Szanowni Państwo,

w Słowniku etymologicznym języka polskiego A. Brückner podaje (za nim także WSJP PAN), że przymiotnik wyśmienity jeszcze w XV wieku oznaczał ‘wysoki’. Kiedy jednak zajrzałem m.in. do Słownika staropolskiego pod red. S. Urbańczyka, w haśle wyśmienity, ku mojemu zaskoczeniu, przeczytałem, że w staropolszczyźnie omawiany przymiotnik znaczył: ‘doskonały, znakomity, wyborny’', czyli tak samo jak dziś! Myślałem, że tam znajdę odnotowane to znaczenie, które Brückner podaje – ‘wysoki’.
Proszę zatem o wyjaśnienie tej, moim zdaniem, sprzeczności oraz o podanie alternatywnego źródła słownikowego, które potwierdziłoby informację Brücknera. Ja takowego, niestety, nie znalazłem.

Pozdrawiam
Stratos Vasdekis

Czy w j. polskim w jakichkolwiek warunkach istnieje słowo wywnętrzniać? Jakie (w użyciu codziennym) może mieć znaczenie słowo entropia?

Mam kłopot z wyrazem względnie, a w zasadzie z interpunkcją w okolicach tego słowa. W zdaniach typu: „Proszę o informację względnie interwencję” traktowałem ów spójnik jak lub i przecinka nie stawiałem. Niestety, w Słowniku Poprawnej Polszczyzny (PWN, 1999) znalazłem: „względnie: 2. spójnik o znaczeniu «ewentualnie, bądź»: Do dokumentów prosimy dołączyć oryginał matury, względnie poświadczony notarialnie odpis” – z przecinkiem!

Pozdrawiam,
Piotr

PS. sjp.pwn.pl w ogóle nie ma spójnikowego znaczenia słowa względnie :-)

Szanowni Państwo,
mam kłopot z rozróżnieniem znaczeń dwóch wyrazów: wzorowy i wzorcowy. Pierwszy, jak przypuszczam, pochodzi od słowa wzór, a drugi od słowa wzorzec, jednak i ta informacja niewiele mi pomaga. Czy można tych przymiotników używać zamiennie? W jakich kontekstach możliwe jest użycie każdego z tych wyrazów i kiedy użycie któregoś z nich jest niepoprawne?
Z góry bardzo dziękuję za pomoc.
Z wyrazami szacunku
Dominik

Proszę mi podać adres internetowy lub tytuł poradni na temat zasad pisania listów (m.in. w instytucjach rządowych).
Pozdrawiam.

Szanowni Państwo!
W wypowiedziach dziennikarzy telewizyjnych spotykam się ostatnio z drażniącą mnie (może niesłusznie?) manierą uściślania treści komunikatów za pomocą wyrazu czytaj. Podam przykład: „Ci pracownicy to osoby doświadczone, czytaj: długo pracujące”. Jaka powinna być ocena takich innowacji składniowych? Czy nie nawiązują one do języka artykułów internetowych, w których za słowem czytaj zamieszcza się link do innego tekstu?
Dziękuję za odpowiedź.
Dominik

Szanowni Państwo,
mam pytanie dotyczące znaczenia spójnika lub. Czy zawsze oznacza on rozłączność? Przykład z art. 61 Konstytucji RP: „Prawo do uzyskiwania informacji obejmuje […] wstęp na posiedzenia kolegialnych organów władzy publicznej […] z możliwością rejestracji dźwięku lub obrazu”. Czy więc powinno się w takim przypadku wyłączyć w kamerze rejestrację dźwięku? Oznaczałoby to dokumentowanie np. posiedzeń rady gminy w formie filmu niemego. Jak na tę sprawę patrzą językoznawcy?

Dzień dobry
Chciałabym zapytać o zasadność użycia wielkich liter w zdaniu: Warto odwołać się do tradycji Polsko-Niemieckiego Kolokwium Prawników Administratywistów. Czy przy odwoływaniu się do konkretnego (numerowanego) wydarzenia powinniśmy użyć wielkich liter czy małych liter? Czy takie same zasady obowiązują, jeśli powołujemy się na kolokwium, sympozjum lub konferencję, ale bez wskazywania konkretnego wydarzenia (np. jednego z wielu cyklicznych) lub jak w zdaniu powyżej?
Z góry dziękuję.

Czy nazwa szwedzkiej miejscowości Ystad się odmienia? Pierwszy raz widziałem coś takiego w książce i miałem problem ze zorientowaniem się, o jakie miejsce chodzi. Bohater jechał do Ystadu, mieszkał w Ystadzie itd.

Z czego wynika różnica końcówek słów zabór, pobór, odbiór, rozbiór? Czy chodzi o tworzenie od bezokoliczników różniących się aspektem (-brać, -bierać)? Jeśli tak, to co zdecydowało, że nie pobiór i nie odbór?