Zajmuję się zawodowo tłumaczeniami z języka angielskiego i trafiłem właśnie na słowo cataclysmic. Moim pierwszym skojarzeniem było katakliczny, ale chcąc się upewnić, że takie słowo w języku polskim w ogóle istnieje, przeprowadziłem poszukiwania, ale niestety znalazłem jedynie szczątkowe informacje. Są to skany ze starych publikacji, jak np. na stronie https://nfjp.pl/lemma/katakliczny czy w rozdziale „Śpiew końcowy” poematu K. Baczyńskiego „Wesele poety”. W słowniku PWN (ani w korpusie na stronie sjp.pwn) niestety nie udało mi się znaleźć żadnych odniesień, a bardzo zależałoby mi na pewności, że moje użycie w tłumaczeniu słowa katakliczny zamiast katastroficzny jest uzasadnione. Dodam, że tłumaczony przeze mnie tekst (instrukcja do gry bitewnej Warhammer 40,000) jest dosyć specyficzny i dobrze znosi archaizmy.

Na tablicy pamiątkowej poświęconej artyście pojawił się napis W 20-tą rocznicę śmierci. Czy ten napis jest prawidłowy? Twórcy tablicy próbują mnie przekonać, że to jest instalacja, dzieło artystyczne i mogą tworzyć napis, jaki chcą, bez zasad gramatycznych. Moim zdaniem napis powinien wyglądać W 20. rocznicę śmierci.
Pozdrawiam
Edyta Ruszkowska

Szanowni Państwo,
piszę monografię życia i twórczości włoskiego kompozytora Marcella di Capua – i właśnie, czy w tekście polskim powinienem to nazwisko odmieniać ? Dodam, że sprawa jest o tyle skomplikowana, że proste odniesienia do miasta w Kampanii nie muszą tu grać roli. Część badaczy uważa (niesłusznie), że di Capua jest przydomkiem artysty (z Kapui), natomiast w mojej opinii jest to nazwisko. Cząstka di jest pisana małą literą zgodnie z ortografią z epoki.

Szanowni Państwo!
Bardzo proszę o wyjaśnienie, jak poprawnie odmienić nazwiska takich artystów, jak: Girolamo da Campagna, Guglielmo della Porta, Juan Pantoja de la Cruz, Jacopo Barozzi da Vignola, Giovanni da Bologna. Skąd czerpać wiedzę na temat odmiany nazwisk obcych z przyimkami? Słowniki zalecają, by nazwiska odmieniać, ale można w nich spotkać nazwiska z przyimkami, przy których odnotowano, że są nieodmienne… Rodzi się pytanie, dlaczego niektóre są nieodmienne.

Renata

Szanowni Państwo,
natknąłem się ostatnio na sformułowania typu Kanapy portret własny, Śniadania Polaka portret własny itp. Czy nie jest tak, że portret to obraz osoby, a nie rzeczy? Po drugie, o portrecie własnym mówi się chyba w sensie przenośnym, tzn. jak dana osoba lub grupa osób postrzega siebie, np. Polaków portret własny, Wikipedystów portert własny. Byłbmy wdzięczny za ustosunkowanie się do powyższej kwestii.
Z poważaniem,
Dominik Szulowski

Chciałbym wiedzieć, co to znaczy wyczucie formy. Czytam książkę i pojawił się taki tekst:

Poprzedni właściciele pianin zostali czym prędzej wyrzuceni z domów, a instrumenty przeszły na własność nowo przybyłych. Po stłumieniu powstania, wywołanego przez pianistów miejscowych, przyjezdni pianiści wysadzali im w powietrze dom po domu, ulicę po ulicy, razem z instrumentami. Wyczucie formy w tym nie przeszkadzało

Nie wiem o co chodzi z tym wyczuciem formy.

Bardzo dziękuje z góry.

Akademia to wg słownika języka polskiego PWN „wyższa uczelnia” bądź „instytucja skupiająca wybitnych uczonych lub artystów”. Czy nazwy Akademia językowa dla szkoły językowej online albo Akademia biblijna dla korespondencyjnego kursu biblijnego, czy też Akademia uczniowska dla 'kursu, którego celem jest merytoryczna i organizacyjna pomoc nauczycielom w sprawowaniu opieki nad pracami projektowymi uczniów', nie jest nazwą groteskową? Co w takim razie różni akademię od kursu?

Chciałbym dopytać o poprawną pisownię nazwy miasta Bielsko-Biała. W słowniku ortograficznym można przeczytać informację: „[184] 48. Pisownia nazw miejscowości typu Bielsko-Biała, Świeradów-Zdrój, Warszawa-Śródmieście?”, która wydaje mi się w tym względzie nieprzekonująca.
Bielsko-Biała to przecież przykład inny od pozostałych, ponieważ nazwa pochodzi z połączenia dwóch równorzędnych miast, które teraz tworzą jedno. Wydaje mi się więc, że powinna to być półpauza.

Czy poprawne jest sformułowanie politycy bliscy Radiu Maryja w znaczeniu 'politycy mający kontakty, wspólne poglądy z Radiem Maryja'? Czy nie powinno się powiedzieć politycy bliscy Radia Maryja?

Dzień dobry,
USJP podaje, że ideał jako osoba podziwiana może przyjmować w dopełniaczu końcówkę -a lub -u. Byłem przekonany, że w takich przypadkach osoby zawsze przyjmują końcówkę -a. Czy istnieją inne tego typu wyrazy z obocznością? Dlaczego akurat ideał jest taki wyjątkowy?
Pozdrawiam.