-
interpunkcja imiesłowowych równoważników zdań27.05.201227.05.2012Chciałabym zapytać, jak poprawnie powinny być wstawione przecinki w zdaniu złożonym z imiesłowem, w którym że nie poprzedza go (taką zasadę pisowni udało mi się odnaleźć), ale następuje po nim? Przykład: „Szedł szybko, wiedząc, że i tak nie zdąży na czas”. Nie wiem, czy w tego rodzaju zdaniach przed że stawia się przecinek, czy występuje on tylko przed imiesłowem.
Z góry dziękuję za odpowiedź. -
Jak wymawiamy ę w wyrazie rękawiczka?7.02.20187.02.2018Szanowni Państwo,
zapytałem około 25 nauczycieli polonistów i pań edukacji wczesnoszkolnej, ile głosek ma słowo rękawiczka. Wszystkie panie po przegłoskowaniu udzieliły odpowiedzi 9 głosek. Głoskując wyodrębniły głoski: r-ę-k-a-w-i-cz-k-a. (należy zaznaczyć, że wymowa głoski „ę” różniła się w tych wypowiedziach i brzmiała od tej klasycznej „ę” do takiej zbliżającej się do „en”). Jednakże zawsze głoska „ę” traktowana była jako jedna głoska.
Zapytanie wynikało z faktu, że na podjętych przeze mnie studiach podyplomowych pani profesor zakwestionowała podaną przez mnie w tym słowie (rękawiczka) ilość/liczbę głosek (9 głosek), twierdząc, że głosek w tym słowie w zależności od wymowy jest 10: r-e- η-k-a-v'-i-č-k-a lub r-e-ł-k-a-v'-i'-č-k-a.
Oto uzasadnienie:
W słowie rękawiczka głoska [ę] stoi przed zwartą głoską [k], co powoduje zmianę sposobu artykulacji samogłoski nosowej [ę]. W rezultacie tego zjawiska fonetycznego zwanego upodobnieniem (w tym przypadku wstecznym) głoska [ę] będzie wymówiona najczęściej jako odnosowione [e] oraz tzw. nga, czyli tylnojęzykowe [n], lub jako [e] i półotwarta spółgłoska [ł]. Dlatego głoski w słowie rękawiczka, w zależności od tego jak je kto wymówi mogą być następujące: r-e- η-k-a-v'-i-č-k-a (liczba głosek 10) lub r-e-ł-k-a-v'-i'-č-k-a (liczba głosek 10).
Ze względu na zachodzące w języku polskim zjawiska fonetyczne kolejne głoski w słowie rękawiczka nie są zatem takie, jaki Pan wymienił. Ponadto nigdy nie będzie ich 9, jak Pan podaje, tylko 10.
Potwierdzenie można znaleźć choćby w następujących źródłach: M. Wiśniewski, Zarys fonetyki i fonologii współczesnego języka polskiego, Toruń, Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika 2001; T. Karpowicz Kultura języka polskiego. Wymowa, ortografia, interpunkcja, Warszawa, PWN 2009; E. Awramiuk, Lingwistyczne podstawy początkowej nauki czytania i pisania po polsku, Białystok, Trans Humana 2006.
Moje poszukiwania odpowiedzi spowodowały znalezienie w Internecie – co nie jest potwierdzonym źródłem wiedzy – że o ile głoskę „ę” wymawiamy na różne sposoby w zależności jej położenia w wyrazie, to jednak traktujemy ją jako jedną głoskę, a nie wiele głosek.
Stąd moje pytanie do Państwa: ile głosek ma słowo rękawiczka? Mojej pytanie wynika również z faktu, że powinienem (powinniśmy) uczyć poprawnego głoskowania uczniów.
Z poważaniem
Piotr Dylewski
-
jery a porządek alfabetyczny12.03.201412.03.2014Jak należy traktować jery przy szeregowaniu alfabetycznym?
-
kiła16.10.200816.10.2008Czy mogą Państwo wyjaśnić, skąd wzięło się słowo kiła? Niestety w Wielkim słowniku etymologiczno-historycznym ani w trzytomowym Słowniku języka polskiego PWN, ani u Kopalińskiego nic o tym nie ma, a w internecie nie sposób wyłowić ziarno spośród plew.
Pozdrawiam serdecznie,
Krzysztof Kiciak -
krok, czynność, etap23.06.200423.06.2004W tekstach informatycznych tłumaczonych z języka angielskiego występują zwroty: „Przejdź do następnego kroku”, „Wykonaj następujące kroki” (tłumaczenie ang. steps). Czy nie lepiej byłoby użyć słowa czynności lub etapy? Czy cytowane przykłady są poprawne językowo?
Dziękuję. -
ksiądz i księżyc2.01.20132.01.2013Czy słowa ksiądz i księżyc należą do jednej rodziny wyrazów?
Pozdrawiam
-
kwestie dwie11.01.201411.01.2014Szanowni Eksperci!
Bardzo proszę o radę w sprawach zapisów redakcyjnych:
1. Skrót od właściwie to właśc. czy właść., np. Isak Dinesen (właść. Karen Blixen)?
2. Jeśli w przypisie podajemy dwie pozycje (Kowalski, s. 12; Malinowski, s. 26), to czy w bezpośrednio następującym przypisie można zastosować odwołanie ibidem/tamże odpowiednio? (ibidem, s. 15; ibidem, s. 28)?
Z góry dziękuję i pozostaję z poważaniem
Iwona -
Mega
8.01.2022Jak zapisać słowa megawredny, megaszybki, megadużo, megagorąco itd.? Czy może rozdzielnie z przedrostkiem mega? Nie ukrywam, że te nowe twory bardzo mi się nie podobają. Czy jest jakaś ogólnie przyjęta zasada dotycząca przymiotników i przysłówków przy intensyfikowaniu za pomocą mega? Intencją mówiących najczęściej jest spotęgowanie następującego po nim przymiotnika, a nie tworzenie nowego wyrazu. Ktoś mówi meeega dużo i wtedy słowo meeega to po prostu synonim słowa bardzo. Mowa potoczna.
-
Męskie imię Iwo i żeńskie imię Iwa
14.12.202314.12.2023Istnieje imię Iwo nadawane osobom płci męskiej. Która wersja pytania jest poprawna: ,,Gdzie jest Iwo?" czy ,,Gdzie jest Iwa?"? Drugie moje pytanie dotyczy płci żeńskiej. Czy osobie płci żeńskiej można nadać imię Iwa (Iwa jako mianownik)? W końcu większość imion żeńskich kończy się na ,,a". A może osobie płci żeńskiej można nadać imię Iwo? Jakby wyglądały liczby mnogie tych imion? Dwóch chłopców o imieniu Iwo i dwie dziewczynki o imieniu Iwa. Dla płci męskiej dwaj Iwowie, a dla płci żeńskiej dwie Iwy? Pozdrawiam!
-
Następstwo czasów w polszczyźnie
16.04.202316.04.2023Witam, miałbym pytanie odnośnie wydarzenia z przeszłość w trakcie choroby, gdy opisujemy stan w którym byliśmy kiedyś - jak zapisać takie zdanie:
"I wiedzieliśmy, że nie możemy tego zmienić." czy "I wiedzieliśmy, że nie mogliśmy tego zmienić."
Czy te zdania mówią o tym samym czy dla potkreślenia czasu przeszłego należy używać wszystkie czasowniki stosownie do czasu w tym wypadku "mogliśmy" zgadza się?