artykuł
  • być zmęczonym czymś
    11.12.2012
    11.12.2012
    Czy czasownik zmęczony może mieć przenośne znaczenie 'mieć czegoś dość'? Np. w zdaniu: „Jestem zmęczony jego ciągłym spóźnianiem się”.
    W WSPP w haśle męczyć jedno ze znaczeń to: 'powodować zmęczenie, wyczerpywać, nużyć'. Czy w sytuacji, gdy w słowniku podanych jest kilka słów po przecinku (jak powyżej), znaczenie musi się odnosić jednocześnie do wszystkich słów czy też może się odnosić jedynie do jednego, wybranego słowa?
  • Byłem na Papieżu…
    8.03.2002
    8.03.2002
    Szanowni i Ukochani Profesorowie!
    Będę wdzięczny za ocenę mojej lingwistyczno-etycznej analizy pewnego wyrażenia, którą przedstawiam (jest to fragment mojego artykułu):
    Przed jedną z pielgrzymek Papieża do Polski dziesięciu osobom postawiłem pytanie: „Czy będziesz w czerwcu na Papieżu?” i nikogo nie zdziwiło takie sformułowanie. A zatem wyrażenie być na Papieżu weszło do mowy potocznej.
    Gdy Karol Wojtyła był jeszcze w Krakowie, nikt, kto uczestniczył we mszy odprawianej przez niego, czy w spotkaniu z nim, nie powiedział: „Byłem na Biskupie” czy „…na Wojtyle”. Rozwińmy rzecz szerzej. „Byłem na koncercie chopinowskim” – mówimy, gdy wykonawcą jest jakiś mało znany artysta, i najważniejszym jest tu Chopin. Ale gdy ktoś miał szczęście słuchać pianisty tej miary, co Małcużyński, powie raczej: „Byłem na Małcużynskim”, Chopin schodzi na dalszy plan. „Byłem na Rollingstonsach” – mówiło się. „Byłem na Wałęsie” – słyszałem też taką wypowiedź, gdy Lech był u szczytu swej popularności. Prawidłowe sformułowanie jest: „Byłem na spotkaniu (występie) z X”. Gdy jednak X staje się gwiazdą, bożyszczem tłumów, wówczas to, co on ma nam do przekazania, mało się liczy, najważniejszy jest on sam – idol. I w takich sytuacjach mamy tendencję mówić: „Byłem na X”.
    Podczas papieskich pielgrzymek najczęściej uczestniczymy w Eucharystii odprawianej przez Ojca Świętego i jeżeli potem mówimy: „Byłem na Papieżu”, to należy wyciągnąć wniosek, że najważniejszym był tu sam Papież, a Ofiara Chrystusa jedynie tłem, dekoracją. Tak, język jest jak papierek lakmusowy, które może ukazać w nas samych rzeczy, jakich nie dostrzegamy, jakich często nie chcemy dostrzec.

    Marek Przepiórka
  • Caffè latte lub café au lait
    8.02.2019
    8.02.2019
    WSO, w artykule hasłowym latte, został podany przykład café latte. W literaturze baristycznej i kulinarnej bardzo często spotyka się również pisownię caffè latte. Która z nich jest prawidłowa?
  • Cena – tylko niższa lub wyższa
    30.01.2016
    30.01.2016
    Czy cena może być mniejsza?
    Ostatnio w pewnej notatce prasowej (gdyż nazwanie tego artykułem byłoby nadużyciem) przeczytałam:
    Im większa grupa, tym mniejsza cena
    i od razu pomyślałam, że cena przecież może być niska (niższa/najniższa ), a nie mała (mniejsza/najmniejsza).
    Będę wdzięczna za potwierdzenie.
    Pozdrawiam
  • Cezex, Hortex i PAX
    21.01.2002
    21.01.2002
    Szanowni Państwo,
    Będę wdzięczny za pomoc w określeniu prawidłowej odmiany nazwy mojej macierzystej firmy. Czy wyraz Cezex można odmieniać Cezex – Cezexu bądź Cezex – Cezex-u (a może Cezex'u), czy poprawna jest wyłącznie odmiana Cezex – Cezeksu. Gdzie znajdę reguły określające odmianę nazw własnych o obcym brzmieniu?
    Z góry dziekuję za wszelkie wskazówki.
    Z poważaniem,
    Tomasz Górecki
  • chawira
    6.06.2023
    30.11.2012
    W słownikach nie ma słowa (c)hawira. Czy mogliby Państwo zalecić któryś z zapisów?
  • chować się
    7.04.2004
    7.04.2004
    Bardzo proszę o podanie etymologi słowa chować się. Z góry serdecznie dziękuję.
    Agnieszka W.
  • Cichanouska

    16.11.2020
    16.11.2020

    Czytałam ostatnio artykuł nt. bieżącej sytuacji w Białorusi. Lekturę utrudniała mi przyjęta forma zapisu nazwiska liderki białoruskiej opozycji: "Tshikhanouska". Użycie takiego zapisu, zgodnego z fonetycznym zapisem w języku angielskim wydaje mi się nieodpowiednie - język polski dysponuje w końcu zestawem głosek świetnie odwzorujących fonetykę innych języków słowiańskich. Szczególnie dziwnie wyglądało to dla mnie, gdy obok "Tshikhanouska" występował "Łukaszenko". Czy taki zapis jest odpowiedni?

  • Co łączy skrzypce, grabie i rodziców?
    25.02.2014
    25.02.2014
    W Słowniku poprawnej polszczyzny PWN przy haśle liczebniki zbiorowe jest informacja, że łączą się one z NIEKTÓRYMI rzeczownikami mającymi tylko liczbę mnogą. Jak ocenić, które rzeczowniki należą do tego grona?
  • compact disk czy Compact Disc
    5.05.2006
    5.05.2006
    Szanowni Eksperci!
    Proszę o wyjaśnienie, dlaczego rozwinięcie skrótu CD-R (Compact Disc Recordable) piszemy wielkimi literami, natomiast CD-ROM (compact disk – read only memory) małymi. Dlaczego w przypadku CD-R wyraz Disc pisze się przez c, a w przypadku CD-ROM jest disk?
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego