e.g.
  • Wartość stylistyczna i pochodzenie końcówek mianownika liczby mnogiej rzeczowników męskich

    13.02.2021
    13.02.2021

    Jak to się stało, że w języku polskim wykształciły się aż trzy końcówki liczby mnogiej w rodzaju męskim: (1) osobowe i godnościowe -owie, (2) godnościowe bądź archaizujące -y/-i (zależnie od spółgłoski wygłosowej), wreszcie (3) zwykle deprecjacyjne i/lub nieżywotne -i/-y (zależnie od spółgłoski wygłosowej, z repartycją częściowo odwrotną niż w 2)

    Np. (1) aniołowie (2) anieli (3) anioły – w ost. przypadku akurat bez odcienia deprecjacyjnego.

    Dziękuję za naświetlenie tematu,

    Łukasz

  • Wymowa samogłosek nosowych

    27.02.2024
    10.04.2017

    Szanowni naukowcy,

    od długiego czasu zastanawiam się, czy w wyrazach z literą ę w środku, np. będę, brzęk, kręcone, rębajło, wewnętrzny, należy wymawiać czyste [ę], czy może zmiękczone przez „…e-m…”, „…e-n…”, „…e-ń…”.

    W sąsiedztwie jakich głosek należy wymówić: „…e-m…”, „…e-n…”, „…e-ń…”?

    Jakiego podziału wymaga poprawna ich wymowa? em” czy jw.?

    Jakie słownikowe zasady określają poprawną wymowę, gdy mamy do czynienia z literą ę w środku wyrazu?


    Proszę o pomoc.

  • Bułgarski wypiek burek
    29.01.2024
    23.01.2018
    Chciałabym spytać o odmianę bułgarskiego wypieku, którego nazwa w mianowniku brzmi burek. Czy należy ją odmieniać? A jeśli tak, to w jaki sposób?

    Bardzo dziękuję.
  • Łacińskie skróty w polskim tekście
    20.03.2016
    20.03.2016
    Chciałbym zapytać o poprawność stosowania łacińskich skrótów, takich jak etc., i.e, e.g., w tekstach oficjalnych, np. w pracy magisterskiej. Są to zwroty bardzo chętnie używane w anglojęzycznej literaturze naukowej; ciekawym, czy konsekwentne wyparcie ich polskich odpowiedników nie będzie odebrane negatywnie. Sama praca magisterska dotyczy nauk technicznych.

    Pozdrawiam serdecznie
    Mateusz Owczarczak
  • C-dur i a-moll
    11.10.2011
    11.10.2011
    Jakiego rodzaju są słowa C-dur czy b-moll? Czy poprawnie powinno mówić się ten, ta, a może to C-dur i czy jest to ten, t czy to b-moll? Czy mianem Des-dur czy e-moll można nazywać nie tylko gamę czy tonację, ale także akord? Jeśli tak, to czy te słowa są odmienne? W takich na przykład zdaniach: „Zagraj mi tego Es-dura!” czy „Bez g-molla to nie brzmi tak dobrze” albo „Zagraj mi to samo w C-durze”.
  • Jazyd czy jazyda?

    24.04.2017
    24.04.2017

    Jazydzi to przedstawiciele wyznawanej głównie przez irackich Kurdów religii łączącej elementy islamu, chrześcijaństwa i innych wierzeń. Jak w liczbie pojedynczej powinna brzmieć nazwa wyznawcy tego kultu: jazyd czy jazyda?

  • Wymowa elementów oznaczane w piśmie jako ę i ą

    9.03.2024
    9.03.2024

    Szanowni Państwo,

    jak realizujemy w wymowie nosówki ą i ę w wygłosie i w śródgłosie przed spółgłoskami zwarto-wybuchowymi, szczelinowymi, współotwartymi i zwarto-szczelinowymi?

  • Gianluca
    12.04.2016
    12.04.2016
    Szanowni Państwo!
    Problem dotyczy szczegółowych zasad odmiany imion i nazwisk włoskich, takich jak np. Gianluca.

    Wiadomo, że kiedy dochodzi do zmiękczenia, końcówkę zapisujemy zgodnie z polską wymową, tj. Gialuca, ale Gianluki (c:k).

    Spotkałam się jednak ostatnio z argumentem, że w języku włoskim |e| wywołuje zmiękczenie w wymowie i podobnie należałoby traktować polskie ę.

    Jak należy zatem odmieniać w bierniku: Gianlucę czy Gianlukę?

    Z góry dziękuję za odpowiedź.
  • Miękczący wpływ dawnych samogłosek

    16.01.2021
    16.01.2021

    W podręcznikach do gramatyki historycznej można znaleźć informację, że w języku polskim wskutek wokalizacji jerów przednich powstała samogłoska ‘e (zmiękczająca poprzedzającą spółgłoskę). Dlaczego więc z prasłowiańskich słów z jerem przednim w pozycji mocnej: *lьnъ, *lьvъ, *ocьtъ, *tьstь mamy współcześnie w polszczyźnie formy: len (zamiast lien), lew (zamiast liew), ocet (zamiast ociet), teść (zamiast cieść)? Pozdrawiam.

  • nazwy żon
    14.02.2002
    14.02.2002
    Czy żona pana Radło to Radlicha, czy inaczej??? To chyba trochę zapomniany sposób „określania” żony przez utworzenie odpowiedniej końcówki, ale jake są (były) zasady w jęz. polskim?
    Radłowa nie brzmi ładnie, Mariuszowa Radło już lepiej, ale jak by to brzmiało w dawnej polszczyźnie?
    Bardzo mnie to interesuje. Będę ogromnie wdzięczna za opowiedź.
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego