korpusowy
  • Kłopotliwy Murzyn

    16.12.2020
    31.01.2017

    Wprawdzie bardzo stary nie jestem (nieco ponad 30 lat), więc może zabrzmieć to trochę dziwnie, ale w czasach mojej młodości nie było niczego złego w określeniu Murzyn. Obecnie poprawność polityczna każe mówić Afroamerykanin lub osoba czarnoskóra, a Murzyn stał się określeniem obraźliwym.

    Proszę wyjaśnić genezę Murzyna, a także dlaczego obecnie to określenie jest „na cenzurowanym”, z czego wynika ta zmiana jego postrzegania.

  • Kto wygrał, kto przegrał?
    19.11.2010
    19.11.2010
    Dzień dobry!
    Załóżmy, że odbył się mecz między dwoma drużynami – X oraz Y i zakończył się on wynikiem X 1:3 Y. Oczywiście można powiedzieć, że „drużyna Y wygrała trzy do jednego z drużyną X”, ale co w sytuacji, kiedy chcemy powiedzieć o przegranej drużyny X? Czy poprawne jest zdanie: „Drużyna X przegrała z drużyną Y trzy do jednego”? Według mnie powinno powiedzieć się „Drużyna X przegrała z drużyną Y jeden do trzech”, ale czy mam rację?
    Pozdrawiam,
    Marcin
  • ku południu czy ku południowi?
    8.07.2009
    8.07.2009
    Witam.
    Która forma jest poprawna? Czy „Kierujemy się ku południu”, czy „Kierujemy się ku południowi”? Wydaje mi się, że pierwsza forma jest poprawna, jednak kilka osób się ze mną nie zgadza, dlatego postanowiłem prosić o fachową poradę.
    Z góry dziękuję i pozdrawiam!
  • naraz/ na raz raz jeszcze
    9.04.2020
    9.04.2020
    Chciałabym raz jeszcze wrócić do kwestii rozróżnienia naraz/na raz. Bardzo dziękuję za poradę z 20 marca. Jednak w takim razie wyjaśnienia wymaga hasło w „Wielkim słowniku ortograficznym”, w którym jest wyraźnie napisane: „na raz = na jeden raz, za jednym zamachem”. Uprzejmie proszę o pomoc, jak to pogodzić z poprzednią poradą. Jak w tym kontekście prawidłowo zapisać np. jeść trzy paluszki na()raz, za dużo pytań na()raz, nie próbuj zapoznać się z wszystkimi na()raz?
    Bardzo dziękuję za pomoc.
  • Narodowość  i narodowościowy

    28.03.2021
    28.03.2021

    Mieszkam na Węgrzech, gdzie istnieje system instytucjonalnego wspierania mniejszości narodowych. Kalką oficjalnego wyrażenia węgierskiego używanego w odniesieniu do tych mniejszości (nemzetiség) jest po polsku słowo narodowość, które jest niestety powszechnie używane w tutejszych kręgach polonijnych, np.:

    18 grudnia z okazji Dnia Narodowości przyznano nagrody za wybitne zasługi na rzecz osiadłych na Węgrzech narodowości. W tym roku wśród laureatów znaleźli się również przedstawiciele narodowości polskiej: Halina Csúcs [...] pierwsza rzeczniczka polskiej narodowości w ZN Węgier...,

    Od chwili, kiedy wybrana zostałam rzecznikiem narodowości polskiej...

    Do tej pory odbyły się trzy takie spotkania, na które przybyło wielu przedstawicieli naszej narodowości.

    ...imprezy organizowane w języku danej narodowości...

    Oprócz tego pojawiają się nazwy: Komisja Narodowościowa, samorząd narodowościowyDla mnie brzmi to strasznie, bo narodowość rozumiem jako cechę a nie grupę społeczną. Czy mam rację, czy też jej nie mam?


    Kłaniam się

    Jerzy Celichowski

    Budapeszt

  • Narodowy Korpus Języka Polskiego
    8.11.2015
    8.11.2015
    Czy występowanie słowa lub zwrotu w NKJP jest potwierdzeniem poprawności jego użycia, czy też zacytowaniem jego użycia, bez wnikania w jego poprawność gramatyczną?
  • na ulicy czy przy ulicy?

    12.06.2023
    12.06.2023

    Czy sformułowanie „w kinie Świta na ulicy Białej” jest prawidłowe? Czy w przypadku miejsca zamieszkania, instytucji, firmy prawidłowy jest wyłącznie zapis „przy ulicy”? Mój dom zawsze był na ulicy Kolejowej, a ja nie czułam się bezdomna...

    Pozdrawiam

    Dorota

  • niegodny nosić – co czy czego?
    19.02.2012
    19.02.2012
    Które wyrażenie jest poprawne: niegodny nosić miana człowieka czy niegodny nosić miano człowieka?
  • Nie ma nic – nie ma niczego
    13.03.2017
    13.03.2017
    Szanowni Państwo!

    Czy wyraz nic odmienia się słabiej, mniej? Mówimy nie ma czegoś. Powinno być też nie ma niczego. A często słyszy się nie ma nic. Rozumiem, że to wariant skrócony. Jak go traktować, jako dopuszczalny, ale mniej staranny?

    Drugie pytanie: czy opiniując poprawność, mogliby Państwo dodawać informację o tym, że dany wariant jest mniej lub bardziej staranny? To dodatkowa informacja, która pomoże wybrać, co warto/lepiej używać.

    Pozdrawiam
    Marcin Nowak
  • niezamierzony skutek

    14.12.2010
    14.12.2010

    Witam!

    Czy poprawne jest wyrażenie cel niezamierzony? Często się z tym spotykam i o ile niezamierzony efekt nie budzi moich wątpliwości, o tyle niezamierzony cel uważam za formę niepoprawną. Będę wdzięczna za rozwianie wątpliwości.

    Z poważaniem,

    Marta Szloser

Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego