Witam serdecznie,
jeśli mamy dany wyraz zaczynający się od samogłoski, np. ostatni, istotny, opiekuńczy, użyteczny, i dodamy do niego przedrostek zakończony spółgłoską, to w jaki sposób należy nowo powstałe słowo podzielić na sylaby?

prze-dos-tat-ni czy przed-os-tat-ni?
na-jis-tot-niej-szy czy naj-is-tot-niej-szy?
na-do-pie-kuń-czy czy nad-o-pie-kuń-czy?
be-zu-ży-tecz-ny czy bez-u-ży-tecz-ny?

Z poważaniem
Michał Kosacki, Lublin

Chciałbym poznać Państwa pogląd odnośnie do statusu czy też obecnego znaczenia wyrazu salon. Dzisiaj najczęściej jest on używany do nazywania pokoju gościnnego w mieszkaniu. Znajomi kupują mieszkania i za każdym razem pojawia się w ich wypowiedziach wyraz salon („salon z aneksem kuchennym”, „jak urządziłeś salon?”, „ile metrów ma twój salon?”). Dzisiaj na kursie francuskiego tłumaczyliśmy nazwy pomieszczeń w mieszkaniu. Kiedy zwróciłem prowadzącej i grupie uwagę, że w większości mieszkań są raczej pokoje gościnne, ewentualnie dzienne (kiedyś mówiło się pokój stołowy, na przykład moi rodzice tak mówili), że na salon niewiele osób może sobie pozwolić, choćby z racji niewielkiego metrażu tegoż pomieszczenia – to spotkałem się z reakcją lekkiego niedowierzania. ISJP potwierdza moje stanowisko. USJP (w porównaniu do ISJP) odżegnuje się trochę od tradycyjnego znaczenia tego słowa i nadaje mu bardziej powszechny charakter (czyżby pod wpływem mody językowej?). Być może jestem przewrażliwiony na punkcie maksymy „odpowiednie dać rzeczy słowo”, ale jeśli przeciętne polskie mieszkanie będzie wyposażone w salon (może w salonie czujemy się lepiej lub bardziej dowartościowani), to jak nazwać pomieszczenia, które istotnie zasługują na to miano? Moim zdaniem jest to nadal nadużycie, a bezrefleksyjne powtarzanie za kimś słów czy wyrażeń modnych – cokolwiek smutne.

1. Jak się powinno pisać słowo sanhedryn, dużą czy małą literą? W Nowym słowniku ortograficznym PWN (Warszawa 1999) pisane jest małą literą. Dużą literą słowo to zaczyna się we wszystkich dostępnych mi materiałach religioznawczych, a mianowicie: Anna Świderkówna – Rozmowy o Biblii, PWN Warszawa 2000; Peter Occhigrosso – Sekty Religie Wyznania, Muza SA Warszawa 1999; Konig Waldenfels – Leksykon Religii, Verbinum Warszawa 1997.

2. Jak powinno się określać członka innego niż mojżeszowe wyznania?
a)nie-Żyd
b)nie-żyd
c)nieżyd

Jaka jest poprawna polska nazwa greckiej wyspy (a w zasadzie grupy wysp) Santorini (Thira), w szczególności czy poprawna jest nazwa "Santoryn", którą usłyszałem w filmie dokumentalnym o Grecji emitowanym przez Planete+. Przez kilka lat mieszkałem w Grecji, ale nigdy nie słyszałem nazwy "Santoryn". Zarówno Grecy, jak i cudzoziemcy używają wyłącznie nazwy Santorini lub Thira.

Dziękuję za odpowiedź.

Zasadniczo nie powinno się zostawiać „sierot” na końcach linii i przykładowo a, z itp. powinny zostać przeniesione do nowej linii. Pytanie jest takie – jaka jest granica/limit długości? Jaka zasada tym rządzi? Czy na też należy przenieść? A co z jej oraz przed? Czym mam się kierować (poza estetyką tekstu oraz wyczuciem), decydując o pozostawieniu lub przeniesieniu?

Dzień dobry,

w języku potocznym, dość często spotykam się z użyciem słowa sięgnąć w znaczeniu, którego nie znajduję w dostępnych mi słownikach. Najczęściej występuje ono w wołaczu sięgnij mi i oznacza 'podaj mi', przy czym odnosi się na ogół do rzeczy, które są poza zasięgiem mówiącego – co uzasadnia nawiązanie do czynności sięgania po coś.

Jak, w opinii językoznawców, należy odnieść się do takiego sformułowania? W moim odczuciu wykracza ono poza słownikową normę. Ale czy jest niepoprawne?

Mamy kłopot z nazwą instytucji Instrument na rzecz Przyczyniania Się do Stabilności i Pokoju. Nasze wątpliwości wzbudza pisownia się – czy należy pisać go wielką literą, czy też objęty jest poniższym wyjątkiem od reguły?
Wielką literą piszemy nazwy indywidualne (jednostkowe) urzędów, […]. Występujące w tych nazwach przyimki, spójniki, wyrażenia imienia, pod wezwaniem, na rzecz, do spraw, numer, przeciwko itp. piszemy małą literą.

Szanowny Panie Profesorze,
chciałabym zapytać o skróty N.N. (nomen nescio) i PS / P.S. (postscriptum). Skąd taki zapis? Chodzi mi o wielkie litery. Wydaje mi się, że w większości skrótów w języku polskim występują małe litery.

Czy można obecnie spolszczać już nazwę słoweńskiego miasta (oryg. Novo Mesto) i zapisywać jako Nowe Miasto? Jeśli nie można tego robić, to jak należy odmieniać tę nazwę i czy należy wówczas pisać np.: w Novym Meście?

Z szacunkiem

Andrzej, Toruń

Czy istnieje jakiś wzorzec, według którego można utworzyć zdrobnienie od wyrazu odpowiedź (jako pendant dla pytanka)? Czy w przypadku niemożności znalezienia innego wyrazu o tym samym zakończeniu, który byłby zdrabniany, da się taki wzorzec utworzyć teoretycznie, bazując na regułach języka (np. na tym, jak wymieniają się spółgłoski na granicy rdzenia i końcówki podczas odmiany)?