W Wielkim słowniku ortograficznym zanotowano słowo skartabel, -bla, zaś w Wielkim słowniku wyrazów obcych odnajduję wyraz skartabell, -bella. Rozumiem, że chodzi o tę samą osobę, skąd jednak różnica w odmianie (a może nie powinno jej być)?
Z góry dziękuję za odpowiedź i pozdrawiam.

Szanowni Państwo,

czy prawidłowa forma to "uchyłek Meckla" czy "uchyłek Meckela"? Słownik medyczny PZWl oraz słownik Stedmana podają "Meckla", natomiast mianownictwo Feneisa "Meckela".

Z poważaniem

Anna Nowosielska

Szanowni Państwo!
Od wielu lat korzystam z różnych słowników języka polskiego PWN, poszukując w nich wiedzy na temat znaczenia, odmiany czy prawidłowego użycia wyrazów. Z reguły taką wiedzę znajduję, za co jestem Redakcji bardzo wdzięczny. Czasem jednak, biorąc udział w różnego rodzaju konkursach, potrzebuję informacji czy dany wyraz jest (bywa) rzeczownikiem, zaimkiem, partykułą czy inną częścią mowy. W większości przypadków daję sobie radę sam, ale są wyjątkowo złośliwe wyrazy, których nie potrafię odpowiednio zaklasyfikować. Niestety, interesujących mnie informacji nie znajduję także w słownikach PWN. A może istnieje publikacja, o której nie wiem?
Właśnie biorę udział w konkursie, w którym tworzywem są słowa. Byłbym bardzo wdzięczny, gdybyście Państwo zechcieli odpowiedzieć na kilka pytań:
1. Czy wyraz re (m.in. trzytomowy Słownik języka polskiego PWN pod redakcją prof. Szymczaka) jest rzeczownikiem?
2. Czy wyraz trza (ten sam słownik) jest czasownikiem? Czy można tu określić czas?
3. Jaką częścią mowy jest słowo zacz (ten sam słownik)?
4. Czy wyraz recte jest przysłówkiem (m.in. Nowy słownik ortograficzny PWN pod redakcją prof. Polańskiego)?
5. Czy w haśle zrzec się (obydwa słowniki) można powiedzieć o słowie zrzec, że jest bezokolicznikiem, czy bezokolicznikiem jest całe wyrażenie?
6. Czy w czasownikach w trybie rozkazującym typu: naznacz, racz, zarycz można określić czas?
7. Jaką częścią mowy jest wyraz razy, używany na określenie mnożenia (jest to wyraz hasłowy Nowego słownika poprawnej polszczyzny pod redakcją prof. Andrzeja Markowskiego)?
Z góry dziękuję za pomoc. Z poważaniem,
Mirosław Sochalski, Bydgoszcz

Jaki jest poprawny zapis nazw: Kraków-Balice, Gdańsk-Wrzeszcz czy Kraków Balice, Gdańsk Wrzeszcz?
Bardzo dziękuję za odpowiedź.

Szanowni Państwo!
Bardzo dziękuję za wcześniejszą poradę. Mam kolejny problem. Czy nadal dopuszczalny jest przysłówek ciekawo? SJP, a także wcześniejsze słowniki prof. Doroszewskiego i prof. Szymczaka nie odnotowują [go]. Prawidłowa i jedyna forma to ciekawie. Jednak powiedziano mi, że w słowniku pod red. prof. Polańskiego taka forma istnieje jako oboczność. Czy zatem oboczność ciekawie – ciekawo istnieje?
Z góry dziękuję za pomoc.
Łączę wyrazy szacunku
Małgorzata Koczańska

Witam!
Problem dotyczy słowa: czuha (wariantywnej pisowni czuchy), jednak jest on również szerszy.
Odmienimy: czuże, ale czy również: czusze? Słowniki tego nie rozstrzygają, gdyż pod:
a) braha – braże, brasze
b) duha – duże, dudze
c) puha – puże, pudze

Szanowni Państwo,

czy Wielki słownik języka polskiego oraz Słownik gramatyczny języka polskiego (oba dostępne online) można uznać za oficjalne słowniki? Znalazłam w nich pewne hasła, które wzbudziły moje wątpliwości. Forma moknęła jest podana jako alternatywna dla mokła, ale w Wielkim słowniku poprawnej polszczyzny z 2004 r. (w wersji papierowej) forma moknęła jest uznana za niepoprawną.

Z góry dziękuję za odpowiedź.

Zdarza mi się słyszeć, zwłaszcza wśród moich znajomych z południa Polski, formę krzyczeć po kimś zamiast krzyczeć na kogoś. Z początku podejrzewałem, że jest to element śląskiej gwary, ale później zdarzało mi się napotykać tę formę także u mieszkańców innych rejonów kraju. Żaden ze słowników, które przeglądałem, nie wspomina o krzyczeniu po kimś. Stąd moja prośba o wyjaśnienie, skąd w języku wzięła się ta forma i czy można uznać za poprawne jej stosowanie.

Szanowni Państwo,

poszukuję informacji na temat pochodzenia nazwy manela (bransoleta popularna w XVII wieku). Czy mogą mi Państwo pomóc? Będę zobowiązany.

Z poważaniem

Czytelnik

"Słownik nazw własnych” J. Grzeni oraz „Nowy słownik ortograficzny PWN” pod red. E. Polańskiego podają, kiedy polszczymy imię osoby narodowości innej niż polska. Zgodnie z tymi zasadami w obydwu wymienionych źródłach w części słownikowej można znaleźć Michaiła Bułhakowa. Tymczasem Bułhakow pojawił się jako Michał (spolszczony) w książkach wydanych przez: Czytelnika, Ossolineum, PIW, Znak, Wydawnictwo Dolnośląskie, Luk, MUZĘ SA i jeszcze kilka innych, mniej znanych. Nie są to oczywiście wszystkie przypadki, a i wydawnictwa nie muszą być jakoś szczególnie przywiązane do danej formy. To samo Wydawnictwo Dolnośląskie, które wydało „Mistrza i Małgorzatę” Michała, dziś wydaje książkę o Michaile. Niemniej na mój osąd forma Michał jest częstsza, co dodatkowo mogę podeprzeć wyliczeniami z mojej półki: 14 książek Michała (albo o Michale), i tylko jedna Michaiła.
Wspomniałem na początku o zasadach polszczenia imienia – pisownia Michał mogłaby nie być z nimi sprzeczna, jeśliby zaliczyć Bułhakowa do grona wybranych przypadków, jedną z zasad jest bowiem szczególne traktowanie wybranych osób. Może źródła poprawnościowe również powinny Bułhakowa do nich zaliczyć?
J.B.