góra
  • dolinki podkrakowskie
    18.03.2003
    18.03.2003
    W jaki sposób zapisujemy nazwy podkrakowskich dolinek: dolina Aleksandrowicka, dolina Mnikowska itp.? Góra Zborów czy góra Zborów?
    Z góry dziękuję za odpowiedź.
    Maja Pietrzykowska
  • wchodzić, wjeżdżać, schodzić, zjeżdżać
    22.03.2017
    22.03.2017
    Szanowni Państwo,
    mam pewną uwagę odnośnie do porady nt. pleonazmów. Otóż autorka pisze:

    Nie wszystkie jednak konstrukcje redundantne są błędne – nie uznalibyśmy na przykład za niepoprawne zdań: Zszedł schodami na dół czy Wjechał windą na górę (a przecież nie można zjechać schodami do góry czy zejść windą na dół – schodzi się zawsze schodami, na dół, a wjeżdża się tylko windą, i tylko do góry.


    Zgadzając się co do meritum – wymienione konstrukcje są prawidłowe – pozwolę sobie zakwestionować ich pleonastyczny charakter. Przynajmniej w niektórych kontekstach.
    • Schodami jak najbardziej można zjechać. Czasem nie trzeba nawet dodawać, że chodzi o schody ruchome (którymi skądinąd można także zejść, jeśli chwilowo nie działają).
    • Można zbiegać po schodach i jest to zdecydowanie coś innego niż schodzić.
    • Schodzić i wchodzić można po trapie, po drabinie, po zboczu itp. Miewa to znaczenia dla odmalowania sytuacji przed oczyma wyobraźni odbiorcy. Np. dziecko wbiegło na szczyt pagórka po zboczu, a jego opiekun spokojnie wszedł po prowadzących tam schodach.
    • Określenie na dół oznacza w tym przypadku najniższe piętro (poziom), a zatem sprecyzowanie, że schodzi się na dół wyklucza pewne możliwości, np. zejście z 3. piętra na 2. lub na półpiętro.
    Z serdecznymi pozdrowieniami
    A.
  • Jawor, Jaworz, Jaworze
    13.06.2007
    13.06.2007
    Szanowni Państwo,
    jest góra o nazwie Jaworze. Jak się odmienia tę nazwę? „Wracamy ze szczytu Jaworza” czy „Wracamy ze szczytu Jaworze”? „Idziemy na Jaworz” czy „Idziemy na Jaworze”? Należy zaznaczyć, iż różne szczyty mogą nosić nazwy: Jaworz, Jaworze (wspomniany), Jawor itp.
    Pozdrawiam i z góry dziękuję za informację.
  • Mała dziewczynka
    14.07.2016
    14.07.2016
    Szanowni Państwo,
    zastanawiam się czy wyrażenie mała dziewczynka to pleonazm. Może powinno być mała dziewczyna?

    Z góry dziękuję za odpowiedź.
  • Osobiście tam nie byłem
    3.11.2015
    3.11.2015
    Szanowni Państwo,
    kiedy powiedziałem znajomemu, że znam pewne miejsce, ale nie byłem tam osobiście, zapytał, czy można być gdzieś nieosobiście. Odpowiedziałem, że nie można, ale czasem pojawiają się w wypowiedziach takie puste semantycznie słowa, które po prostu coś podkreślają. Odrzekł, że idąc tym tropem, można by właściwie cofać się do tyłu, bo do tyłu podkreśla kierunek cofania. Zacząłem się zastanawiać, czy nie ma racji, tzn. czy być gdzieś osobiście nie jest po prostu pleonazmem.
  • Sierra Morena, Cuenca i Brescia
    23.03.2015
    23.03.2015
    Szanowni Państwo,
    mam pytanie o odmianę kilku nazw: Sierra Morena, Cuenca i Brescia. W słowniku widnieje Sierra Nevada jako nieodmienna, więc analogicznie nie powinno się odmieniać Sierra Morena, w tekstach znajduję jednak odmieniany drugi człon (do Sierra Moreny, o Sierra Morenie itp.). Z drugiej strony, powinno się odmieniać nazwy zakończone na -a, bo mamy wzorce odmiany. A więc „Jadę do Cuenki i do Brescii”?
    Z góry dziękuję za odpowiedź.
  • Denali, rodzaj męski
    12.07.2016
    12.07.2016
    Szanowna Poradnio!
    Jakiego rodzaju jest nazwa góry Denali (dawny McKinley)?

    Serdecznie pozdrawiam
    Mira
  • Dzieciątko Jezus i miasto Wrocław

    27.12.2023
    27.12.2023

    Dzień dobry, dlaczego Dzieciątko Jezus się nie odmienia po całości (Dzieciątka Jezus itp.), a np. miasto Wrocław juz tak? Pozdrawiam.

  • góral i Góral
    1.06.2015
    1.06.2015
    Szanowni Państwo,
    w jaki sposób powinno się zapisywać mieszkańców terenów górskich, na przykład górale podhalańscy? Czy oba człony nazwy małą literą, czy może: Górale podhalańscy lub Górale Podhalańscy?
  • imiesłów przysłówkowy z przymiotnikiem
    23.05.2012
    23.05.2012
    Czy poprawne jest umieszczanie w części zdania wyrażonej imiesłowem określeń podmiotu? Przykład: „Siedząc zgarbiona, czytała książkę”. Zdania takie jak powyższe można spotkać dość często i może nawet nie zwracają uwagi, ale następne przykłady brzmią już co najmniej dziwnie, a przecież skonstruowane są tak samo: „Przechodząc uśmiechnięty przez tłum, unikał wyjaśnień”, „Wspinając się zdyszani pod górę, spoglądali na siebie”.
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego