-
Betlejem, Nazaret, Jerozolima, Jeruzalem18.11.200418.11.2004Na którą sylabę powinien padać akcent w nazwach Betlejem, Nazaret, Jerozolima, Jeruzalem?
-
Dlaczego ą to nosowe o?12.09.200812.09.2008Witam!
Mam pytanie dotyczące niepoprawności mówienia słowa włączać jako włanczać. Kiedy i kto w języku polskim zaczął stosować ą, ę, skąd się wzięły i dlaczego nie ma dzisiaj w zapisie o z ogonkiem, które tłumaczyłoby użycie owego an w błędnej wymowie wyrazu? -
Dlaczego Petrozawodzk, a nie Pietrozawodsk jak Pietropawłowsk?18.10.201718.10.2017Szanowni Państwo,
w Wielkim słowniku ortograficznym mamy notowaną formę Petrozawodzk
https://sjp.pwn.pl/so/Petrozawodzk;4485841.html, ale i Pietropawłowsk https://sjp.pwn.pl/so/Pietropawlowsk;4486461.html. Czy nie wymagałoby to ujednolicenia – Petropawłowsk, Petrozawodzk lub Pietropawłowsk, Pietrozawodsk? Która forma jest poprawna? Dodatkowo: czy poprawne jest oddanie (transliterowane lub transkrybowane) rosyjskiego -дск- jako -dzk- w nazwie Petrozawodzk?
Pozdrawiam
Dariusz Lewandowski
-
dźwięczne [z] w wygłosie14.05.201314.05.2013Szanowna Poradnio,
mam pytanie dotyczące fonetyki języka polskiego. W pewnej książce zawierającej porady logopedyczne znalazłam ćwiczenia na głoskę [z]. W ćwiczeniach tych były pojedyncze wyrazy zakończone na literę z, zapisane w słupku, i z polecenia wynikało, że to są przykłady słów zawierających głoskę [z] w wygłosie. Uczono mnie, że polski wygłos jest bezdźwięczny. Moim zdaniem takie ćwiczenia nie powinny się znaleźć w książce – czy mam rację?
Będę wdzięczna za odpowiedź. -
faryngalizacja19.11.200419.11.2004Witam.
Pytanie z zakresu fonetyki: jakie konkretnie głoski wymagają faryngalizacji (czyli dodatkowego cofnięcia języka podczas artykulacji)?
Dziękuję serdecznie i pozdrawiam Redakcję. -
Fonem a nosowe?
1.10.20231.10.2023Szanowni Państwo,
czy zgodziliby się Państwo z tezą, że niepoprawna forma „włanczać” jest urzeczywistnieniem niewystępującego w języku polskim fonemu „a nosowe”, który byłby analogiczny do /ą/ i /ę/?
Dziękuję, Alek
-
Gwarowe pioke ‘piekę’ na Podlasiu Północnym jest wynikiem przegłosu?
27.07.202127.07.2021Szanowni Państwo,
na Podlasiu spotyka się formę 1 os. l.poj. czasu teraźniejszego piokę od czasownika piec. Ciekaw jestem, czy w świetle rozwoju fonetyki naszego języka jest to prawidłowy rozwój fonetyczny, jak przy nieść-niosę (i wtedy jak rozumiem, "ja piekę" jest wstecznym wyrównaniem do innych form czasownika), czy też odwrotnie, mamy do czynienia z jakąś regionalną anomalią i wytworzył się przegłos tam, gdzie nie powinno go być.
Dziękuję za zajęcie się tym przypadkiem.
Łukasz
-
Jak wymawiać cherry? 11.04.201611.04.2016Szanowni Państwo,
chciałbym się dowiedzieć, jak to jest z wymową słowa cherry. Czy to zależy od kontekstu? W znaczeniu alkoholu SJP podaje wymowę [szery], ale od osoby związanej z gotowaniem słyszałem, że mówi się o pomidorkach [czeri]. Ponadto internetowa encyklopedia PWN także podaje wymowę [czeri] w przypadku brandy.
Czy ze słowem cherry i jego wymową jest podobnie do Chicago, tzn. jest to słowo angielskie francuskiego pochodzenia?
Z wyrazami szacunku
Czytelnik
-
Jak wymawiać wyrazy o zakończeniu -nia?14.04.201314.04.2013Szanowni Państwo,
moje pytanie dotyczy fonetyki języka polskiego. Jak należy wymawiać wyrazy z końcówką -nia, np. Hiszpania, Macedonia? Czy dopuszczalna jest wymowa [-ńa], czy trzeba wymawiać [n'ja]?
Dziękuję za odpowiedź.
Z wyrazami szacunku
Piotr Kowalski -
Jak wymawiamy ę w wyrazie rękawiczka?7.02.20187.02.2018Szanowni Państwo,
zapytałem około 25 nauczycieli polonistów i pań edukacji wczesnoszkolnej, ile głosek ma słowo rękawiczka. Wszystkie panie po przegłoskowaniu udzieliły odpowiedzi 9 głosek. Głoskując wyodrębniły głoski: r-ę-k-a-w-i-cz-k-a. (należy zaznaczyć, że wymowa głoski „ę” różniła się w tych wypowiedziach i brzmiała od tej klasycznej „ę” do takiej zbliżającej się do „en”). Jednakże zawsze głoska „ę” traktowana była jako jedna głoska.
Zapytanie wynikało z faktu, że na podjętych przeze mnie studiach podyplomowych pani profesor zakwestionowała podaną przez mnie w tym słowie (rękawiczka) ilość/liczbę głosek (9 głosek), twierdząc, że głosek w tym słowie w zależności od wymowy jest 10: r-e- η-k-a-v'-i-č-k-a lub r-e-ł-k-a-v'-i'-č-k-a.
Oto uzasadnienie:
W słowie rękawiczka głoska [ę] stoi przed zwartą głoską [k], co powoduje zmianę sposobu artykulacji samogłoski nosowej [ę]. W rezultacie tego zjawiska fonetycznego zwanego upodobnieniem (w tym przypadku wstecznym) głoska [ę] będzie wymówiona najczęściej jako odnosowione [e] oraz tzw. nga, czyli tylnojęzykowe [n], lub jako [e] i półotwarta spółgłoska [ł]. Dlatego głoski w słowie rękawiczka, w zależności od tego jak je kto wymówi mogą być następujące: r-e- η-k-a-v'-i-č-k-a (liczba głosek 10) lub r-e-ł-k-a-v'-i'-č-k-a (liczba głosek 10).
Ze względu na zachodzące w języku polskim zjawiska fonetyczne kolejne głoski w słowie rękawiczka nie są zatem takie, jaki Pan wymienił. Ponadto nigdy nie będzie ich 9, jak Pan podaje, tylko 10.
Potwierdzenie można znaleźć choćby w następujących źródłach: M. Wiśniewski, Zarys fonetyki i fonologii współczesnego języka polskiego, Toruń, Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika 2001; T. Karpowicz Kultura języka polskiego. Wymowa, ortografia, interpunkcja, Warszawa, PWN 2009; E. Awramiuk, Lingwistyczne podstawy początkowej nauki czytania i pisania po polsku, Białystok, Trans Humana 2006.
Moje poszukiwania odpowiedzi spowodowały znalezienie w Internecie – co nie jest potwierdzonym źródłem wiedzy – że o ile głoskę „ę” wymawiamy na różne sposoby w zależności jej położenia w wyrazie, to jednak traktujemy ją jako jedną głoskę, a nie wiele głosek.
Stąd moje pytanie do Państwa: ile głosek ma słowo rękawiczka? Mojej pytanie wynika również z faktu, że powinienem (powinniśmy) uczyć poprawnego głoskowania uczniów.
Z poważaniem
Piotr Dylewski