O pisowni rozłącznej nie pierwszy mówi reguła https://sjp.pwn.pl/zasady/173-46-4-Przed-liczebnikami;629522.html. Czy istnieje jakiś przypadek, kiedy piszemy niepierwszy? Taką pisownię jako poprawną firmuje jeden z internetowych słowników, jak gdyby pierwszy uznano za przymiotnik, nie liczebnik.

Dzień dobry.
Czy jest jakiś powód, dla którego słowo bracie w znaczeniu zakonnika powinno być pisane dużą literą? Przykładowo w zdaniu: „Nie wiem, bracie Emilu”. Rozumiem, że można by użyć dużej litery w przypadku pisania listu, lecz w przypadku zwykłego tekstu mam wątpliwości, czy ma to sens.

Jak zapisywać hipotetyczne przytoczenia czyichś słów, które de facto nie są wypowiedziami autorstwa innej osoby?
Przykłady: 1) Można było kulturalnie powiedzieć: „panu już dziękujemy”, a nie (…)"; 2) Nie lubiła, gdy ktoś pytał: „co u Was słychać?”. 3) Trzeba wreszcie powiedzieć im: „dość!”.
Czy takie fragmenty należy, podobnie jak autentyczne przytoczenia, wydzielać cudzysłowem i poprzedzać dwukropkiem? Czy pasowałoby rozpoczynać je wielką literą?

Z poważaniem
Czesław

Szanowni Państwo,
pytanie dotyczy zwrotów typu „Jego Ekscelencja”, „Wysoki Sąd”, „Wasza Wysokość” użytych w dialogach lub napisach do filmów. Wielu profesjonalnych tłumaczy pisze te wyrażenia dużą literą, powołując się na hasło słownikowe z SJP (https://sjp.pwn.pl/slowniki/Jego-Ekscelencja). Wydaje mi się, że jedyne zasadne użycie dużej litery miałoby miejsce w filmie dokumentalnym odnoszącym się do żywej i autentycznej osoby. Czy mogliby Państwo rozstrzygnąć tę kwestię?
Z szacunkiem,
M. B.

Mam wątpliwość: plac Czerwony czy Plac Czerwony, plac Wacława (w Pradze) czy Plac Wacława, plac Defilad czy Plac Defilad? Ani w poradni, ani w słownikach nie ma jednoznacznej odpowiedzi. Wg zasad, jeśli plac jest nazwą gatunkową, piszemy go małą literą, jeśli wchodzi do nazwy własnej – wielką. Jak rozróżnić, co jest nazwą własną, a co gatunkową? W poradni jest plac Defilad, ale w Innym słowniku… jako przykład podano zdanie: „Na Placu Defilad trwają przygotowania do uroczystości”.

Szanowni Państwo,

chciałbym się dowiedzieć, jaka jest etymologia słowa rzeczywistość.

Pozdrawiam

Jerzy Pluta w Nocie edytorskiej do „Dzieł wybranych” H. Worcella (Ossolineum, 1979) parokrotnie używa wyrazu przezwy (t.1, str. 645): „powieściowe przezwy zawierają cząstkę nazwisk autentycznych”, „żartobliwe przezwy otrzymali (...) dwaj znani pisarze”. Jakie brzmienie ma ten wyraz w M. l.poj. i czy w jakimś słowniku można go znaleźć?

Chciałam zapytać o etymologię słowa rajstopy. Zetknęłam się kiedyś w zbiorze opowiadań napisanych (współcześnie) gwarą wileńską z opisem przygody pewnej pani, która kupiła parę rajstop w niewłaściwym rozmiarze, co zostało skomentowane: „Okazały za ciasne w raju”. Zastanawiam się czy był to po prostu żart „pseudoetymologiczny”, czy też miało to coś wspólnego z autentycznym pochodzeniem słowa. I jak ma się słowo rajstopy do jego odpowiednika rajtuzy ?

Szanowni Państwo,
Niedawno przedmiotem dyskusji pomiędzy mną a moim rozmówcą stały się formy stopniowania przymiotników. Podczas gdy mój interlokutor upierał się przy stosowaniu form opisowych w stosunku do krótkich przymiotników – a więc: bardziej tani, bardziej smaczny, ja opowiadałem się za formami syntetycznymi – tańszy, smaczniejszy. Słownik poprawnej polszczyzny mówi jedynie, że formy opisowe „nie zasługują na aprobatę”. Czy to znaczy, że należy je tępić?
Pozdrawiam serdecznie.

Szanowni Państwo,
czy tłumaczenie angielskiego terminu security studies jako studia bezpieczeństwa jest prawidłowe? Może jednak studia nad bezpieczeństwem, chociaż specjaliści z tej dziedziny posługują się w swoich publikacjach pierwszą wersją tłumaczenia.
Czekając na opinię, pozdrawiam serdecznie
Dorota Polewicz