Słownikiem-gramatycznym-języka-polskiego
  • panna cotta
    23.06.2020
    23.06.2020
    Nazwa włoskiego deseru panna cotta znaczy dosłownie ‘śmietanka gotowana’. Słowniki ortograficzne podają, że powinno się to odmieniać panna cotty, panna cottę itd. Zastanawia mnie, dlaczego odmieniać ma się tylko jeden człon. I to przymiotnik, a rzeczownik (panna = śmietanka) pozostaje nieodmienny. Odmiana wygląda tak, jakby to był jeden wyraz pannacotta. W języku włoskim panna cotta oczywiście nie odmienia się przez przypadki, ale w języku polskim mamy możliwość odmiany obu wyrazów.
  • passacaglia
    5.07.2010
    5.07.2010
    Proszę o rozstrzygnięcie, który słownik ma rację.
    Wielki słownik wyrazów obcych PWN podaje:
    passacaglia, blp, -gliów

    Wielki słownik ortograficzny PWN:
    passacaglia -lii, -lię; -lii
  • Przysechłszy i rozechłszy
    7.10.2016
    7.10.2016
    Szanowni Państwo,
    interesuje mnie, jak poprawnie utworzyć imiesłowy uprzednie od czasowników: rozeschnąć, przyschnąć, podeschnąć. Poprawnie utworzone będą: rozeschłszy, przyschłszy, podeschłszy, czy raczej: rozsechłszy, przysechłszy, podsechłszy?
    Z wyrazami szacunku
    Czytelnik
  • Stasimon i epeisodion
    14.11.2019
    14.11.2019
    Dzień dobry, proszę o rozwianie wątpliwości dotyczących odmiany słowa stasimon i epeisodion.
    Czy, analogicznie do epeisodia, można w mianowniku liczby mnogiej używać formy stasima (obok stasimony) ? Czy forma epeisodiony (obok epeisodia) jest poprawna?

    Pozdrawiam
    Agnieszka Matus
  • Tako rzecze Zaratustra

    4.03.2012
    4.03.2012

    Moje zainteresowanie wzbudził czasownik rzec. Niektóre źródła poprawnościowe podają, iż nie tworzy on form czasu teraźniejszego. Czy zatem rzecze użyte w tytule Tako rzecze Zaratustra jest formą czasu przyszłego (rzeknie, powie, będzie mówił)? W oryginale występuje sprach, czyli czas przeszły dokonany.

    Pozdrawiam i dziękuję serdecznie za tę i wszystkie odpowiedzi.

  • Upersonifikować czy spersonifikować?
    21.12.2018
    21.12.2018
    Dzień dobry,
    moje pytanie dotyczy przymiotnika utworzonego od rzeczownika personifikacja. Mówimy, że śmierć została upersonifikowana czy może raczej spersonifikowana?

    Z góry dziękuję za odpowiedź i pozdrawiam
  • westchnienie czy westchnięcie?
    19.03.2010
    19.03.2010
    Czy od czasowników westchnąć, skinąć można utworzyć gerundia westchnięcie, skinięcie? Słowniki podają westchnienie, skinienie, ale przecież te na -ęcie są utworzone regularnie. Czy wobec tego mogą być uznane za błąd?
  • Z językowych archaizmów: dan (gdzie, kiedy)

    6.02.2021
    6.02.2021

    Co oznacza zwrot „dan w”? Czy to czasownik, imiesłów? Czy to forma współcześnie odnoszona do „dan(y)”, „(po)dan(y)”? Dlaczego tyczy się to też dokumentów rodzaju żeńskiego? Czy „umowa” może być „dan”? Nie znalazłem tego zwrotu w słownikach :(

    Zwroty te widoczne są:

    * na dokumentach całkiem niedawnych np. „UMOWA między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Czeskosłowacką w sprawie ochrony prawnej i pomocy prawnej w sprawach podatkowych. Dan w Warszawie, dnia 23 kwietnia 1925 r.”

    * na nieco mniej starych dokumentach np. „Prawo wyborów dla zgromadzenia zwołać się mającego do ułożenia konstytucyi pruskiej. Dan w Poczdamie, dnia 8. Kwietnia 1848”

    * a także na bardzo starych dokumentach np. w dokumencie Trojdena „Dan w Warszawie, roku Pańskiego tysiąc trzysta trzydziestego ósmego, dnia dwunastego grudnia”

    Zwroty te sporadycznie pojawiają się też współcześnie na dyplomach lub tekstach stylizowanych na stare lub podkreślających patetyczność wydarzenia (np. akt Intronizacyjny Warszawskiego Króla Kurkowego. Dan w Warszawie Roku Pańskiego 2015 w niedzielę – 26. lipca”

  • Akcent w nazwiskach rosyjskich
    3.06.2016
    3.06.2016
    Czy w języku polskim akcentujemy rosyjskie nazwiska zgodnie z ich wymową w języku rosyjskim?

    Pozdrawiam
    Czytelnik
  • Capote
    2.03.2007
    2.03.2007
    Chciałbym spytać o odmianę nazwiska (Trumana) Capote. Słownik PWN podaje odmianę Capote’a, Capote’owi itd., czyli tak, jakby e było nieme. Tymczasem to nazwisko wymawia się [kapouti:] (ew. [kapote], zgodnie z brzmieniem włoskim), dlatego trudno stosować regułę odnoszącą się do słów z niemym e. Czy słowo Capote może być nieodmienne, tak jak Capone?
    W języku angielskim jest też rzeczownik capote [kapout] – jeśli ktoś ma tak na nazwisko, to odmienia się ono tak jak w Państwa słowniku.
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego