nastawienie
  • formy adresatywne
    18.10.2004
    18.10.2004
    Które z tych form zwracania się np. do prezydenta albo profesora są poprawne?
    – Panie prezydencie, co pan myśli o…
    – Co pan prezydent myśli o…
    – Co pan, panie prezydencie, myśli o…
    Czy można zwrócić się do profesora profesorze zamiast panie profesorze, a np. do nauczycielki w liceum profesorko zamiast pani profesor?
    Serdecznie dziękuję za odpowiedź.
  • Ile jest trybów w polszczyźnie?
    18.04.2003
    18.04.2003
    Spotykam się z tym problemem na co dzień: wcześniej uczyłem Polaków francuskiego, teraz uczę Węgrów polskiego. Gdy natrafiam na zdanie typu: „Powiedział, żebym mu dał…”, to tłumaczę moim uczniom, że jest to tryb łączący, mylnie przedstawiany przez polskie gramatyki jako przypuszczający. Przecież istnieje zarówno syntaktyczna, jak i semantyczna różnica między powyższą formą a podobną w zdaniu: „Wiem, że dałbyś mi, gdybym cię o to poprosił”.
    Wprawdzie kilku polskich gramatyków proponowało rozróżnienie między obu trybami (tak przecież odmiennymi), ale nie przyjęło się ono, mimo że ułatwiłoby życie nauczycielom tych języków, w których istnieje osobny tryb przypuszczający i osobny łączący (romańskie) i nauczycielom polskiego na Węgrzech. Istnieje zresztą wiele takich zjawisk, których inne niż tradycyjne przedstawienie ułatwiłoby dzieciom naukę języków (np. we francuskim pojęcie równoważnika zdania jest obce, uważam, że również i w polskim jest ono niepotrzebne). Czy nauka gramatyki polskiej nie powinna być w jakiejś mierze nastawiona porównawczo, aby dzieci nauczyć, że nie wszędzie na świecie ludzie myślą takimi kategoriami, jakie zostały zdefiniowane (dość dawno temu na dodatek) przez polskie gramtyki?
    Dziękuję za odpowiedź
    Arkadiusz Karski
    Bukowno / Budapeszt
  • Jaki jest argument?
    16.02.2008
    16.02.2008
    Witam serdecznie!
    Od pewnego czasu zastanawiam się nad następującą kwestią: czy np. argument jest przekonujący, przekonywujący, czy przekonywający? Czy wszystkie formy są poprawne? Oznaczają to samo czy może czymś się w znaczeniu różnią?
    Z poważaniem
    Magdalena Kaniewska
  • język internautów
    7.11.2005
    7.11.2005
    Jak należy rozumieć poszczególne odmiany języka internautów?
    - język czatów,
    - język poczty elektronicznej,
    - język stron WWW.
  • meteorolog i synoptyk
    23.10.2006
    23.10.2006
    Jak to jest z meteorologiem i synoptykiem? Przejrzałem definicje w różnych słownikach i najogólniejsze podsumowanie może być takie, że w ich świetle meteorolog to ktoś, kto przewiduje pogodę, a synoptyk to meteorolog, który przewiduje pogodę – czyli definicja synoptyka sugeruje, że meteorolog jest szerszym pojęciem, ale definicja meteorologa sugeruje, że to to samo.
  • na zakupy czy po zakupy?
    29.10.2013
    29.10.2013
    Szanowni Państwo,
    która forma jest poprawna: „On wybrał się na zakupy” czy „On wybrał się po zakupy”??
    Dziękuję,
    Bożena Król
  • Neosemantyzmy koncept, koncepcyjny

    22.07.2023
    8.07.2023

    Dlaczego niektóre restauracje są nazywane konceptami? Co to znaczy? Spotkałem się też z określeniem „koncept gastronomiczny”. Żadna z def. słowa koncept mi nie pasuje. Zrozumiałbym, gdyby mówić o koncepcie gastronomicznym, który jest w fazie planowania, ale nie rozumiem co znaczy nazywanie konceptem działającej od dawna restauracji, np.:

    „Będziecie mieli szansę stołować się w ponad 60 konceptach gastronomicznych”

    „Właściciele ogłosili, że to już koniec konceptu na Szewskiej ze względu na problemy z pracownikami, a dokładniej ich brakiem.”

    „W listopadzie i grudniu naliczyłem kolejnych 15 otwartych konceptów”

    Chodzi mi o to, że tu koncept jest rzeczownikiem konkretnym, a nie abstrakcyjnym.

  • nie przyciszyć, ale wręcz przeciwnie
    1.10.2004
    1.10.2004
    Witam Państwa!
    Chciałbym uzyskać odpowiedź na pytanie, jakie jest przeciwieństwo słowa przyciszyć? Można oczywiście używać wyrażenia zrobić głośniej, ale spotkałem się z formami przygłosić, przygłośnić, pogłosić, pogłośnić. Z góry dziękuję za odpowiedź.
    Pozdrawiam
  • profesor do doktorantki
    9.01.2008
    9.01.2008
    Jestem na pierwszym roku studiów doktoranckich. Mój promotor mówi mi po imieniu, ja również zwracam się do niego na ty. Często kontaktujemy się mailowo, profesor kończy maila „Serdecznie pozdrawiam”. Czy mnie również wypada przesłać pozdrowienia? A czy maila do innych pracowników katedry, którym mówię po imieniu, można zakończyć pozdrowieniami?
    Czy jest to forma uznawana w kontakcie z obcymi (często odpowiedzi na zgłoszenia na konferencję konczą się pozdrowieniami)?
  • prukać i prukwa
    25.04.2003
    25.04.2003
    Szanowni Państwo,
    w wywiadzie ze Spike'em Jonzem Wojciech Orliński, redaktor Gazety Wyborczej, posłużył się ostatnio słowem prukanie (cytuję fragment: „(…) tworzy Pan filmy będące wyrafinowanym żartem filozoficznym, a jednocześnie (…) produkuje serial «American Jackass», który pozostaje na poziomie dowcipów o prukaniu”). Chciałbym zapytać, co owo „prukanie” znaczy. Nie znalazłem go ani u Doroszewskiego, ani u Szymczaka, przypuszczam zatem, że to rzecz nowa w polszczyźnie. Na podstawie kontekstu, w którym wyraz ten się pojawił, oraz przykładów wyszperanych w Internecie przeczuwam, że nie można się po prukaniu spodziewać niczego miłego, ale – z ciekawości – chciałbym poznać „oficjalną” definicję. Zastanawia mnie również fakt pojawienia się tego słowa (w moim odczuciu nieco wulgarnego) w ogólnopolskim dzienniku, co mogłoby świadczyć, że jest już ono ogólnie przyjęte, a przynajmniej znane.
    Łączę wyrazy szacunku i pozdrowienia
    Stanisław Danecki
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego