Czytelnicy naszej poradni poszukują „utraconych” wyrazów, które opisują w następujący sposób:

1. „Dzień dobry, kiedyś usłyszałam określenie pracy, załatwionej po znajomości, niekoniecznie rodzinę (nie chodzi o nepotyzm), w której pracownik jest zatrudniony, ale nawet nie wykonuje swojej pracy, nie stawia się w ogóle i nawet jest o to proszony przez pracodawców. Jest to fikcyjny pracownik za realną, niemałą kasę. Czy ktoś wie, jak się to zjawisko nazywa? Użył go Rafał Ziemkiewicz w jednym ze swoich felietonów, ale ja niestety zapomniałam”.
2. „Dzień dobry, od jakiegoś czasu staram się przypomnieć sobie słowo, które określa rzecz, która była znana wielu cywilizacjom mimo, że cywilizacje te nie miały ze sobą kontaktu (np. piramidy w Afryce, Azji i Ameryce Południowej lub koło). Niestety bezskutecznie, również przeprowadzona kwerenda nie przyniosła skutków”.
3. „Jak nazywa się tekst podpisany obcym nazwiskiem? Kiedyś zetknąłem się z tym terminem zakończonym na -nim, ale nie mogę sobie przypomnieć”. Nie chodzi o aliofiktonim ani allonim [przyp. red.]

Dzień dobry,
chciałam zapytać się o poprawną formę czasownika zakasać (rękawy) w trybie rozkazującym l. poj. Spotkałam się z formą zakasz, a chyba powinno być zakasaj. Dziękuję za pomoc.
Ola

Chciałem spytać o czasownik załączać w znaczeniu ‘włączać’. Słowniki na temat tego znaczenia milczą, tymczasem często można spotkać napisy nie załączać, wyłącz/załącz, w środowisku elektryków chyba nigdy nie mówi się inaczej. Co poradnia ma do powiedzenia na ten temat?

Witam,
mam pytanie dotyczące łączliwości przyimka zamiast z rzeczownikami. Słownik poprawnej polszczyzny wymienia tylko dopełniacz. Czasem zdarza się inaczej, jeśli czasownik narzuca użycie innego przypadka: „Zamiast główną drogą pojechaliśmy objazdem”. Które z poniższych zdań jest zatem poprawne: „Z makiem, zamiast łazanek, możemy przyrządzić domowy makaron”, „Z makiem, zamiast łazanki, możemy przyrządzić domowy makaron”?
Z góry dziękuję za odpowiedź!

1. Jak się pisze nazwy dyrektyw, np. Dyrektywa Wodna, Dyrektywa Ptasia, Dyrektywa Oddziaływania na Środowisko, Ocena Oddziaływania na Środowisko? 2. Złożenie słów: Dyrektywy: Wodna, Habitatowa i Oddziaływania na Środowisko. 3. Morskie Obszary Chronione. 4. Polskiego Obszaru Morskiego. 5. Polska Strefa Ekonomiczna – czy z małych liter?

Witam!
Chciałabym się dowiedzieć, jakie powinien mieć brzmienie czasownik zastępować w stronie biernej. Słowniki poprawnościowe podają, że zastępować należy coś czymś, nie przez coś. Czy w związku z tym w stronie biernej powiemy, że coś zostało zastąpione czymś czy przez coś? Podobny problem występuje ze stroną bierną czasownika pieczętować: przypieczętowany przez uścisk dłoni czy przypięczętowany uściskiem dłoni?

W pismach urzędowych, powołując przepis prawny, wskazuje się miejsce jego publikacji. Dyskusja w gronie przyjaciół skupiła się wokół tematu wskazywania w pismach urzędowych miejsc publikacji ustaw i rozporządzeń. Stąd pytanie, która forma zapisu jest właściwa: „Dz.U. nr xx poz. xx z póżniejszymi zmianami” czy „Dz.U. nr xx poz. xx ze zmianami”?
Pozdrawiam,
Barbara Biegańska

„Nowy słownik ortograficzny PWN” podaje regułę dotyczącą pisowni wyrażeń przyimkowych. M.in. jest tam napisane tak: „wyrażenia przyimkowe to połączenia przyimków z rzeczownikami lub przysłówkami, liczebnikami i zaimkami”. Przyjąłem, że to, co występuje po przyimku, jest którąś z wymienionych części mowy (przynajmniej w sensie historycznym), i… mam spore trudności, kiedy próbuję domyślić się, jakimi częściami mowy są (w oderwaniu od przyimka):
1. po angielsku, z angielska
Angielski mógłby być rzeczownikiem lub przymiotnikiem, ale w żadnym z przypadków nie występują formy angielsku, angielska. Nie wiem też na pewno, czy po słowie po występuje celownik (pytanie brzmiałoby: po JAKIEMU mówisz?, więc chyba jednak celownik).
2. z wysoka, z wyższa, bez mała, z grubsza, z wolna, po prostu, po staremu
Jeśli wysoko czy wolno to przysłówki, to skąd forma dopełniacza? Czy zatem są to przysłówki, czy coś innego? Jaka będzie forma podstawowa? Wysoko? Grubszo? Myślę, że nie grubszo, ale jeśli nie grubszo, to co? Gdyby to był przymiotnik gruby i jego stopień wyższy grubszy, to mielibyśmy z grubszego.
Proszę o wytłumaczenie tych zawiłości.
Serdecznie pozdrawiam i dziękuję.

Mawia się, że jakiś fakt czy jakieś twierdzenie nie ulega najmniejszej wątpliwości. Ale nie ulega znaczy tu chyba tyle, co 'nie ustępuje przed, nie poddaje się, nie zostaje obalone'. Nie powinno więc się mówić: „To nie ulega największej wątpliwości”, czyli 'jest tak mocne, że nie ustępuje przed nawet najsilniejszą (największą) wątpliwością'?

Jak nazywają się po polsku znaki specjalne takie jak:

# / | $ @ ^ & ~ ( ) [ ] { }

i inne takie?