Szanowni Państwo, prosiłabym o udzielenie odpowiedzi na następujące pytanie: Czy jest możliwe (i poprawne) użycie w j. polskim (naukowym) terminów - deautonomizacja i egzonomizacja, dla uzyskania negacji od słowa autonomizacja (i uchwycenia sensu, który wskazywałby pojęciowo na utratę autonomii przez podmiot). Z góry dziękuję za wyjaśnienie.

Czy skrót IQ można czytać po prostu [i-ku], czy trzeba [aj-kju]? Ogólnie: czy każdy skrót można przeczytać, używając polskich nazw liter?

Szanowni Państwo,
jaka jest najbardziej poprawna, najbardziej elegancka forma przedstawienia nazwiska rodowego małżonki: Maria Nowak z Kowalskich, Maria z Kowalskich Nowak, Maria Nowakowa z Kowalskich, Maria z Kowalskich Nowakowa, Maria Nowak de domo Kowalska, Maria de domo Kowalska Nowak, Maria Nowak primo voto Kowalska czy może jeszcze jakieś inne? Jaki rejestr mają te formy, czy któreś z nich są polecane, odradzane, nacechowane?
Z szacunkiem
Bartek, stały czytelnik

Szanowni Państwo,
czy i jak należy odmieniać tytuł książę Medina-Sidonia? W poradnianej odpowiedzi p. A. Wolański twierdzi, że należy, a jednocześnie pisze: „odziedziczył tytuł księcia Medina-Sidonia”. Dlaczego nie Mediny-Sidonii? Mam też dylemat, czy rzeczywiście odmieniać to jako tytuł, czy jako nazwisko, bo w książce, nad którą pracuję, spotykam się z różnymi formami, np. księżną/księciem Sidonii, Sidonią, Medina-Sidonia. Podobny kłopot jest z innymi tytułami-nazwiskami.

Czy do serów można zastosować zasady ortograficzne dotyczące pisowni dużą i małą literą, a konkretnie w jakich sytuacjach można pisać nazwy serów dużą literą, np. gouda mascarpone, Ile de France (czy: ile de France?), Beaufort d’Hiver (czy: beaufort d’hiver?), La Cancoyotte? Nie jestem pewna, kiedy mowa o nazwach, kiedy o typach (?), markach (?), jednak w oficjalnych dokumentach dość często ostatnio spotykam się z pisownią dużą literą (np. w dokumentach unijnych określających dopłaty do serów).

Szanowna Redakcjo,

zmagam się z odmianą przez przypadki autora znanego piętnastowiecznego dzieła („Translatio miraculosa ecclesie beate Marie virginis de Loreto”), o którym w mianowniku napisze się tak: Pietro di Giorgio Tolomei of Teramo.

Będę szczerze zobowiązany za pomoc!

Czytelnik Poradni

Dzień dobry!

Moje pytanie dotyczy pisowni tytułów czasopism, które poprzedzone są rodzajnikiem: „la Repubblica”, „el Pais” — czy w języku polskim powinniśmy zapisywać rodzajnik wielką czy małą literą?

Szanowni Państwo,
kto ma rację: wydawcy czy autor poradnika? Wg Edycji tekstów Wolańskiego „obecnie nie ma zwyczaju polszczenia imion […] niedopuszczalne jest współwystępowanie imion oryginalnych i spolszczonych”. Tymczasem jest to bardzo częste (Tomasz Howard, Thomas Grey, zob. Wieczna księżniczka P. Gregory). Poradnik: „niedopuszczalne są konstrukcje hybrydyczne typu: hrabia d'Artois”, tymczasem często występują (admirał d'Annehaut, zob. Katarzyna Medycejska J. Héritiera).
Pozdrawiam
JTP

Szanowni Państwo,
jaka jest zasada tworzenia przymiotników od nazwisk, tzn. kiedy dokładnie używa się końcówki -owski, a kiedy -ański? Szczególnie interesują mnie przymiotniki pochodzące od nazwisk typu: Derrida (spotkałam się z formami Derridowski i Derridiański), Rilke (Rilkeański?) czy de Saussure (tu jest problem głównie z de – widziałam w różnych tekstach i de Saussure’owski, i Saussure’owski, ale także i Saussuriański).
Z góry dziękuję za odpowiedź.
Z wyrazami szacunku

Droga Redakcji,
Zachęcona dotychczasową współpracą pozwolę sobie wysłać kolejne pytania:
1. Często słysze w kościele w czasie mszy św. zwrot: wysłuchaj nasze prośby. Coś mi wtedy „zgrzyta”, bo wydaje mi się, że poprawna wersja powinna być w bierniku, tzn. wysłuchaj naszych próśb. Która wersja jest właściwa?

2. „Ktoś z branży” (bibliotekarskiej) powiedział mi, ze forma starodruki jest niewłaściwa (potoczna), i poprawnie powinno być: stare druki. Czy to prawda?

3. Czy jest różnica znaczeniowa pomiędzy stiukiem a sztukaterią. W dostępnych mi słownikach nie udało mi się znaleźć jednoznacznej odpowiedzi (chodzi mi konkretnie o określenie „takiego coś” z gipsu na suficie lub ozdobnej listwy biegnacej pod sufitem dookoła ścian). Czy należy to nazwać stiukiem, czy sztukaterią? Jeżeli pytanie wykracza poza zakres porad świadczonych przez Państwa, prosze zignorować.

4. Wprawdzie pytanie dotyczy łaciny, ale „zadomowionej” w naszym języku. Czy poprawnie jest de gustibus non disputandum est (z orzeczeniem na końcu), czy de gustibus non est disputandum (zmieniony szyk).

Serdecznie pozdrawiam
Barbara Rościszewska