Witam.

Jakie jest pochodzenie słowa krucyfiks? Czy góralskie krucafuks (może kruca fuks) jest z tym słowem związane? Dziękuję.

Ryszard

Dzień dobry.

W zawiązku z podróżami świątecznymi zawitałem po raz pierwszy do rodziny na Podhale i uderzyła mnie jedna rzecz. Mianowicie, bardzo dużo osób tutaj samogłoskę [e] wymawia jak [y]. Dla przykładu, ser -> [syr], mleko -> [mlyko], nie -> [niy]. Moje pytanie brzmi skąd taka tendencja?

Z góry dziękuję za odpowiedź i życzę szczęśliwego nowego roku!

Szanowni Państwo,
w poradni był poruszany temat zapisu nazwisk z przydomkami podhalańskimi, np. Bachleda Curuś (ze spacją, bez łącznika). Odpowiedzi prof. Bańki i dr. Grzeni nie były zbyt rozstrzygające. Czy sprawy nie rozwiązuje jednoznacznie reguła [185] WSO? Ponadto samo Bachleda-Curuś jest w części hasłowej słownika. Spotkałem się ostatnio z kategoryczną opinią, że łącznik jest tu błędem i koniec. Prosiłbym o komentarz.

Z wyrazami szacunku
Czytelnik

Witam!
Problem dotyczy słowa: czuha (wariantywnej pisowni czuchy), jednak jest on również szerszy.
Odmienimy: czuże, ale czy również: czusze? Słowniki tego nie rozstrzygają, gdyż pod:
a) braha – braże, brasze
b) duha – duże, dudze
c) puha – puże, pudze

Dzień dobry,

zastanawia mnie ostatnio, czym właściwie w polskiej terminologii etymologicznej są „półkalki” czy też „kalki częściowe”. Spotykałam ten termin przede wszystkim jako określenie słowa lub zwrotu zbudowanego na wzór wyrażenia obcojęzycznego, częściowo z elementów rodzimych, a częściowo z elementów obcych (np. u Borysia 'wieloryb' jako półkalka średnio-wysoko-niemieckiego 'walvisch'). Jednak sporadycznie zdają się one być używane w zgoła innym znaczeniu, którego pewna już jestem mniej (np. w elektronicznym WSJP 'gadzinówka' jako częściowa kalka z niemieckiego 'Reptilienfond'.) Jak zatem powinno się stosować te terminy?

Pozdrawiam serdecznie i z góry dziękuję.

Józef Szalay, twórca uzdrowiska Szczawnica, obmyślił sposób oznakowania góralskich domów nadających się do zakwaterowania w nich kuracjuszy. Sam wykonał tabliczki, na których namalował np. górala albo aniołka i opatrzył je podpisem Pod góralem, Pod aniołkiem. Oryginalnych tablic już nie ma. Na domach wiszą ich nowe wersje, namalowane przez artystę mającego swoją wizję tych góralskich szyldów. Pytam zatem: jakie tablice wiszą na szczawnickich domach – Szalayowskie czy szalayowskie?

Witam,
w nazwiskach dwuczłonowych oba człony są względem siebie równorzędne i stosuje się w nich łącznik. Jednak wśród opinii językowych RJP znalazłam zapis, że „dwuczłonowe nazwiska góralskie – takie, które wskazują na pochodzenie osób, które je noszą, z różnych rodów (a nie są złożeniem nazwiska panieńskiego i mężowskiego) – zwyczajowo zapisuje się [jednak] bez łącznika, np. Alicja Bachleda Curuś, Andrzej Gąsienica Makowski”. Jaka pisownia jest więc w przypadku tych nazwisk prawidłowa?

Witam. Skąd wywodzi się nazwa osobowa harpagan (sic!), jako inne określenie stachanowca?
Dziękuję i pozdrawiam.

Kierpeć (pisany przez ć, jako oboczność dla formy kierpec) jest w Małym słowniku języka polskiego M. Arcta oraz w Słowniku języka polskiego S. Skorupki. Jednak inni słownikarze, od Brücknera przez Doroszewskiego aż po Dubisza, formy tej nie wspominają. Czy zatem te dwa wspomniane na wstępie źródła odnotowały formę rzadką, czy też przytrafił im się błąd?

Moje pytanie dotyczy określenia majgany/a. Moja koleżanka często go używa do określenia osoby żywej, sprytnej, obrotnej. Twierdziła, że to zwrot z gwary podhalańskiej, jednak ja spotkałam się raczej z określeniem śwarny, a majgany słyszałam po raz pierwszy od niej, mimo że na Podhalu się wychowałam.

Zatem chciałam zapytać, z jakiej gwary czy też regionu Polski pochodzi to określenie? Serdecznie dziękuję!