skłotersi i skwaterzy – raz jeszcze12.09.200212.09.2002Istnieje na Zachodzie luźny ruch zwany squatters. W encyklopedii spotkałam ich pod nazwą skwaterzy. Ostatnio spotykam też wersję spolszczoną skłotersi. Czy taka wersja jest ortograficznie dopuszczalna, godna zalecenia?
Z pozdrowieniami. -
sobie
29.03.202329.03.2023płynę sobie łódką, a nade mną płyną (sobie) obłoki
Dzień dobry, mam pytanie odnośnie do pojawiającej się czasami w prognozach pogody quasi-poetyckiej konstrukcji językowej typu: od zachodu płyną sobie chmury...
Wyraz sobie dodany tu do czasownika płynąć żadną miarą nie wskazuje na to, że czynność ta jest „całkowicie zależna od woli wykonującej ją osoby i zwykle sprawia jej przyjemność” (por. Inny słownik języka polskiego). Płynące po niebie chmury (częściej obłoki) jako uosabiające zmienną naturę rzeczy toposy literackie obecne są w twórczości wielu poetów, choćby Mickiewicza, Miłosza,
Szymborskiej, Harasymowicza czy Ratajczaka. Nigdy jednak nie płyną one tam sobie, co najwyżej są wprawiane w ruch przez wiatr, któremu w pewnym kontekście można już przypisać atrybut sprawczości, jak dzieje się to w przypadku greckiej pneumy z Ewangelii Janowej, upowszechnionej przez łacińskie „spiritus flat ubi vult”, co zostało przetłumaczone na język polski jako „duch wieje kędy chce” lub „wiatr wieje tam, gdzie chce” (J 3,8).
A życie sobie (sic!) płynie, jak gdyby nigdy nic...
Z poważaniem
-
SOR
26.02.202426.02.2024Na SOR, czy w SOR?
Ponieważ skrótowiec ten zawiera słowo oddział, a jak wiadomo jedynie słuszny przyimek odnoszący się do tego rzeczownika to "na". A jednak spotykam się z twierdzeniem, że w tym przypadku poprawna jest wyłącznie forma "w SOR". Czy poprawna, czy zawsze i czy w tych sytuacjach można / nie można / trzeba skrótowiec ten odmieniać (niezależnie od zasad ogólnych).
Pięknie dziękuję za pomoc w tym i wielu wcześniejszych problemach, z którymi zagłębiałem się w Poradni :)
Arek Gudowski