-
Słowotwórcze różności
15.02.202315.02.2023Dzień dobry,
jak utworzono te innowacje leksykalne?
doktorka – kobieta doktor
lasostep – teren stepowy z obszarami leśnymi
guzdracz – człowiek, który się guzdrze
zamordyzm – rządy tyrańskie, rygorystyczne
dręcznik – podręcznik, który dręczy
mankowicz – człowiek, który zrobił mankowicz
darczyni – kobieta darczyńca
kolekcjonista – człowiek, który coś kolekcjonuje
bezmyślniak – człowiek, który nie myśli
niekumpel – ktoś, kto nie jest kolegą.
-
Smart-8.05.20198.05.2019Szanowna Poradnio,
w jaki sposób zapisywać słowa z przedrostkiem smart-, dodawanym do różnorakich „inteligentnych” sprzętów? Spotykam się z chyba wszystkimi możliwościami zapisów, np. smartfon, smartDOM, smart TV, telewizor smart. Czy można uznać smart- za przedrostek i pisać takie wyrazy łącznie, używać łącznika jak w quazi-, czy po prostu przyjąć, że nie ma żadnej zasady i uznawać samowolkę w zapisie?
-
smartwatch
15.09.202015.09.2020Dzień Dobry,
Jak odmieniać słowo smartwatch?
Z wyrazami szacunku,
klasa 1B
-
sobie
16.10.202216.10.2022Witam. Mam pytanie odnośnie do nadużywania zaimka sobie obok czasowników. Niektórzy mówią np. „Idę SOBIE na spacer”, „Gram SOBIE w piłkę nożną” itp. Jaką funkcję pełni ten zaimek w tego typu zdaniach i czy w ogóle używanie go w ten sposób jest poprawne? Pozdrawiam.
-
sobie
29.03.202329.03.2023płynę sobie łódką, a nade mną płyną (sobie) obłoki
Dzień dobry, mam pytanie odnośnie do pojawiającej się czasami w prognozach pogody quasi-poetyckiej konstrukcji językowej typu: od zachodu płyną sobie chmury...
Wyraz sobie dodany tu do czasownika płynąć żadną miarą nie wskazuje na to, że czynność ta jest „całkowicie zależna od woli wykonującej ją osoby i zwykle sprawia jej przyjemność” (por. Inny słownik języka polskiego). Płynące po niebie chmury (częściej obłoki) jako uosabiające zmienną naturę rzeczy toposy literackie obecne są w twórczości wielu poetów, choćby Mickiewicza, Miłosza,
Szymborskiej, Harasymowicza czy Ratajczaka. Nigdy jednak nie płyną one tam sobie, co najwyżej są wprawiane w ruch przez wiatr, któremu w pewnym kontekście można już przypisać atrybut sprawczości, jak dzieje się to w przypadku greckiej pneumy z Ewangelii Janowej, upowszechnionej przez łacińskie „spiritus flat ubi vult”, co zostało przetłumaczone na język polski jako „duch wieje kędy chce” lub „wiatr wieje tam, gdzie chce” (J 3,8).
A życie sobie (sic!) płynie, jak gdyby nigdy nic...
Z poważaniem
-
Spolszczone formy nazw greckich bogiń
7.04.20247.04.2024Skąd w języku polskim imię bogini sprawiedliwości Temida? Skąd taka końcówka, skoro w grece jest bez -da? W łacinie, angielskim, niemieckim i innych językach: Themis, Thémis, Temi... Dziękuję za odpowiedź. Pozdrawiam z Katowic.
-
Status cząstek -yka, -yk
14.03.202214.03.2022Dzień dobry,
Moją uwagę zwróciły niedawno wyrazy z końcówkami -yka, -yk. Chociaż duża ich część została zapożyczona z łaciny czy greki (np. matematyka, fizyka), w przypadku niektórych (np. alegoryka) nie mogę znaleźć takich odpowiedników. Czy -yka i -yk możemy uznać za samodzielne formanty w języku polskim?
Z góry dziękuję za odpowiedź.
-
strażak i strażnik – raz jeszcze13.11.201013.11.2010Witam,
za nie do końca satysfakcjonującą uznaję odpowiedź na nurtujące mnie pytanie dot. różnicy między nazwą pracownika straży pożarnej a straży miejskiej, jaka została udzielona 22.09.05. Czy mogłabym liczyć na dokładniejszą odpowiedź i wyjaśnienie, skąd bierze się ta różnica w nazewnictwie? Oczywiście rozumiem, że dążność, na jaką Pan Profesor zwrócił uwagę, jest przejawem pozytywnym, brakuje mi jednak uzasadnienia rządzących taką różnicą mechanizmów językowych.
Z góry dziękuję,
Felicyta -
Super hiper realistyczny12.06.201912.06.2019Szanowni Językoznawcy,
mam kłopot z wyrażeniem super hiper, które słownik ortograficzny każe pisać osobno. Co jednak, gdy występuje ono w połączeniu z przymiotnikiem lub rzeczownikiem? Każde z tych słów z osobna zapisalibyśmy w takiej sytuacji razem (superczuły, hipermarket). A super hiper realistyczny? Czy super hiperrealistyczny? A może superhiperrealistyczny? Albo super-hiper-realistyczny? Pomocy!
Z góry dziękuję,
Anna
-
suski7.11.20147.11.2014Ostatnio przejeżdżałem przez powiat suski. Myślałem, że miastem powiatowym jest miasto Susz. Zdziwiłem się, że chodziło o Suchą Beskidzką. Zdaję sobie sprawę, że pewnie moja intuicja językowa mnie zawiodła, bo ktoś z językoznawców musiał pozytywnie zaopiniować taką nazwę powiatu. Moja pytania:
1. Czy nie lepiej brzmiałby np. powiat suchecki? Czy wersja taka mija się z zasadami odmiany nazw miast?
2. Jak brzmiałaby nazwa powiatu utworzona od miasta Susz?
Pozdrawiam serdecznie
T. Kowalik