-
Pikowanie – w górę czy w dół?
15.11.202015.11.2020W dobie pandemii spotykamy każdego dnia informacje o pikowaniu zachorowań czy też pikach. W WSJP pikowanie (oprócz znaczeń krawieckiego i rolniczego) to gwałtowne nurkowanie samolotu. A pik to kolor w kartach. W języku rosyjskim pik to szczyt, najwyższy szczytem w ZSRR był Pik Komunizma (obecnie ta góra w Tadżykistanie nazywa się inaczej). Czy więc mamy do czynienia z pikowaniem zakażeń, czy ze wzrostami?
Elżbieta S.
-
Podciągnąć się w górę 7.10.20167.10.2016Szanowni Państwo,
czy niepoprawne jest wyrażenie podciągnąć się w górę? Niektórzy twierdzą, że skoro w znaczeniu słowa podciągnąć się zawarty jest fakt, że podciągamy się w górę, a nie w dół, łączenie wyrazu podciągać się z wyrażeniem w górę jest niepotrzebnym powtórzeniem tej samej treści. Czy faktycznie nie należy łączyć czasownika podciągać się z wyrażeniem w górę?
Z poważaniem
Anna Pachocka
-
na górze, u góry11.10.200411.10.2004Witam! Chciałbym się dowiedzieć, kiedy mówi się na górze, a kiedy – u góry.
Pozdrawiam,
Krzysiek Felsmann
-
Kurtyna w górę17.03.201717.03.2017Szanowni Państwo,
w moich stronach (Ziemie Odzyskane, a więc tygiel językowy) funkcjonuje quasi-przekleństwo kurtyna w górę, akcentowane nietypowo (brzmi nieco jak „kurtynawgóre” lub „kurty-nawgóre”, na końcu jest [e], nigdy [ę]). Interesuje mnie etymologia tego eufemizmu, pytani o nią krajanie nie znali odpowiedzi. Czy gdybym chciał użyć tego zwrotu w utworze literackim, powinienem go zapisać jako kurtyna w górę, czy może jakoś zaznaczyć ową specyficzną wymowę?
Z wyrazami szacunku
Kamil -
z góry uprzedzić13.01.200813.01.2008Co znaczy, że ktoś pojawił się gdzieś z góry uprzedzony? Czy nie mamy tu do czynienia z masłem maślanym?
Za wyjaśnienie dziękuję -
wycieczka w góry23.03.201323.03.2013Czy poprawnie są napisane zdania: „Ten dzień zapowiadał się na pochmurny i deszczowy. Od samego rana bardzo mocno wiało, jednak i tak odważyłam się iść na wycieczkę w góry”.
-
geografia a język25.05.200625.05.2006Szanowni Państwo,
pracuję nad podręcznikiem geografii przeznaczonym dla uczniów szkół gimnazjalnych. Chciałabym zapytać:
a) Czy w tego typu publikacji dopuszczalne jest używanie skrótów, takich jak USA? Czy mogę napisać Stany Zjednoczone zamiast Stany Zjednoczone Ameryki (forma zalecana przez recenzenta wcześniejszych podręczników)?
b) Czy można powiedzieć: góra o wysokości 189 m n.p.m. lub góra ma wysokość 188 m n.p.m.?
Z wyrazami szacunku i pozdrowieniami
Ola Pryczkowska -
Nazwy tatrzańskich hal i przełęczy – raz jeszcze
12.05.202312.05.2023Dzień dobry! Mam wątpliwości w kwestii hal. Otóż co zrobić, kiedy obok siebie pojawiają się np. Hala Lipowska i hala Rysianka (trasa: Hala Lipowska – hala Rysianka)? W przewodnikach (na mapach, pieczątkach itp.) mamy zapis dużymi literami. Myślę, że ta kwestia budzi nie tylko moje wątpliwości. W Poradni PWN znalazłam taką odpowiedź prof. Bańki (dotyczącą pisowni nazw tatrzańskich): „Zasady ortografii pozwalają we wszystkich wymienionych nazwach używać małej litery, tzn. pisać hala, wąwóz, dolina, traktując te wyrazy jako określenia gatunkowe. Zwyczaj językowy może być jednak inny i jeśli jest poparty autorytetem znaczących lub odpowiednio licznych publikacji, to należy mu dać pierwszeństwo” (https://sjp.pwn.pl/poradnia/haslo/nazwy-tatrzanskie;14842.html). Czy zatem błędem będzie pójście za wieloletnią tradycją wydawnictw górskich (oraz autorytetami takimi jak choćby Władysław Krygowski) i napisanie Hala Rysianka? Tym bardziej, że w praktyce ten drugi człon jest odmieniany: Byłem na Hali Rysiance. Kwestia 2: przełęcz. Oczywiście, przełęcz Krowiarki, ale Przełęcz Salmopolska; a co z PRZEŁĘCZĄ pod Tarnicą? Analogicznie do Przełęczy pod Chłopkiem słownik każe pisać Przełęcz pod Tarnicą. Czyli traktujemy to jako nazwę własną, a nie jako lokalizację (przełęcz bez nazwy, znajdująca się pod Tarnicą)? Czy w takim razie napiszemy również Przełęcz między Szczelińcami?
Z poważaniem BT
-
Chełmy w dopełniaczu
27.05.202323.05.2023Dzień dobry,
wg internetowego Słownika gramatycznego języka polskiego dopełniacz słowa „Chełm” w znaczeniu ‘miasto w województwie lubelskim’ brzmi „Chełma”, a jako dzielnica Gdańska ma formę „Chełmu”, choć jak można przeczytać w poradzie o tytule „Chełm gdański”, nie jest to takie jednoznaczne. Wg tej porady, nazwy wsi, przysiółków, osad i dzielnic mogą mieć w dopełniaczu końcówkę -a albo -u. A jaką formę ma dopełniacz, jeśli chodzi o „Chełm” w znaczeniu: 1) mezoregion stanowiący część Wyżyny Śląskiej; 2) jezioro w województwie zachodniopomorskim w gminie Łobez; 3) góry w województwie małopolskim (w Beskidzie Niskim, Beskidzie Wyspowym, Beskidzie Makowskim)?
-
Cerefisko21.02.201421.02.2014Mieszkam w niewielkiej miejscowości Parzymiechy, położonej na Północnych krańcach województwa śląskiego. Zagroda moja jest zlokalizowana u podnóża niewielkiego wzniesienia, które na mapie nosi nazwę Góra Cerefiska”. W związku z tym mam pytanie: co oznacza słowo Cerefisko, od którego najprawdopodobniej powstała nazwa tego wzniesienia?
Andrzej Dzieciaszek