-
mikologia i fykologia24.10.200624.10.2006Witam Szanownych Ekspertów!
Uprzejmie proszę o podanie treści zasady (o ile takowa istnieje) używania bądź nieużywania określonych samogłosek po określonych spółgłoskach. W myśl takiej zasady niepoprawne byłyby nazwy: mykologia, fykologia, tymczasem poprawne byłyby: mikologia, fikologia.
Łącze ukłony,
Grzegorz Wojtczak
(zdesperowany my/mikolog) -
orzecznik w narzędniku17.10.200817.10.2008Słownik poprawnej polszczyzny podaje, że orzecznik przymiotnikowy ma formę narzędnika, między innymi wtedy, gdy łącznikiem jest bezokolicznik w funkcji podmiotu. Czy w związku z tym zdanie: „Musimy być konsekwentni” jest poprawne? A jaka będzie poprawna forma przymiotnika w zdaniu: „Rodzice obawiają się, że ich dziecko zrobi sobie krzywdę, mówią: jest za małe na to, by być samodzielne/samodzielnym”?
-
Różności31.01.201731.01.2017Szanowni Państwo,
czy powinnam wstawić przecinek przed że w takim zdaniu: Nie lubię bananów, głównie dlatego że są bardzo słodkie. Czy poprawna jest forma żelaźnie, np. żelaźnie konsekwentny?
Z poważaniem
Czytelniczka
-
zapis liczebników9.02.20069.02.2006Szanowni Państwo, chciałam jeszcze raz zapytać o pisownię liczebników – czy w jednym tekście, a nawet na jednej stronie można napisać liczebniki za pomocą słów i cyfr. Np. „W więzieniach było tysiące osób. Dwie trzecie skazanych wraca do więzienia, 20 % nieletnich i 55 % dorosłych”, „W ośrodkach zamkniętych jest dwa miliony (czy 2 mln?) uchodźców”, „Jedna na czterdzieści dwie osoby choruje na raka”, „4 tys. więźniów pozostanie tam do końca życia”.
Dziękuję za pomoc,
Małgorzata Płazowska -
blackhawki i nightshade'y29.03.201329.03.2013Szanowna Poradnio!
Czy myśliwce typu Blackhawk to blackhawki? Czy raczej lepiej ich nie polszczyć i używać formy blackhawks? Odmiana liczby pojedynczej nie stwarza problemów: blackhawka, blackhawkiem itd., więc dobrze byłoby być konsekwentnym i odmieniać też w l.mn. A co z formami nightshade, czy to są w liczbie mnogiej nightshady? Czy nightshade'y? Dziękuję. -
dezautonomizacja
20.11.202320.11.2023Szanowni Państwo, prosiłabym o udzielenie odpowiedzi na następujące pytanie: Czy jest możliwe (i poprawne) użycie w j. polskim (naukowym) terminów - deautonomizacja i egzonomizacja, dla uzyskania negacji od słowa autonomizacja (i uchwycenia sensu, który wskazywałby pojęciowo na utratę autonomii przez podmiot). Z góry dziękuję za wyjaśnienie.
-
elfy i elfowie4.02.20024.02.2002Moje pytanie dotyczy mianownika i biernika l. mn. rzeczownika elf. We wszelkich słownikach jako poprawna sugerowana jest końcówka -y (a więc elfy). Tymczasem Marek Gumkowski w jednym z wydań Władcy Pierścieni J. R. R. Tolkiena wprowadził formę elfowie, tak to motywując:
Wspomnieć także należy o modyfikacji innego rodzaju: rzeczownikowi elf w mianowniku i bierniku liczby mnogiej nadawana jest tu męskoosobowa forma elfowie, nie figurująca w słownikach języka polskiego. Odważono się na takie odstępstwo od językowych prawideł zarówno dlatego, że w odniesieniu do postaci określanych tym mianem są tu zawsze stosowane formy gramatyczne przynależne istotom ludzkim (a więc oni, nie one; zrobili, nie zrobiły), jak i z chęci naśladowania w tej mierze decyzji autora, używającego nieprawidłowej w angielszczyźnie formy liczby mnogiej elves (zamiast elfs) i toczącego o to zażarte boje ze skrupulatną korektą. Tolkien chciał w ten sposób odświeżyć sens słowa, które – jak pisał – „z biegiem czasu skarlało i dziś kojarzy się raczej z fantastycznymi duszkami”. W polskim przekładzie forma elfy została pozostawiona wyłącznie w kilku miejscach jako zbiorowe określenie ludu czy też szczepu (np. Elfy Szare, Elfy Leśne – ale już: Elfowie Wysokiego Rodu). Podobnie, choć w sposób nie tak konsekwentny, wprowadzone zostały, jako oboczne, formy krasnoludy i krasnoludowie.
Swego czasu temat ten wzbudził żywą wymianę zdań na „Forum dyskusyjnym miłośników twórczości J.R.R. Tolkiena”. Tu chciałbym spytać, co Państwo sądzą na temat takiej innowacji językowej, jej zasadności i poprawności. Czy da się tu w ogóle jednoznacznie rozstrzygnąć problem, czy też wybór jednej z form jest li tylko kwestią gustu użytkowników języka?
Z tolkienowskim pozdrowieniem,
Ruginwaldus -
Ile jest trybów w polszczyźnie?18.04.200318.04.2003Spotykam się z tym problemem na co dzień: wcześniej uczyłem Polaków francuskiego, teraz uczę Węgrów polskiego. Gdy natrafiam na zdanie typu: „Powiedział, żebym mu dał…”, to tłumaczę moim uczniom, że jest to tryb łączący, mylnie przedstawiany przez polskie gramatyki jako przypuszczający. Przecież istnieje zarówno syntaktyczna, jak i semantyczna różnica między powyższą formą a podobną w zdaniu: „Wiem, że dałbyś mi, gdybym cię o to poprosił”.
Wprawdzie kilku polskich gramatyków proponowało rozróżnienie między obu trybami (tak przecież odmiennymi), ale nie przyjęło się ono, mimo że ułatwiłoby życie nauczycielom tych języków, w których istnieje osobny tryb przypuszczający i osobny łączący (romańskie) i nauczycielom polskiego na Węgrzech. Istnieje zresztą wiele takich zjawisk, których inne niż tradycyjne przedstawienie ułatwiłoby dzieciom naukę języków (np. we francuskim pojęcie równoważnika zdania jest obce, uważam, że również i w polskim jest ono niepotrzebne). Czy nauka gramatyki polskiej nie powinna być w jakiejś mierze nastawiona porównawczo, aby dzieci nauczyć, że nie wszędzie na świecie ludzie myślą takimi kategoriami, jakie zostały zdefiniowane (dość dawno temu na dodatek) przez polskie gramtyki?
Dziękuję za odpowiedź
Arkadiusz Karski
Bukowno / Budapeszt -
imiona arabskie17.12.201217.12.2012W jaki sposób zapisywać arabskie imiona typu: Aisza, Nusaiba? W interesującym mnie tekście pojawiają się także imiona męskie w rodzaju Sajfudin. Czy w takim przypadku konieczne jest stosowanie w imionach żeńskich zapisu z literą j? Dodam, że zależy mi na zachowaniu zapisu Aisza ze względu na skojarzenia z imieniem żony proroka Mahometa. Czy konsekwentne stosowanie j/i w zapisach wszystkich imion jest konieczne, czy można sobie pozwolić na pewną dowolność?
-
Interpunkcja w wyliczeniach9.03.20019.03.2001Dlaczego na stronie slowniki.pwn po dwukropku i wypunktowaniach pytania rozpoczynają się dużą literą? Generalnie – jak rozpoczynać wyliczenia po dwukropku, wypunktowane, jeżeli:
- sa pojedynczymi słowami?
- sa zdaniami pojedynczymi?
- każdy punkt składa sie z kilu zdań (lub różnie)?
- poszczególne punkty mają na koncu średnik?