-
Orzecznik rzeczownikowy w narzędniku i mianowniku
21.12.202321.12.2023Zastanawiam się nad różnicą pomiędzy użyciem czasownika „być” z rzeczownikiem w narzędniku a w mianowniku. Zazwyczaj stosujemy formę z narzędnikiem „Kim jesteś?” i odpowiadamy np. „Jestem żołnierzem/Polakiem/człowiekiem”. Można się też spotkać z rzadszym sformułowaniem tego pytania: „Kto jesteś?” i wtedy odpowiedź to „Jestem żołnierz/Polak/człowiek”. W znanym wierszu Władysława Bełzy pada „Kto ty jesteś? — Polak mały”. Dlaczego te dwie formy występują i czym dokładnie się różnią? Czy mają jakiś inny wydźwięk?
I skoro zazwyczaj mówimy „Jestem człowiekiem” a nie „Jestem człowiek”, to czemu mówimy „Jestem Anna” a nie „Jestem Anną”?
Pozdrawiam,
-
panika bożka Pana9.02.20149.02.2014Dzień dobry!
Proszę podać przykłady wyrazów o źródłosłowie mitologicznym, takich jak: panika, satyryczny, letarg, prometeizm, hermetyczny itp.
Pozdrawiam
R.K. -
panu Kamilowi Strebejko4.03.20144.03.2014Dzień dobry.
Moje nazwisko brzmi Strebejko. Otóż polonistka w szkole podstawowej stwierdziła, że mojego nazwiska się nie odmienia, z kolei w szkole średniej nauczycielka języka polskiego już moje nazwisko odmieniała. Jak to więc jest? I jeszcze jedno pytanie odnośnie mojego nazwiska. Wiadomo mi, że niegdyś pisało się je przez Y (tj. Strebeyko). Dowiedziałem się też, że niektórzy nadal noszą to nazwisko z literą Y. Czy wie Pan może dlaczego zaszła ta wymiana i kiedy mogła ona zajść?
-
paść jak kawka
23.04.202014.06.2015Szanowni Państwo,
mam niemały problem z pewnym związkiem frazeologicznym i szczerze wierzę, że pomogą mi go Państwo rozwiązać. Chodzi o związek: paść jak kawka. Samo znaczenie tego związku nie jest mi obce i wedle mojej wiedzy związek ten znaczy tyle co: 'być bardzo zmęczonym, nie mieć na nic siły'. Zagwozdką dla mnie jest etymologia tego związku frazeologicznego. Dlaczego akurat jak kawka? Czy słowo paść w tym związku pochodzi od słowa padać, czy może od jakiegoś innego słowa?
-
patroni20.10.200520.10.2005Witam serdecznie!
Mam pytanie związane z nazwami szpitali, instytutów, uniwersytetów itp. Czy nadając imię jakiegoś naukowca, lekarza, należy podawać jego tytuły naukowe? Czy powinien to być np.: Szpital imienia prof. dra med. Jana Kowalskiego, czy też Szpital imienia Jana Kowalskiego? Spotkałem się z opinią, iż w przypadku znanych osób nie należy podawać ich tytułów, ale jak określić, czy ktoś jest znany, czy też nie? -
Pico della Mirandola27.05.200327.05.2003Szanowni Państwo,
Mianownik: G. Pico della Mirandola, Dopełniacz: G. Pico della Mirandoli – wszystko jasne, według słownika Pico się nie odmienia. Ale jeśli rzeczony filozof występuje w tekście, którego jest głównym bohaterem, jako „goły” Pico (bez della Mirandola), to też nie wolno odmieniać? Dodam, że ta skrócona forma, choć może nie nazbyt poprawna, jest raczej zakorzeniona i potwierdzona, czy raczej wprowadzona przez uzus obcojęzyczny (cf. Responsio ad Picum Melanchtona). Jednakże cokolwiek napiszę, brzmi nieszczególnie. Dop. Pica – w porządku, ale Narz. Pikiem? Cel. Picowi?
Z poważaniem
Marianna Cielecka
-
pisownia nazwisk złożonych24.05.201024.05.2010Jak się pisze przydomki z nazwiskami, czy przydomek stawia się przed nazwiskiem, czy po nazwisku? Czy są w tej sprawie jakieś sztywne, obowiązujące reguły? Jak widać na przykładzie dwu polskich aktorek, Bachledy-Curuś i Żmudy-Trzebiatowskiej, różnie z tym bywa, ale czy jest to poprawne? A może są jakieś zasady regionalne, na Pomorzu przed, a w Małopolsce po?
Z poważaniem
Władysław Błaszczycha-Piotrowski
(ja tak piszę swój przydomek, ale czy poprawnie?) -
Plater, Broel-Plater, Plater-Zyberk14.05.202014.05.2020Proszę o informację, czy i jak odmieniać męskie formy nazwisk: Plater, Plater-Zyberk, Broel-Plater.
-
płakliwy
18.02.202418.02.2024Pozdrawiam, czy użyte przez W. Reymonta w Chłopach słowo „płakliwy”, oznacza po prostu „płaczliwy”? Czy to jest słowo gwarowe, czy też staropolskie, tzn. kiedyś normalnie będące w użyciu? Czy pisarz je stworzył na potrzeby powieści? Bardzo dziękuję za odpowiedź.
-
problemy z wołaczem24.03.201324.03.2013Według Wielkiego słownika poprawnej polszczyzny (WSPP) można tworzyć wołacz od nazwisk męskich, a według Słownika wyrazów trudnych i kłopotliwych, wołacz jest równy mianownikowi. Skąd ta różnica? Czy takie same zasady obowiązują w stosunku do nazwisk męskich i żeńskich, polskich i obcojęzycznych?