czynność
  • Przytulić i objąć

    3.12.2021
    3.12.2021

    Czy wyrazy przytulić oraz objąć można uznać za synonimy oraz wyrazy bliskoznaczne? Pozdrawiam.

  • samojedź
    18.04.2006
    18.04.2006
    Czy słowa takie jak Samojedź i hiperboreje określały geografię (jak Finowie), czy emocje (jak ludożercy, giaurzy)? Czy to tylko nazwy ludów, czy również miejsc, krain? Pisać je dużą czy małą literą? U Brücknera Samojedź to 'szczep fiński', wg innych źródeł – Samojedowie – syberyjski. Skąd niezgodność? Co znaczy samojedź w Rozmowie Mistrza Polikarpa ze śmiercią?
  • Sądek a sąd

    24.01.2022

    Dzień dobry,

    Interesuje mnie etymologia słów sąd (ocena, wyrok) i sądek (naczynie).

    W jaki sposób z jednego korzenia powstały słowa o tak różnym znaczeniu (wydaje się, jakby nie było między nimi żadnego związku) ?


    Pozdrawiam

  • sobie

    29.03.2023
    29.03.2023

    płynę sobie łódką, a nade mną płyną (sobie) obłoki

    Dzień dobry, mam pytanie odnośnie do pojawiającej się czasami w prognozach pogody quasi-poetyckiej konstrukcji językowej typu: od zachodu płyną sobie chmury...

    Wyraz sobie dodany tu do czasownika płynąć żadną miarą nie wskazuje na to, że czynność ta jest „całkowicie zależna od woli wykonującej ją osoby i zwykle sprawia jej przyjemność” (por. Inny słownik języka polskiego). Płynące po niebie chmury (częściej obłoki) jako uosabiające zmienną naturę rzeczy toposy literackie obecne są w twórczości wielu poetów, choćby Mickiewicza, Miłosza,

    Szymborskiej, Harasymowicza czy Ratajczaka. Nigdy jednak nie płyną one tam sobie, co najwyżej są wprawiane w ruch przez wiatr, któremu w pewnym kontekście można już przypisać atrybut sprawczości, jak dzieje się to w przypadku greckiej pneumy z Ewangelii Janowej, upowszechnionej przez łacińskie „spiritus flat ubi vult”, co zostało przetłumaczone na język polski jako „duch wieje kędy chce” lub „wiatr wieje tam, gdzie chce” (J 3,8).

    A życie sobie (sic!) płynie, jak gdyby nigdy nic...

    Z poważaniem

  • sprzedaćsprzedawać

    29.05.2023
    29.05.2023

    Jaka jest różnica między zdaniami: Nie chciała sprzedawać mieszkania i Nie chciała sprzedać mieszkania?

    Z góry dziękuję

    Dorota

  • stawiać wymagania
    30.05.2001
    30.05.2001
    Wiadomo, że określenie stawiać wymagania jest poprawne. Czy jednak nie jest tak, że wyrażenie to jest bardziej odpowiednie w odniesieniu do ludzi, a nie przedmiotów? Czy w związku z tym za poprawny można byłoby uznać np. tytuł publikacji „Wymagania jakościowe stawiane natryskiwaniu cieplnemu (tłuszczom, śrubom itd.)"?
  • stosownie i mniej stosownie
    5.06.2003
    5.06.2003
    Dzień dobry!
    Mam dwa pytania:
    1. Jak brzmi neutralne stylistycznie określenie czynności, która polega na oczyszczaniu nosa przez wydmuchiwanie jego zawartości (zazwyczaj w specjalną chustkę)? Potoczny czasownik smarkać jest uważany za nieelegancki.
    2. Czy powinno się mówić lekarz medycyny i lekarz weterynarii (względnie lekarz weterynarz) czy też odpowiednio lekarz i weterynarz albo lekarz ludzi i lekarz zwierząt?
  • Szef ma zawsze rację

    9.06.2023
    9.06.2023

    Szanowni Państwo, nurtuje mnie od jakiegoś czasu sformułowanie, którego wymaga ode mnie mój szef. Wydaje mi się, że konstrukcja, jakiej on chce i jaką zawsze nanosi mi na pisma, poprawiając je, jest niepoprawna. Zamiast „Proszę o przesłanie informacji” muszę pisać „Proszę o spowodowanie przesłania informacji”. W mniemaniu mojego przełożonego pierwsze sformułowanie nie oddaje charakteru czynności, czyli tego, że adresat ma sprawić, by ktoś inny przesłał stosowne informacje. Bardzo proszę o rozstrzygnięcie mojego dylematu językowego.

  • szkalować kogoś o nieposzlakowanej opinii
    19.05.2010
    19.05.2010
    Witam państwa!
    Mam pytanie odnośnie wyrazów szkalować i nieposzlakowany. Można mieć nieposzlakowaną opinię (której nie można nic zarzucić), ale nie „poszlakowaną opinię’’ (której można coś zarzucić). Można kogoś szkalować, ale nie „poszkalować’’. Nie można mieć „nieposzkalowanej opinii’’ (której nie szkalowano). Myślę, że te dwa słowa mają na tyle podobne znaczenie, że jednego można używać jako negacji drugiego. Skąd ta zbieżność oraz brak powyższych form?
    Pozdrawiam serdecznie
    Aneta Rosłan
  • ślepia ślepego
    30.09.2014
    30.09.2014
    Dzień dobry,
    interesuje mnie kwestia wzajemnego związku słów ślepy i ślepia. Znaczenia mają poniekąd przeciwne, natomiast wywodzą się (chyba) ze wspólnego źródła. Ciekawiłoby mnie, kiedy i w jaki sposób doszło do takiego rozejścia się znaczeń. Czy byłaby tu jakaś analogia do znaczeń słowa czerstwy w polszczyźnie i czeszczyźnie?
    Pozdrawiam serdecznie
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego